Przytulia wydłużona

Przytulia wydłużona
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	goryczkowce
Rodzina	marzanowate
Rodzaj	przytulia
Gatunek	przytulia wydłużona
	Nazwa systematyczna
	Galium elongatum C.Presl; J.S.Presl & C.B.Presl, Delic. Prag.: 119 (1822)
Synonimy
	Galium elongatum f. submersum Glück; Galium maximum Moris; Galium palustre subsp. elongatum (C.Presl) Lange; Galium palustre var. elongatum (C.Presl) Rchb.f.;
	Galium elongatum f. submersum Glück; Galium maximum Moris; Galium palustre subsp. elongatum (C.Presl) Lange; Galium palustre var. elongatum (C.Presl) Rchb.f.;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przytulia wydłużona (Galium elongatum C.Presl) – gatunek rośliny należący do rodziny marzanowatych. Występuje w całej Europie, w basenie Morza Śródziemnego i w zachodniej Azji, sięgając po Iran^[3]. W Polsce gatunek określany jest jako rzadki^[4], ale spotykany na całym niżu i w niższych położeniach górskich. Roślina bagienna^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Roślina o silnej łodydze osiągającej od 30 do 100 cm długości^[4], czasem nawet dłuższej^[5]. W dole z kłączem, z którego w węzłach wyrastają korzenie przybyszowe. Rozwijają się one także w zanurzonej, dolnej części łodygi. Łodyga jest wyraźnie czterokanciasta, z kantami uwypuklonymi i białawymi, szorstka – ze szczecinkami skierowanymi do podstawy łodygi. Pędy po zasuszeniu czernieją^[5].

Liście: Wyrastają w okółkach, po 4, 5 lub 6^[4]. Równowąskopodługowate lub odwrotnie jajowatolancetowate (najszersze powyżej połowy), cienkie, o długości zazwyczaj od 20 do 40 mm (rzadko nieco krótsze lub dłuższe) i szerokości 3–4 mm. Na szczycie zaokrąglone lub tępe, u dołu zwężające się, od spodu nieco szorstkie z powodu rzadkich szczecinek na nerwie głównym^[5].

Kwiaty: Nieliczne, zebrane w luźną wiechę wyrastającą na szczycie łodygi, z silnie odstającymi odgałęzieniami kwiatostanu osiągającymi do ok. 10 cm długości. Osadzone na grubych szypułkach o długości 3–4,5 mm. Korona biała o średnicy 3,5–4,5 mm, 4–krotna. Pręciki z czerwonymi pylnikami^[5].

Owoce: Kuliste rozłupki o średnicy 1,4–1,6 mm^[5].
Gatunki podobne: W Europie Środkowej na siedliskach bagiennych rośnie kilka gatunków o białych kwiatach i szorstkich pędach. Przytulia lepczyca G. rivale i bagienna G. uliginosum różnią się jajowatymi owocami oraz liśćmi ostro zakończonymi, z ostrzem. Przytulia błotna G. palustre jest wiotka, mniejsza, z łodygą bez białawych kantów, z liśćmi znacznie mniejszymi (zwykle do 1,2, rzadko do 2 cm długości)^[5]^[4].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina, hemikryptofit^[4]. Kwitnie od czerwca do sierpnia, czasem też we wrześniu^[5]. Występuje na brzegach wód stojących i na bagnach^[5]^[4]. Uznawany jest za gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Magnocaricion^[5]. Liczba chromosomów 2n = 88, 96^[5]^[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-05-21] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-05-21] (ang.).
↑ ^a ^b Galium elongatum C.Presl in J.S.Presl & C.B.Presl, Delic. Prag.: 119 (1822). [w:] World Checklist of Selected Plant Families [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-05-21].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Irena Kucowa: Rodzina: Rubiaceae, Marzanowate. W: Bogumił Pawłowski (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. XI. Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967, s. 320.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-05-21] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-05-21] (ang.).

[wcsp-3] Galium elongatum C.Presl in J.S.Presl & C.B.Presl, Delic. Prag.: 119 (1822). [w:] World Checklist of Selected Plant Families [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-05-21].

[klucz-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[kucowa-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Irena Kucowa: Rodzina: Rubiaceae, Marzanowate. W: Bogumił Pawłowski (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. XI. Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967, s. 320.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]