Rzęśl wielkoowockowa

Rzęśl wielkoowockowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	babkowate
Rodzaj	rzęśl
Gatunek	rzęśl wielkoowockowa
	Nazwa systematyczna
	Callitriche stagnalis Scop.; Fl. Carniol. ed. 2, 2: 251 1772
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rzęśl wielkoowockowa (Callitriche stagnalis Scop.) – gatunek rośliny z rodziny babkowatych. Jako gatunek autochtoniczny występuje w Europie, od Islandii i Azorów na zachodzie po Ural na wschodzie. Został zawleczony do Ameryki Północnej, Australii, Nowej Kaledonii i Nowej Zelandii^[3]. W Polsce rośnie w zachodniej części kraju^[4].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Roślina pokryta niewielkimi, gwiazdkowatymi włosami, zanurzona w wodzie.
Łodyga: O długości 10-70 cm.
Liście: Jasnozielone, jajowate lub łopatkowate, 1-3-nerwowe. Liście szczytowe skupione w różyczkę.
Kwiaty: Nadwodne. Dwa podkwiatki, sierpowato zgięte. Szyjka słupka wzniesiona, o długości 2-3 mm. Pyłek żółty.
Owoc: Szeroko, przejrzyście obłoniony, okrągławy, brązowy, o średnicy 1,6-2 mm.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina, hydrofit. Rośnie w płytkich wodach stojących. Kwitnie od czerwca do października. Liczba chromosomów 2n = 10^[5].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Surowiec zielarski: napar, alkoholatura, maceraty z ziela (Herba Callitricheae) zawierają: irydoidy, flawonoidy, kwasy fenolowe. Działanie: rozkurczowe na mięśnie gładkie (spazmolityczne), przeciwzapalne, antyseptyczne, bakteriostatyczne, przeciwwirusowe, hepatoprotekcyjne, moczopędne, immunostymulujące, uspokajające, przeciwkaszlowe. Wskazania: niewydolność wątroby, wirusowe zapalenie wątroby, stany skurczowe układu pokarmowego, układu moczowego i płciowego, stany zapalne gardła, jamy ustnej i przewodu pokarmowego, stany zapalne skóry, zaburzenia w wydzielaniu żółci, owrzodzenia jelit i żołądka^[6].

Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Roślina umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii DD (stopień zagrożenia nie może być określony)^[7]. Znajduje się także w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych w kategorii LC (najmniejszej troski)^[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-11-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c R.V.R.V. Lansdown R.V.R.V., Callitriche stagnalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2017-11-20] (ang.).
↑ Zając A., Zając M.: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej, Instytut Botaniki, Uniwersytet Jagielloński, 2001. ISBN 978-83-61191-72-8.
↑ Rutkowski Lucjan: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ Różański Henryk: Rzęśl – Callitriche jako surowiec irydoidowy i flawonoidowy. [dostęp 2017-11-20]. (pol.).
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-11-20] (ang.).

[iucn-3] R.V.R.V. Lansdown R.V.R.V., Callitriche stagnalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2017-11-20] (ang.).

[4] Zając A., Zając M.: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej, Instytut Botaniki, Uniwersytet Jagielloński, 2001. ISBN 978-83-61191-72-8.

[klucz-5] Rutkowski Lucjan: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[6] Różański Henryk: Rzęśl – Callitriche jako surowiec irydoidowy i flawonoidowy. [dostęp 2017-11-20]. (pol.).

[7] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]