Rudbekia błyskotliwa

Rudbekia błyskotliwa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	rudbekia
Gatunek	rudbekia błyskotliwa
	Nazwa systematyczna
	Rudbeckia fulgida Aiton; Hort. kew. 3:251. 1789
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rudbekia błyskotliwa (Rudbeckia fulgida) – gatunek byliny należący do rodziny astrowatych. Pochodzi z Ameryki Północnej, rośnie dziko w stanach Georgia, Teksas i Floryda, do Europy sprowadzona została dopiero w XVIII w. przez ogrodników^[3]. W Polsce wyłącznie jako popularna roślina uprawna (ozdobna).

Morfologia

Pokrój: Tworzy gęste kępy. Wytwarza rozłogi, za pomocą których rozmnaża się wegetatywnie.
Łodyga: Wzniesiona, prosta, sztywna, pokryta drobnymi włoskami, rozgałęziająca się. Osiąga wysokość 40–60 cm. Dołem kanciasta, górą żeberkowana.

Liście: Ulistnienie skrętoległe. Dolne liście szerokojajowate z ostrym końcem i ząbkowane, górne lancetowate i całobrzegie. U typowej formy są szorstko owłosione.

Kwiaty: Zebrane w kwiatostany typu koszyczek. Duże brzeżne kwiaty języczkowe są intensywnie żółte lub jasnopomarańczowe. Wewnętrzne kwiaty rurkowe są ciemnobrązowe, prawie czarne. Dno koszyczka jest silnie wypukłe, plewinki orzęsione tylko na brzegach. Kwitnie od lipca do połowy października.

Zastosowanie

Roślina ozdobna: uprawiana ze względu na swoje piękne kwiaty, jako roślina rabatowa, a także na kwiat cięty, który w wazonie z wodą długo zachowuje świeżość. Jest wdzięcznym do uprawy gatunkiem – ma długi okres kwitnienia, a nawet po przekwitnięciu zdobi ogród swoimi koszyczkami z owocami. Jest wieloletnia i łatwa w uprawie – rośnie bujnie nie pozwalając się tak łatwo zagłuszyć chwastom, jest też całkowicie odporna na mróz i bardzo odporna na choroby i szkodniki.

Uprawa

Rozmnaża się ją z nasion, lub przez podział bryły korzeniowej. Należy wybierać stanowiska słoneczne, roślina znosi półcień, ale najładniej kwitnie na słonecznym miejscu. Nie ma szczególnych wymagań co do gleby, ale na żyznej rośnie oczywiście bujniej. Przy długotrwałej suszy należy podlewać. Przed kwitnieniem nawozi się ją 2-3 razy. Po przekwitnięciu należy ściąć ją nieco nad ziemią.

Odmiany ozdobne

'Herbstonne' – pochodzi ze skrzyżowania rudbekii błyskotliwej z rudbekią nagą. Ma żółte, pojedyncze koszyczki, gładkie liście i jest wyższa od typowego gatunku.
'Golden Glow' – odmiana o pełnych, puszystych koszyczkach
'Goldquelle' – ma jaskrawożółte, pełne kwiaty
'Goldsturm' – wysokość do 60 cm, złotożółte koszyczki o średnicy do 12 cm.

Choroby i szkodniki

Rośliny osłabione, np. przez długotrwałą suszę bywają atakowane przez mszyce i przędziorki. Zwalcza się je środkami chemicznymi.
Biały nalot na liściach świadczy o chorobie grzybowej. Jest to mączniak prawdziwy. Zaatakowane pędy należy wyciąć i spalić, a całą roślinę opryskiwać preparatami grzybobójczymi.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ kocham.kwiaty.pl – wszystko o kwiatach: pielęgnacja, trendy florystyczne, ciekawostki [online], www.kocham.kwiaty.pl:80 [dostęp 2017-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2013-03-20] (pol.).

Bibliografia

Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
Praca zbiorowa: Katalog roślin II. Drzewa, krzewy, byliny.. Warszawa: Agencja Promocji Zieleni, Związek Szkółkarzy Polskich, 2003. ISBN 83-912272-3-5.
GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

Linki zewnętrzne

Kocham kwiaty: rudbekia. kocham.kwiaty.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-20)].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[3] kocham.kwiaty.pl – wszystko o kwiatach: pielęgnacja, trendy florystyczne, ciekawostki [online], www.kocham.kwiaty.pl:80 [dostęp 2017-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2013-03-20] (pol.).

[1]

[2]

[3]