Przejdź do zawartości

Rumian psi

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rumian psi
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Asteroideae

Rodzaj

rumian

Gatunek

rumian psi

Nazwa systematyczna
Anthemis cotula L.
Sp. pl. 2:894. 1753

Rumian psi (Anthemis cotula L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych.

Rozmieszczenie geograficzne

[edytuj | edytuj kod]

Rodzimy obszar występowania to niemal cała Europa (bez Finlandii, Irlandii, Islandii), Azja Zachodnia, Kaukaz, Zakaukazie, Dagestan, Arabia Saudyjska, Afryka Północna, Madera i wyspy Kanaryjskie[3]. Obecnie jednak jest to gatunek o kosmopolitycznym zasięgu, rozprzestrzenił się bowiem jako uciekinier z upraw lub gatunek zawleczony również na Azorach, w niektórych rejonach Afryki, w Australii, Nowej Zelandii i Ameryce Północnej[3]. W Polsce występuje na całym terenie, po niższe położenia górskie, częsty jest w południowo-zachodniej części kraju[4].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Okrywa koszyczka
Pokrój
Roślina zielna naga lub słabo owłosiona[5]. Osiąga zwykle do 40, rzadziej do 50 cm wysokości[6].
Łodyga
W dole zwykle gęsto krzaczkowato rozgałęziona[6].
Liście
Siedzące, w zarysie podługowate[6]. Dwu- lub trzykrotnie pierzastosieczne, złożone ze szczeciniastorównowąskich łatek o szerokości od 0,1 do 0,5 mm[5]. Łatki na końcach zaostrzone[6].
Kwiaty
Zebrane w koszyczki o średnicy 1–2,5 cm powstające pojedynczo na końcach rozgałęzień pędu. Listki okrywy zewnętrzne lancetowate, wewnętrzne podługowate i zaokrąglone, wszystkie biało obrzeżone z zielonym nerwem, długo owłosione. Dno koszyczka stożkowate, z wąskolancetowatymi plewinkami tylko w górnej części lub na całej powierzchni. Kwiaty języczkowate na brzegu koszyczka białe, w liczbie 12–13, na końcach nieregularnie ząbkowane, odginają się w dół po przekwitnieniu. Kwiaty rurkowate w środku koszyczka żółte, do 3 mm długości[6].
Owoce
Jasnobrunatne, obłe niełupki o długości do 2 mm[6], z rzędami niewielkich guzków, delikatnie żeberkowane[5][6], na szczycie zaokrąglone, bez śladu rąbka kielichowego[6].
Gatunki podobne
Rumian polny A. arvensis i ruski A. ruthenica różnią się szerszymi odcinkami liści (od 0,5 do 1 mm), brakiem cuchnącego zapachu; owockami bez drobnych guzków, ale za to nieco kanciastymi; obecnością plewinek na całym dnie koszyczka. Rumian ruski wyróżnia się dodatkowo kosmatym owłosieniem i frędzlowato postrzępionymi listkami okrywy[5].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Roślina jednoroczna. Kwitnie od czerwca do września. Rośnie na stanowiskach ruderalnych – przydrożach, terenach kolejowych, przychaciach[6].

Roślina cechuje się dość silnym zapachem, opisywanym jako nieprzyjemny[6].

Mieszańce

[edytuj | edytuj kod]

Rośliny tego gatunku tworzą mieszańce z: rumianem polnym (Anthemis arvensis), rumianem żółtym (Cota tinctoria), rumiankiem pospolitym (Chamomilla recutita) i maruną bezwonną (Tripleurospermum inodorum)[6].

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]
  • Jest uprawiany jako roślina ozdobna.
  • Dawniej wykorzystywany jako roślina lecznicza, obecnie zapomniany.

Uprawa

[edytuj | edytuj kod]

Najlepiej rośnie w pełnym słońcu, na przepuszczalnej glebie. Można uprawiać z nasion. Łatwo rozmnaża się przez podział jesienią lub wiosną, można też przez sadzonki pobierane latem. Zakwita późnym latem. Po przekwitnieniu roślinę usuwa się.

Zagrożenia i ochrona

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii VU (narażony)[7].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
  3. a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-27].
  4. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając (red.) i inni, Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 61, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957.
  5. a b c d Lucjan Rutkowski, Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 1998, s. 478, ISBN 978-83-01-12218-8.
  6. a b c d e f g h i j k Tadeusz Tacik, Anthemis L., Rumian, [w:] Bogumił Pawłowski, Adam Jasiewicz (red.), Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych, t. XII, Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 229.
  7. Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.