Purgatorius
| Purgatorius | |||
| Van Valen & Sloan, 1965[1] | |||
| Okres istnienia: paleocen | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd |
naczelne (?) | ||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Purgatorius | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Purgatorius unio Van Valen & Sloan, 1965 | |||
| Gatunki | |||
| |||
Purgatorius – rodzaj kopalnego ssaka łożyskowego o niepewnej pozycji filogenetycznej, osiągającego rozmiary małego szczura.
Szacowano, że skamieniałości zębów i szczęk odkryte w Montanie pochodzą z późnej kredy[1], sprzed ok. 66 mln lat, jednak późniejsze badania wskazują, że pochodzą one z początków paleocenu[2]. Najstarszym przedstawicielem rodzaju jest prawdopodobnie P. coraci[3].
Tradycyjnie uważany za jednego z najstarszych ssaków naczelnych lub bliskiego krewnego naczelnych (przeważnie plezjadapida[2][3]). Z analizy kladystycznej Wible’a i współpracowników (2007) wynika jednak, że Purgatorius najprawdopodobniej był bazalnym przedstawicielem łożyskowców sensu lato (Eutheria, tj. kladu siostrzanego do kladu Metatheria obejmującego m.in. torbacze) nienależącym do łożyskowców sensu stricto (Placentalia, tj. grupy koronnej Eutheria); według tej analizy Purgatorius był blisko spokrewniony z rodzajami Oxyprimus i Protungulatum, razem z którymi tworzył klad siostrzany do Placentalia. Wyniki badań przy użyciu testu Wilcoxona dla sumy rang (testu Templetona) wskazały jednak, że nie można też wykluczyć bliskiego pokrewieństwa Purgatorius z naczelnymi i tym samym jego przynależności do Placentalia[4]. Także z analiz kladystycznych przeprowadzonych przez Archibalda i współpracowników (2011) wynika, że Purgatorius najprawdopodobniej tworzy z rodzajami Oxyprimus i Protungulatum klad w obrębie Eutheria nienależący do Placentalia[5].
Dotychczas opisano kilka gatunków[6]:
- Purgatorius ceratops Van Valen & Sloan, 1965
- Purgatorius coracis Fox & Scott, 2011
- Purgatorius janisae Van Valen, 1994
- Purgatorius mckeeveri Wilson Mantilla, Chester, Clemens, Moore, Sprain, Hovatter, Mitchell, Mans, Mundil & Renne, 2021
- Purgatorius pinecreeensis Scott, Fox & Redman, 2016
- Purgatorius unio Van Valen & Sloan, 1965
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b L. Van Valen & R.E. Sloan. The earliest primates. „Science”. 150 (3697), s. 743–745, 1965. DOI: 10.1126/science.150.3697.743. (ang.).
- ↑ a b W.A. Clemens. Purgatorius (Plesiadapiformes, Primates?, Mammalia), a Paleocene immigrant into northeastern Montana: stratigraphic occurences and incisor proportions. „Bulletin of Carnegie Museum of Natural History”. 36, s. 3–13, 2004. DOI: 10.2992/0145-9058(2004)36%5B3:PPPMAP%5D2.0.CO;2. (ang.).
- ↑ a b R.C. Fox & C.C. Scott. A new, early Puercan (earliest Paleocene) species of Purgatorius (Plesiadapiformes, Primates) from Saskatchewan, Canada. „Journal of Paleontology”. 85 (3), s. 537–548, 2011. DOI: 10.1666/10-059.1. (ang.).
- ↑ J. R. Wible, G. W. Rougier, M. J. Novacek, R. J. Asher. Cretaceous eutherians and Laurasian origin for placental mammals near the K/T boundary. „Nature”. 447, s. 1003-1006, 2007. DOI: 10.1038/nature05854. (ang.).
- ↑ J. David Archibald, Yue Zhang, Tony Harper, Richard L. Cifelli. Protungulatum, confirmed Cretaceous occurrence of an otherwise Paleocene eutherian (placental?) mammal. „Journal of Mammalian Evolution”. 18 (3), s. 153-161, 2011. DOI: 10.1007/s10914-011-9162-1. (ang.).
- ↑ J. Zijlstra: Purgatorius. Hesperomys project. [dostęp 2022-02-22]. (ang.).