Prezydent Albanii
 Sztandar prezydenta Albanii | |
| Obecny | |
 Prezydent Albanii Bajram Begaj | |
| Stanowisko | |
| Państwo | |
|---|---|
| Data utworzenia |
21 stycznia 1925 |
| Pierwszy | |
| Długość kadencji |
5 lat |
| Obecny | |
| Obecny od | |
| Siedziba |
Pałac Prezydencki w Tiranie, Rruga e Elbasanit, Tirana 1044 |
Albania
 Ustrój i polityka Albanii Ustrój polityczny
Konstytucja
Władza ustawodawcza
Władza wykonawcza
Władza sądownicza
Kontrola państwowa
Finanse
Samorząd terytorialny
Partie polityczne
Wybory
Polityka zagraniczna
|
Prezydent Albanii (alb. Presidenti i Shqipërisë) oficjalnie nazywany prezydentem Republiki Albanii (alb. Presidenti i Republikës së Shqipërisë), jest głową państwa, naczelnym dowódcą wojskowym i reprezentuje jedność narodu albańskiego[1].
Prezydent posiada uprawnienia do wyznaczania terminu wyborów do Zgromadzenia Albanii oraz referendum, udziela łask i odznaczeń. Jeżeli Prezydent Republiki nie może czasowo sprawować swoich funkcji lub kiedy jego urząd jest opróżniony, przewodniczący Zgromadzenia obejmuje urząd i wykonuje jego kompetencje[2]. Konstytucja Albanii określa wygląd i sposób użycia prezydenckiego standardu, stosowanego na budynkach Urzędu Prezydenta, rezydencji prezydenta, pojazdach transportowych używanych przez prezydenta oraz przy innych uroczystych okazjach. Małżonka prezydenta jest uznawana za pierwszą damę Albanii , ale nie pełni żadnej oficjalnej roli w prezydenturze . Często pełni rolę protokolarną w Pałacu Prezydenckim i podczas oficjalnych wizyt .
Prezydent jest wybierany w głosowaniu tajnym i bez debaty przez parlament Albanii większością trzech piątych wszystkich jego członków i wybierany na 5 lat[3]. Konstytucja Albanii ogranicza kadencję prezydenta do dwóch[4]. Prezydent elekt ma obowiązek złożyć przysięgę przed członkami parlamentu Albanii. Obecnym i ósmym prezydentem Albanii jest Bajram Begaj, który objął urząd 24 lipca 2022[5].
Wybory[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze wybory prezydenckie w Republice Albanii odbyły się 30 kwietnia 1991, uznaje się je za fundament konstytucyjnej instytucji prezydenta Albanii[6].
Prezydent jest wybierany w tajnym głosowaniu przez Zgromadzenie Albanii, które wybiera prezydenta na 5-letnią kadencję większością 3/5 głosów[7]. Głosowanie nie jest poprzedzone debatą parlamentarną[7]. Konstytucja Albanii stanowi, że żadna osoba nie może pełnić funkcji prezydenta dłużej niż przez 2 kadencje[7].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Po rozpadzie reżimu komunistycznego w 1991 roku odbyły się pierwsze wielopartyjne wybory w Albanii[6]. Rezultatem było zwycięstwo Socjalistycznej Partii Albanii, która zdobyła 56,2% głosów. Kandydat tej partii, Ramiz Alia, wygrał pierwsze wybory prezydenckie[6]. Po upadku rządu koalicyjnego w grudniu 1991 roku i zwycięstwie w kolejnych wyborach Demokratycznej Partii Albanii Ramiz Alia podał się do dymisji 3 kwietnia 1992 roku[8][9]. Urząd prezydenta 9 kwietnia tego samego roku objął Sali Berisha.
Ostatnie i dziewiąte wybory prezydenckie odbyły się 4 czerwca 2022. W czwartej rundzie szef sztabu generalnego albańskich sił zbrojnych Bajram Begaj został wybrany na ósmego prezydenta Albanii. Poparcia udzieliło mu 78 parlamentarzystów (55,7% głosów), 4 było przeciw, 1 wstrzymał się do głosu. 57 posłów opozycji zbojkotowało głosowanie, twierdząc, że proces wyłaniania kandydatów był nieprawidłowy.[10][11]
Siedziba[edytuj | edytuj kod]
Oficjalną rezydencją Prezydenta Albanii jest Pałac Prezydencki w Tiranie[12]. Pałac został zbudowany ówczesnego prezydenta, a później króla Królestwa Albanii Ahmeda Zogu. Pałac zaprojektował włoski architekt Gherardo Bosio[13].
Lista prezydentów Albanii[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ artykuł 86 Konstytucji Albanii
- ↑ artykuł 91 Konstytucji Albanii
- ↑ artykuł 87 Konstytucji Albanii
- ↑ artykuł 88 Konstytucji Albanii
- ↑ New president Bajram Begaj takes presidential oath and gets sworn into office (ang.). euronews.al, 24 lipca 2022. [dostęp 2022-07-24].
- ↑ a b c ALBANIA: parliamentary elections Kuvendi Popullor, 1991, archive.ipu.org [dostęp 2020-05-18].
- ↑ a b c 998 CONSTITUTION OF THE REPUBLIC OF ALBANIA Text approved by referendum on 22 November 1998 and amended on 13 January 2007 Translated under the auspices of OSCE -Albania (ang.).
- ↑ Harris M. Lentz, Heads of States and Governments Since 1945, Routledge, 4 lutego 2014, ISBN 978-1-134-26497-1 [dostęp 2020-05-18] (ang.).
- ↑ Ramiz Alia Facts, biography.yourdictionary.com [dostęp 2020-05-18].
- ↑ Albanian army chief voted in as new president (alb.). reuters.com, 4 czerwca 2022. [dostęp 2022-06-04].
- ↑ Albania Elects Top General as Country’s New President (alb.). voanews.com, 5 czerwca 2022. [dostęp 2022-06-05].
- ↑ Bashkia Tiranë, web.archive.org, 1 grudnia 2017 [dostęp 2020-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-01].
- ↑ Albanian Presidential Palace returns to the public, Independent Balkan News Agency, 17 kwietnia 2015 [dostęp 2020-05-18] (ang.).