Przełęcz Szpara
 Przełęcz Szpara po prawej stronie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Wysokość |
2169 m n.p.m. |
| Pasmo | |
| Sąsiednie szczyty | |
Położenie na mapie Karpat  | |
Położenie na mapie Tatr  | |
 49°09′49,7″N 20°00′29,3″E/49,163806 20,008139
| |
Przełęcz Szpara (słow. Špára, niem. Sparajoch, węg. Spara-hágó[1], 2169 m n.p.m.[2], według wcześniejszych pomiarów 2176 m[3]) – przełęcz położona w bocznej grani słowackich Tatr Wysokich, odchodzącej od Cubryny w kierunku Krywania (w głównej grani odnogi Krywania). Oddziela od siebie dwa szczyty – Krótką (Krátka, 2375 m) i Krywań (2495 m), a ściślej zwornikową kulminację nazywaną Ramieniem Krywania (Rameno Kriváňa, 2396 m)[4][2].
Nazwa przełęczy pochodzi od tunelu nazywanego Szparą, który przechodzi przez ścianę pod samą przełęczą. Tunel o wysokości 18 m ma w dolnej części wlot (o średnicy ok. 1 m) od strony doliny Niewcyrki, skąd wznosi się pionowo i w górnym odcinku załamuje się pod kątem ok. 70°, wychodząc lejkowatym, znacznie szerszym[5] ujściem po stronie Doliny Ważeckiej[4]. Jest to jedyna przełęcz tego typu w całych Tatrach[5].
Przełęcz Szpara jest najkrótszym połączeniem Niewcyrki z Doliną Ważecką, jednak łatwiejsze jest przejście przez Niewcyrską Przełęcz i Dolinę Suchą Ważecką. Zimą wejście na przełęcz jest najprostsze od strony Doliny Ważeckiej[4].
Pierwsze odnotowane wejście:
- latem: Eugeniusz Janota i Maciej Sieczka z osobami towarzyszącymi – 9 września 1867 r.,
- zimą: F. Förster, J. Páczay – 25 stycznia 1916 r.[4]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ a b Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky, Produkty leteckého laserového skenovania.
- ↑ Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005, s. 138. ISBN 83-909352-2-8.
- ↑ a b c d Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część VIII. Młynicka Przełęcz – Krywań. Warszawa: Sport i Turystyka, 1956, s. 151–152.
- ↑ a b Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 328. ISBN 83-01-13184-5.