Kruchaweczka białotrzonowa
,_to_serve_as_an_atlas_to_the_%22Handbook_of_British_Fungi%22_(Pl._615)_(9015344967).jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
kruchaweczka białotrzonowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Psathyrella obtusata (Pers.) A.H. Sm. Contr. Univ. Mich. Herb. 5: 55 (1941) | |
.jpg)
.jpg)
Kruchaweczka białotrzonowa (Psathyrella obtusata (Pers.) A.H. Sm.) – gatunek grzybów należący do rodziny kruchaweczkowatych (Psathyrellaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Psathyrella, Psathyrellaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisał w 1801 r. Christiaan Hendrik Persoon, nadając mu nazwę Agaricus obtusatus[1]. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Alexander Hanchett Smith w 1941 r.[1]
- Agaricus obtusatus Pers. 1801
- Agaricus obtusatus var. hebes Fr. 1821
- Drosophila obtusata (Pers.) Quél. 1888
- Drosophila spadiceogrisea var. obtusata (Pers.) Quél. 1886
- Psathyra obtusata (Pers.) Gillet 1878
- Psathyrella obtusata f. nivescens E. Ludw. 2007
- Psathyrella obtusata var. aberrans Kits van Wav. 1987
- Psilocybe obtusata (Pers.) P. Kumm. 1871
Franciszek Błoński w 1889 r. nadał temu gatunkowi polską nazwę łączak przytępiony. Władysław Wojewoda uznał ją za nieodpowiednią i w 2003 r. zaproponował nazwę kruchaweczka białotrzonowa[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Szerokość 1–3,5 cm, w młodym wieku półkulisty do stożkowego, następnie łukowaty, higrofaniczny; w stanie wilgotnym półprzezroczyście rowkowany od brzegu aż do 2/3 średnicy, brązowawo-czerwonawy, na krawędziach, a po wyschnięciu blaknący do jasnoochrowego, kremowego lub jasnobrązowego. Powierzchnia gładka, tylko w młodym wieku z włóknistymi lub łuszczącymi się pozostałościami osłony, które wkrótce znikają[4].
Przyrośnięte, początkowo szarawe, później brązoworóżowe, w dojrzałym okresie czekoladowe z fioletowym odcieniem. Ostrza białe[4].
Cylindryczny lub bardzo lekko rozszerzona ku dołowi, kruchy. Powierzchnia jedwabista, u nasady biaława, czasem z lekkim czerwonobrązowym odcieniem w dolnej części[4].
Kruchy, cienki, o niewyraźnym zapachu i smaku[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 7,5-10 × 4,5–6 m, jajowate do elipsoidalnych, gładkie, ziarniste, z 1 lub więcej gutulami. Podstawki 17,5 do 24,5 × 8,5 do 10,5 µm, 4-zarodnikowe, rzadko 2-zarodnikowe. Pleurocystydy 35–70 × 8–16 µm, zwykle w kształcie kolby, czasami tępostożkowate do wrzecionowatych. Cheilocystydy dwóch różnych typów[4].
- Gatunki podobne
Jest kilka bardzo podobnych gatunków, możliwych do odróżnienia jedynie na podstawie cech mikroskopowych[4].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Znane jest występowanie kruchaweczki białotrzonowej w Ameryce Północnej, Europie, Korei i Japonii[5]. Władysław Wojewoda w swoim zestawieniu grzybów wielkoowocnikowych Polski w 2003 r. podaje liczne jej stanowiska z uwagą, że jej rozprzestrzenienie i stopień zagrożenia nie są znane[3]. Kilka bardziej aktualnych stanowisk podaje internetowy atlas grzybów. Zaliczona w nim jest do gatunków zagrożonych i wymagających ochrony[6].
Grzyb saptotroficzny. Występuje w lasach liściastych, ogrodach botanicznych, w trawie, wśród opadłych liści na drewnie drzew liściastych. Owocniki pojawiają się od maja do października[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2020-12-04] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2020-12-04] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 557, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Křehutka zatupělá Psathyrella obtusata (Pers.) A.H. Sm. (1941) [online] [dostęp 2024-01-24].
- ↑ Psathyrella obtusata [online], Discover Life [dostęp 2020-12-04] (ang.).
- ↑ Stanowiska Psathyrella obtusata w Polsce [online] [dostęp 2020-12-04] (ang.).