Prosecco
Prosecco – włoskie białe lub różowe[1] wino musujące (spumante), rzadziej lekko musujące (frizzante) lub stołowe[2][3]. Zazwyczaj wytrawne lub półwytrawne[2]. Produkowane w regionach Wenecja Euganejska i Friuli-Wenecja Julijska[4]. Popularność prosecco rozpoczęła się od produkowanego w XIX wieku Prosecco di Conegliano-Valdobbiadene[5].
W 2014 roku wyprodukowano 306,6 mln butelek wina oznaczonego apelacją Prosecco DOC, z czego na eksport trafiło 199,3 mln butelek[3].
W 2020 roku wyprodukowano 486 mln butelek Prosecco.
Historia apelacji[6][edytuj | edytuj kod]
Tradycja produkcji wina na obszarze Prosecco sięga czasów pierwszych osadników rzymskich. Jednym z pierwszych dokumentów potwierdzających produkcję białych win na tym obszarze jest „Statut Conegliano” z 1282 r., a także dokumenty traktujące o regionach wpływu Republiki Weneckiej oraz liczne świadectwa uznania napisane przez władców angielskich, habsburskich i polskich.
Pierwsza pisemna wzmianka o uprawie Prosecco na wzgórzach Conegliano Valdobbiadene, jest dziełem szlachcica Conegliano Francesco Marii Malvolti, który w ósmym numerze "Dziennika włoskiego" z 1772 r. mówi o uprawie winorośli na tym obszarze. Od tego okresu renoma win Prosecco rosła na całym obszarze Conegliano Valdobbiadene do tego stopnia, że w połowie XIX wieku zaczęto je produkować, jako jedyną apelację regionu.
Winorośl[edytuj | edytuj kod]
Istnieje odmiana winorośli prosecco, lecz od 2009 roku stosuje się jej synonim – glera, by rozróżnić oznaczenie regionu uprawy od szczepu[4]. Prosecco od tego czasu jest chronioną nazwą pochodzenia geograficznego, zarezerwowaną dla win musujących produkowanych w regionach Wenecja Euganejska i Friuli-Wenecja Julijska[4]. Trzy strefy produkcji zostały wyróżnione i mogą nazwę Prosecco DOC poprzedzać swoją nazwą: Conegliano, Valdobbiadene, Colli Asolani i Asolo[4]. Do produkcji prosecco mogą być używane winogrona glera[4]. Możliwość produkcji wina z odmiany prosecco (glera) została w 2009 wstrzymana w regionie Trydent-Górna Adyga[4].
Region produkcji Prosecco[6][edytuj | edytuj kod]
- Prosecco DOC – podstawowe i najbardziej popularne Prosecco. Może być produkowane w całych północno-wschodnich Włoszech.
- Prosecco Trieste DOC oraz Prosecco Treviso DOC – wina, które produkowane są nieco dalej niż podstawowe Prosecco na znacznie mniejszym obszarze.
- Conegliano Valdobbiadene Prosecco DOCG – obszar produkcji jest znacznie mniejszy i bardziej pagórkowaty niż region Treviso. Apelacja DOCG nakłada jeszcze bardziej rygorystyczne standardy jakości niż DOC.
- Valdobbiadene Superiore di Cartizze DOCG – bardzo mały obszar o powierzchni 107 hektarów położony na pagórkowatych obrzeżach miasta Valdobbiadene. W Cartizze produkuje się bardzo małą ilość Prosecco (około 1 miliona butelek). Region ten został zgłoszony w 2008 roku jako kandydat do wpisania na listę światowego dziedzictwa UNESCO ze względu na unikalny krajobraz kulturowy stworzony przez lokalnych winiarzy.
- Asolo Prosecco DOCG – ten obszar jest bardzo rzadko opisywany przez miłośników wina, jednak jego położenie tuż pod rzeką Piave, stanowiącą główną linię podziału podczas II wojny światowej czyni go szczególnym miejscem.
Rodzaje Prosecco[edytuj | edytuj kod]
Prosecco jest produkowane metodą Charmata – w odróżnieniu od metody szampańskiej druga fermentacja zachodzi nie w butelce, a w zbiornikach ciśnieniowych i dopiero gotowe wino musujące jest butelkowane[7][5].
W zależności od zawartości dwutlenku węgla rozróżnia się prosecco[2]:
- spumante (musujące) – ciśnienie minimum 3 bar
- frizzante (perliste) – ciśnienie pomiędzy 1 a 2,5 bar
- tranquillo (spokojne) – bez dwutlenku węgla.
W zależności od poziomu cukru resztkowego stosuje się określenia[2][8]:
- brut (poniżej 12 g cukru na litr)
- extra dry (12-17 g/l)
- dry (17-32 g/l)
- demi-sec (32-50 g/l).
Minimalny poziom alkoholu gatunkowego prosecco wynosi 10,5 % (dla stołowego i frizzante) oraz 11 % (dla musującego)[2].
Drinki z Prosecco[6][edytuj | edytuj kod]
Prosecco jest podstawą popularnych koktajli, m.in. bellini i michelangelo[7][9].
- Aperol Spritz – najpopularniejszy włoski drink, powstający z 3 części Prosecco, 2 części Aperola oraz 1 części wody gazowanej, podawany na kostkach lodu z cząstkami pomarańczy.[10].
- Martini Royale – popularny drink powstający z 1 części Prosecco, 1 części Martini Royale Bianco oraz soku z całej limonki z lodem.
- Mimoza – Prosecco z sokiem pomarańczowym podawane w proporcji 1:2 – jedna część soku pomarańczowego na dwie części Prosecco.
- Bellini – Prosecco z nektarem (musem) brzoskwiniowym podawane w proporcji 1:3 - jedna część owoców na trzy części Prosecco.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Różowe Prosecco Rosé [online] [dostęp 2021-01-12].
- ↑ a b c d e Typen. Consorzio Tutela Prosecco DOC. [dostęp 2015-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 lutego 2016)]. (niem. • ang. • wł. • ros.).
- ↑ a b Export der DOC Prosecco auf Allzeithoch. Consorzio di tutela della DOC Prosecco, 16 marca 2015. [dostęp 2015-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 marca 2016)].
- ↑ a b c d e f Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1166/2009. Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, 30 listopada 2009. [dostęp 2015-04-26]. (pol. • niem.).
- ↑ a b Eckhard Supp, Steffen Maus: Włochy. W: André Dominé: Wino. Wyd. 2. Ożarów Mazowiecki: Wydawnictwo Olesiejuk, 2009, s. 392. ISBN 978-83-7626-712-8. (pol.).
- ↑ a b c Prosecco – opis wina, rodzaje, drinki, ceny, gdzie kupić? [online], wino.pizza, 6 sierpnia 2019 [dostęp 2019-08-12] (pol.).
- ↑ a b Stuart Walton, Brian Glover: The Ultimate Encyclopedia of Wine, Beer, Spirits and Liqueurs. Hermes House, 1998, s. 88. ISBN 978-1840380859. (ang.).
- ↑ Brut, Dry, Extra-dry [online], o-winie.pl [dostęp 2018-07-10] (pol.).
- ↑ Bibiana Behrendt: Cocktail Basics. Wyd. 7. Monachium: Gräfe und Unzer Verlag, 2008, s. 86-90. ISBN 978-3-7742-5798-6. (niem.).
- ↑ Aperol Spritz - drink z Prosecco - przepis, proporcje, cena [online] [dostęp 2021-01-12].