Ratusz w Strzegomiu

Ratusz w Strzegomiu
	nr rej. A/4739/940 z 8.09.1961
	; Nowy ratusz w Strzegomiu
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Strzegom
Adres	ul. Rynek 38
	Położenie na mapie Polski Ratusz w Strzegomiu
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Ratusz w Strzegomiu
	Położenie na mapie powiatu świdnickiego Ratusz w Strzegomiu
	Położenie na mapie gminy Strzegom Ratusz w Strzegomiu
	Położenie na mapie Strzegomia Ratusz w Strzegomiu
	50°57′36,359″N 16°20′45,995″E/50,960100 16,346110
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ratusz w Strzegomiu – pierwsza siedziba władz miasta została wzniesiona w latach 1859-1860, przy wykorzystaniu Wieży Targowej, pochodzącej z poprzedniego ratusza. W roku 1940 władze miasta przeniesiono do domu z XIX wieku, położonego w tym samym bloku zabudowy śródrynkowej.

Historia

Pierwszy ratusz w Strzegomiu istniał już w XIV wieku^[1]. W czasie wojny trzydziestoletniej budynek został zniszczony, później odbudowano go^[2]. W latach 1828–1829 ratusz rozebrano, pozostawiając jedynie Wieżę Targową^[1]. W latach 1859–1860 wokół wieży, w miejscu rozebranego ratusza wzniesiono kamienice śródrynkowe według projektu Karla Lüdecke^[1]. W latach 1993–1996 przeprowadzono remont budynku, a w roku 1998 wieża została nakryta współczesnym hełmem ze stali i szkła^[1].

W roku 1940 władze miejskie przeniesiono do nowej siedziby, również położonej w Rynku^[2].

Decyzją wojewódzkiego konserwatora zabytków z dnia 8 września 1961 roku wieża dawnego ratusza została wpisana do rejestru zabytków^[3].

Architektura

Wieża Targowa

Konkretna data budowy Wieży Targowej nie zachowała się w dokumentach, kronikach czy przekazach historycznych, ale możemy przyjąć, że wieżę wybudowano w drugiej połowie XIV w. Pierwszy zapis, który został odnotowany w starej Księdze Miejskiej, znalazł się w roku 1433 i opisywał remont Wieży Targowej:

„W tym roku, My rajcy kazaliśmy pokryć blachą ołowianą Wieżę Targową - do tego zużyto 117 cetnarów, a każdy cetnar kosztował 3 kopy halerzy a jako wynagrodzenie za każdy cetnar 15 groszy. Dlatego też pokrycie wieży kosztowało więcej niż 100 kop”.

W XVI w. Strzegom przeżywał swój rzadki czas rozkwitu. Miasto było na tyle bogate, że postanowiono rozbudować Wieżę Targową. W 1533 r. (tablica z piaskowca z tą datą zachowała się do dziś i znajduje się wewnątrz na I piętrze wieży wpojona w ścianę) przebudowano ją i uzyskała wysokość (26,2 m.) od poziomu gruntu do posadzki tarasu widokowego. Wtedy również postawiono renesansowy hełm wieży o konstrukcji drewnianej pokrytej blachą miedzianą lub cynową. Całe zwieńczenie było pomalowane. W opisie remontu z roku 1828 podano, ze hełm pomalowano na zielono a kulę na zwieńczeniu na złoto. Najprawdopodobniej takie kolory były również wcześniej. Kształt zadaszenia, możliwe, że taki sam lub z niewielkimi zmianami (widoczny na rys. Wernera) przetrwał do 1945 r.

Ze średniowiecznego ratusza zachowała się Wieża Targowa murowana z kamienia, o sklepionym parterze, zwieńczona kamienną balustradą - częściowo gotycką, częściowo barokową^[4]. Na elewacji widnieje kartusz z herbem miasta z datą 1618^[4], oraz tablica z datą 1533 upamiętniająca kolejną przebudowę^[1]. Sam budynek ratuszowy, gruntownie przebudowany w latach 1859-1860, prawie zupełnie zatracił charakter zabytkowy^[4]. Najcenniejszym jest zachowany portal z łacińską inskrypcją i datą 1541^[4].

Nowy ratusz to okazały budynek czterokondygnacyjny nakryty łamanym dachem naczółkowym z lukarnami^[2]. Na środku fasady jest jednoosiowy ryzalit, którego przedłużeniem jest ośmioboczna wieżyczka zegarowa, nakryta ostrosłupowym hełmem z prześwitem i iglicą^[2].

Oba ratusze - dawny i obecny - położone są w bloku zabudowy śródrynkowej, odnowionym po zniszczeniach II wojny światowej^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Józef Pilch: Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2005, s. 328. ISBN 83-213-4366-X.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Roman Pawlak: Zabytkowe ratusze. Warszawa: MUZA SA, 2003, s. 45 i 46. ISBN 83-7200-991-0.
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2013-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
↑ ^a ^b ^c ^d Wratislaviae Amici. [dostęp 2014-06-25].

Bibliografia

JózefJ. Pilch JózefJ., Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2005, ISBN 83-213-4366-X, OCLC 69480077 .
Roman Pawlak, Zabytkowe ratusze, Warszawa, MUZA SA, 2003, ISBN 83-7200-991-0.

Linki zewnętrzne

[pilch-1] Józef Pilch: Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2005, s. 328. ISBN 83-213-4366-X.

[pawlak-2] Roman Pawlak: Zabytkowe ratusze. Warszawa: MUZA SA, 2003, s. 45 i 46. ISBN 83-7200-991-0.

[nid-3] Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2013-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].

[WA-4] Wratislaviae Amici. [dostęp 2014-06-25].

[1]

[2]

[3]

[4]