Rakojad

Rakojad
	Cochlearius cochlearius
	(Linnaeus, 1766)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	pelikanowe
Podrząd	czaplowce
Rodzina	czaplowate
Podrodzina	Cochleariinae; Chenu & Des Murs, 1854
Rodzaj	Cochlearius; Brisson, 1760
Gatunek	rakojad
Synonimy
	Cancroma Cochlearia Linnaeus, 1766; Cochlearius cochlearia (Linnaeus, 1766);
	Cancroma Cochlearia Linnaeus, 1766; Cochlearius cochlearia (Linnaeus, 1766);
Podgatunki
	C. c. zeledoni (Ridgway, 1885); C. c. phillipsi Dickerman, 1973; C. c. ridgwayi Dickerman, 1973; C. c. panamensis Griscom, 1926; C. c. cochlearius (Linnaeus, 1766);
	C. c. zeledoni (Ridgway, 1885); C. c. phillipsi Dickerman, 1973; C. c. ridgwayi Dickerman, 1973; C. c. panamensis Griscom, 1926; C. c. cochlearius (Linnaeus, 1766);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rakojad^[5] (Cochlearius cochlearius) – gatunek dużego ptaka brodzącego z podrodziny rakojadów (Cochleariinae) w obrębie rodziny czaplowatych (Ardeidae), zamieszkujący Meksyk, Amerykę Środkową i Południową po Boliwię, Paragwaj i skrajnie północno-wschodnią Argentynę.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Dawniej (Wetmore, 1960)^[6] rakojada zaliczano do oddzielnej rodziny rakojadów (Cochleariidae), zawierającej tylko ten jeden rodzaj (Cochlearius) i gatunek.

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Nazwa rodzajowa i epitet gatunkowy: łac. cocleare, coclearis lub cochlearium – łyżka w kształcie muszli ślimaka, od coclea – ślimak, od gr. κοχλιας kokhlias ślimak^[7].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rakojad zamieszkuje w zależności od podgatunku^[8]^[9]:

C. cochlearius zeledoni – rakojad północny^[5] – zachodnio-środkowy Meksyk (Sinaloa do Guerrero).
C. cochlearius phillipsi – wschodni Meksyk (południowe Tamaulipas do Quintana Roo), Belize i północna Gwatemala.
C. cochlearius ridgwayi – południowy Meksyk do zachodniej Kostaryki.
C. cochlearius panamensis – wschodnia Kostaryka i Panama, oraz północno-zachodnia Kolumbia (Chocó).
C. cochlearius cochlearius – rakojad południowy^[5] – wschodnia Panama do Gujany, Amazonia na południe do wschodniego Peru i Boliwii, Paragwaj i północno-wschodnia Argentyna.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 45–53,5 cm; masa ciała samców 680–770 g, samic 503–726 g^[8]. Krępa sylwetka. Bardzo masywny dziób, krótki i szeroki (jak na przedstawiciela brodzących), koloru czarnego. Głowa biała z czarną czapeczką, z tyłu głowy wyrastają dwa długie, czarne pióra. Skrzydła szare, pierś biała. Grzbiet czarny, w niższych partiach jasnoszary. Spód ciała rudy z białymi bokami.

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Biotop: Zabagnione lasy namorzynowe. Prowadzi nocny tryb życia.
Gniazdo: Na drzewie, zbudowane z gałęzi. Tworzy kolonie.
Jaja: Składa 2–4 niebieskobiałe jaja.
Pożywienie: Drobne zwierzęta wodne (ryby, skorupiaki, owady); poluje nocą.

Status[edytuj | edytuj kod]

IUCN uznaje rakojada za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność populacji, według szacunków organizacji Partners in Flight z 2008 roku, mieści się w przedziale 0,5–5,0 milionów osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy^[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Cochlearius cochlearius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Cochlearius, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2010-12-12] (ang.).
↑ Boat-billed Heron (Cochlearius cochlearius). IBC The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-27)]. (ang.).
↑ ^a ^b BirdLife International, Cochlearius cochlearius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2016-1 [dostęp 2016-08-30] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Ardeidae Leach, 1820 - czaplowate - Herons (Wersja: 2023-03-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-04-20].
↑ (ang.) Wetmore A. A Classification for the Birds of the World. Smithsonian Institution, 1960.
↑ Cochlearius, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-17] (ang.), [archiwum].
↑ ^a ^b A. Martínez-Vilalta, A. Motis, G.M. Kirwan: Boat-billed Heron (Cochlearius cochlearius). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-08-30]. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Ibis, spoonbills, herons, Hamerkop, Shoebill, pelicans. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-20]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Cochlearius cochlearius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[itis2-2] Cochlearius, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2010-12-12] (ang.).

[ibc-3] Boat-billed Heron (Cochlearius cochlearius). IBC The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-27)]. (ang.).

[iucn-4] BirdLife International, Cochlearius cochlearius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2016-1 [dostęp 2016-08-30] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-5] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Ardeidae Leach, 1820 - czaplowate - Herons (Wersja: 2023-03-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-04-20].

[wet-6] (ang.) Wetmore A. A Classification for the Birds of the World. Smithsonian Institution, 1960.

[hbwalive2-7] Cochlearius, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-17] (ang.), [archiwum].

[hbwalive-8] A. Martínez-Vilalta, A. Motis, G.M. Kirwan: Boat-billed Heron (Cochlearius cochlearius). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-08-30]. (ang.).

[ioc-9] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Ibis, spoonbills, herons, Hamerkop, Shoebill, pelicans. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-20]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]