Krótka
 Krótka – widok od północnego zachodu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
2375 m n.p.m. |
| Wybitność |
113 m |
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°09′47,9″N 20°00′48,3″E/49,163306 20,013417
| |
Krótka (słow. Krátka, niem. Kratka, węg. Krátka) – trójwierzchołkowy szczyt o wysokości 2375 m n.p.m.[1][2] (według niektórych wcześniejszych pomiarów 2365 lub 2370 m[3]) w bocznej grani Tatr Wysokich, zwanej główną granią odnogi Krywania. Położony jest pomiędzy Ostrą (Ostrá), od której oddziela go Niewcyrska Przełęcz (Nefcerské sedlo), a Krywaniem (Kriváň), a dokładniej szczytem zwornikowym zwanym Ramieniem Krywania (Rameno Kriváňa), od którego oddziela go przełęcz Szpara (Špára)[2].
Krótka ma trzy wierzchołki, spośród których najwyższy jest środkowy, pozostałe znajdują się na wschód i zachód od niego. Wierzchołki oraz przełączki pomiędzy nimi mają słowackie nazwy:
- Východná Krátka (wierzchołek wschodni),
- Východná Krátka štrbina,
- Prostredná Krátka (wierzchołek środkowy),
- Zapadná Krátka štrbina,
- Zapadná Krátka (wierzchołek zachodni)[4].
Od wierzchołka Krótkiej odchodzą dwie granie boczne:
- w kierunku północnym – krótkie żebro schodzące do doliny Niewcyrki i zakończone turnią nazywaną Krótką Strażnicą (Krátka strážnica); w jego połowie znajduje się przełączka o nazwie Sedielko nad stražnicou[4],
- Jamska Grań (Jamský hrebeň) – dłuższa, od głównego wierzchołka w kierunku południowym, oddzielająca Dolinę Ważecką od jej odnogi – Doliny Suchej Ważeckiej. Najbliższym wzniesieniem w tej grani jest Wielka Jamska Turnia, oddzielona Wyżnią Krótką Szczerbiną[5].
Na szczyt Krótkiej nie prowadzi żaden znakowany szlak turystyczny. Drogi prowadzące na wierzchołek znane były od dawna. Pierwsze odnotowane wejścia:
- latem – Karol Englisch, Paul Spitzkopf senior – 18 lipca 1903 r.[5] (na szczycie zastali ułożony kopczyk z kamieni[6]),
- zimą – Peter Havas w styczniu 1906 r.
- pierwsze odnotowane przejście południowej grani – podczas wejścia na Krótką: Alfred Martin, Johann Franz (senior), 21 września 1907 r.[5]
Dawniej z Krótkiej zjeżdżali wprawni narciarze trasą mającą 1300 m różnicy wzniesień, 6 km długości i o kącie nachylenia 30–40° w górnej części. Obecną polską nazwę szczytu wprowadzili Ludwik Zejszner (1856) i Walery Eljasz-Radzikowski w 1870. Dawniej szczyt zwano Małym Krywaniem, taką nazwę podaje Georg Buchholtz w 1719 r. i Matej Bel w 1736 r.[6]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky, Produkty leteckého laserového skenovania.
- ↑ a b Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005, s. 138. ISBN 83-909352-2-8.
- ↑ Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wyd. Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ a b Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 337. ISBN 83-01-13184-5.
- ↑ a b c Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część VIII. Młynicka Przełęcz – Krywań. Warszawa: Sport i Turystyka, 1956, s. 140–148.
- ↑ a b Józef Nyka: Tatry słowackie. Przewodnik. Wyd. VI. Latchorzew: Trawers, 2008, s. 385–386. ISBN 978-83-60078-05-1.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Kratka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 650. i Krótka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 711.