Przysięga na wierność Hitlerowi

Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.

Przysięga na wierność Hitlerowi (niem. Führereid) – przysięga wierności składana przez oficerów i żołnierzy Reichswehry a następnie Wehrmachtu oraz urzędników służby cywilnej w nazistowskich Niemczech w latach 1934–1945. Przysięga powodowała osobistą lojalność wobec Adolfa Hitlera zamiast lojalności wobec konstytucji państwa. Historycy postrzegają przysięgę Hitlerowi jako ważny element psychologiczny nakazujący żołnierzom wykonywanie zbrodniczych rozkazów i popełnianie okrucieństw w państwach okupowanych podczas II wojny światowej^[1]. W czasie procesów norymberskich wielu niemieckich oficerów bezskutecznie próbowało wykorzystać przysięgę jako obronę przed oskarżeniami o zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości^[2].

Historia

W czasach Republiki Weimarskiej przysięga wierności składana przez Reichswehrę wymagała od żołnierzy przysięgi lojalności wobec Konstytucji Rzeszy Niemieckiej i jej legalnych instytucji. Po mianowaniu Hitlera na kanclerza w 1933 roku przysięga wojskowa uległa zmianie i żołnierze przysięgali teraz wierność narodowi i państwu. W dniu śmierci niemieckiego prezydenta Paula von Hindenburga 2 sierpnia 1934 roku, przysięga została ponownie zmieniona w ramach glajchszaltowania Niemiec; nie była to już kwestia wierności konstytucji i jej instytucjom, ale lojalności wobec samego Hitlera^[3].

Choć powszechnie uważa się, że Hitler sam sporządził przysięgę i nałożył ją na wojsko, przysięga ta była inicjatywą ministra wojny Rzeszy, generała Wernera von Blomberga i generała Waltera von Reichenaua, szefa w Ministerstwie Wojny Rzeszy. Zamiarem Blomberga i Reichenaua, było stworzenie przysięgi która miała na celu ściślejsze związanie Hitlera z wojskiem i oddalenie od NSDAP. Wiele lat później Blomberg przyznał, że nie przemyślał wówczas wszystkich konsekwencji przysięgi^[4].

20 sierpnia 1934 roku rząd Adolfa Hitlera uchwalił ustawę, która zastąpiła pierwotne przysięgi. Nowe prawo stanowiło, że zarówno członkowie sił zbrojnych, jak i urzędnicy państwowi musieli osobiście złożyć przysięgę wierności Führerowi^[1].

Żołnierze przed złożeniem przysięgi uczyli się jej na pamięć, a podczas uroczystości mieli ją stojąc na baczność wypowiedzieć. Polacy wcieleni do Wehrmachtu składali przysięgę cicho i niechętnie, co było symboliczną manifestacją ich sprzeciwu wobec konieczności służby w nazistowskiej armii. Formalna odmowa składania przysięgi wierności Hitlerowi wiązała się bowiem z poważnymi konsekwencjami wyciąganymi wobec opornego żołnierza^[5].

Tekst wojskowej przysięgi

Tekst oryginalny

Ich schwöre bei Gott diesen heiligen Eid, daß ich dem Führer des Deutschen Reiches und Volkes, Adolf Hitler, dem Oberbefehlshaber der Wehrmacht, unbedingten Gehorsam leisten und als tapferer Soldat bereit sein will, jederzeit für diesen Eid mein Leben einzusetzen^[6].

Tłumaczenie

Składam tę świętą przysięgę w obecności Boga, że wodzowi Rzeszy Niemieckiej i narodu niemieckiego, Adolfowi Hitlerowi, głównodowodzącemu Wehrmachtu, będę okazywał bezwarunkowe posłuszeństwo i jako dzielny żołnierz chcę być gotów w każdej chwili dla tej przysięgi oddać swoje życie^[7].

Przypisy

↑ ^a ^b Marc Cogen: Democracies and the Shock of War: The Law as a Battlefield. Routledge, 2016, s. 187. ISBN 978-1-317-15319-1.
↑ International Military Tribunal: Trials of War Criminals Before the Nuremberg Military Tribunals Under Control Council Law No. 10, Nuernberg, October 1946-April 1949. U.S. Government Printing Office, 1951, s. 473. OCLC 315875936.
↑ Henry G. Gole: Exposing the Third Reich: Colonel Truman Smith in Hitler’s Germany. University Press of Kentucky, 2013, s. 149. ISBN 978-0-8131-4178-7.
↑ Ian Kershaw: Hitler, 1889-1936: Hubris. W.W. Norton, 1999, s. 525. ISBN 978-0-393-32035-0.
↑ Wojciech Zmyślony: Wcielenia 1940-1945. W znienawidzonym mundurze. Losy Polaków przymusowo wcielonych do wojska niemieckiego w okresie II wojny światowej. [dostęp 2024-08-03]. (pol.).
↑ William L. Shirer: The Rise and Fall of the Third Reich: A History of Nazi Germany. Simon and Schuster, 2011, s. 285. ISBN 978-1-4516-5168-3.
↑ Ryszard Kaczmarek: Polacy w Wehrmachcie. Wydawnictwo Literackie, 2010, s. 208. ISBN 978-83-08-05357-7.

Linki zewnętrzne

Żołnierze Wehrmachtu składają przysięgę wierności Adolfowi Hitlerowi w serwisie YouTube (niem.)

[MC-1] Marc Cogen: Democracies and the Shock of War: The Law as a Battlefield. Routledge, 2016, s. 187. ISBN 978-1-317-15319-1.

[2] International Military Tribunal: Trials of War Criminals Before the Nuremberg Military Tribunals Under Control Council Law No. 10, Nuernberg, October 1946-April 1949. U.S. Government Printing Office, 1951, s. 473. OCLC 315875936.

[3] Henry G. Gole: Exposing the Third Reich: Colonel Truman Smith in Hitler’s Germany. University Press of Kentucky, 2013, s. 149. ISBN 978-0-8131-4178-7.

[4] Ian Kershaw: Hitler, 1889-1936: Hubris. W.W. Norton, 1999, s. 525. ISBN 978-0-393-32035-0.

[5] Wojciech Zmyślony: Wcielenia 1940-1945. W znienawidzonym mundurze. Losy Polaków przymusowo wcielonych do wojska niemieckiego w okresie II wojny światowej. [dostęp 2024-08-03]. (pol.).

[6] William L. Shirer: The Rise and Fall of the Third Reich: A History of Nazi Germany. Simon and Schuster, 2011, s. 285. ISBN 978-1-4516-5168-3.

[7] Ryszard Kaczmarek: Polacy w Wehrmachcie. Wydawnictwo Literackie, 2010, s. 208. ISBN 978-83-08-05357-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]