Podwiżnyj

Podwiżnyj (Подвижный)
	; Jednostka bliźniacza niszczyciela „Podwiżnyj” – „Porażajuszczij”
Klasa	niszczyciel
Typ	Sokoł
	Historia
Stocznia	Zakłady Iżorskie, Kołpino
Położenie stępki	październik 1899
Wodowanie	3 czerwca 1901
	MW Imperium Rosyjskiego
Nazwa	„Albatros” (1899); „Podwiżnyj” (1902)
Wejście do służby	maj 1902
	Flota Czerwona
Nazwa	„Podwiżnyj”
Wejście do służby	1917
Wycofanie ze służby	kwiecień 1918
	Merivoimat
Nazwa	S5
Wejście do służby	1918
Wycofanie ze służby	1930
	Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	normalna: 220 ton; pełna: 240 t
Długość	57,91 metra
Szerokość	5,64 m
Zanurzenie	2,29 m
	Napęd
	2 maszyny parowe potrójnego rozprężania; 8 kotłów Yarrow; moc 3800 KM; 2 śruby
Prędkość	26,5-27,5 węzła
Zasięg	450-660 Mm przy prędkości 13 węzłów
	Uzbrojenie
	1 działo 75 mm; 3 działka kal. 47 mm (3 x I)
Wyrzutnie torpedowe	2 x 381 mm (2 x I)
Załoga	51-58
	Multimedia w Wikimedia Commons

Podwiżnyj, początkowo Albatros, następnie S5 – rosyjski niszczyciel z początku XX wieku i okresu I wojny światowej, jedna z 27 jednostek typu Sokoł. Okręt został zwodowany 3 czerwca 1901 roku w stoczni Zakładów Iżorskich w Kołpino, a do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego wszedł w maju 1902 roku, z przydziałem do Floty Bałtyckiej. Podczas I wojny światowej jednostkę przebudowano na trałowiec. Opanowany przez bolszewików okręt został w kwietniu 1918 roku pozostawiony w Helsinkach, po czym wcielony do Fińskiej Marynarki Wojennej, gdzie służył pod nazwą S5 do 1930 roku.

Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]

„Podwiżnyj” był jednym z serii niszczycieli typu Sokoł, który został wykonany przez rodzimy przemysł okrętowy na wzór zbudowanego w Wielkiej Brytanii prototypu – „Sokoła”^[1]. Jednostka z racji niewielkiej wyporności bardziej odpowiadała klasie torpedowców^[1].

Okręt zbudowany został w Zakładach Iżorskich w Kołpino^[1]^[2]. Stępkę niszczyciela położono w październiku 1899 roku, został zwodowany jako „Albatros” („Альбатрос”) 3 czerwca 1901 roku, a do służby w Marynarce Wojennej Rosji przyjęto go w maju 1902 roku, już pod nazwą „Podwiżnyj” (Подвижный)^[1]^[a].

Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]

Okręt był niewielkim, czterokominowym niszczycielem z taranowym dziobem^[3]. Długość całkowita wykonanego ze stali niklowej kadłuba wynosiła 57,91 metra, szerokość 5,64 metra i zanurzenie 2,29 metra^[4]^[5]. Wyporność normalna wynosiła 220 ton, zaś pełna 240 ton^[2]^[6]^[b]. Okręt napędzany był przez dwie maszyny parowe potrójnego rozprężania o mocy 3800 KM, do których parę dostarczało osiem kotłów Yarrow^[1]^[2]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 26,5-27,5 węzła^[1]^[2]. Okręt mógł zabrać zapas węgla o masie 58-80 ton, co zapewniało zasięg wynoszący od 450 do 660 Mm przy prędkości 13 węzłów^[1]^[c].

Okręt wyposażony był w dwie pojedyncze wyrzutnie torped kalibru 381 mm, umieszczone na rufie, z zapasem sześciu torped^[1]^[4]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły: pojedyncze działo jedenastofuntowe kal. 75 mm L/48 Canet, umieszczone na platformie nad pomostem bojowym oraz trzy pojedyncze działka Hotchkiss M1885 L/40 kal. 47 mm na śródokręciu (dwa za przednim kominem i jedno między dwoma kominami rufowymi)^[1]^[7].

Załoga okrętu liczyła od 51 do 58 oficerów, podoficerów i marynarzy^[1]^[2].

Służba[edytuj | edytuj kod]

Niszczyciel wszedł w skład Floty Bałtyckiej^[6]^[8]. W 1911 roku dokonano modernizacji uzbrojenia jednostki: zdemontowano obie wyrzutnie torped kal. 381 mm i wszystkie działka kal. 47 mm, instalując w zamian dwie pojedyncze wyrzutnie torped kal. 450 mm oraz drugą armatę kal. 75 mm (usytuowaną w pobliżu rufy) i dwa pojedyncze karabiny maszynowe kal. 7,62 mm^[1]. Prócz tego okręt przystosowano do przenoszenia 10 min^[1]^[2]. W momencie wybuchu I wojny światowej niszczyciel znajdował się w składzie 6. Dywizjonu II Dywizji Torpedowej^[9]. W styczniu 1916 roku „Podwiżnyj” został pozbawiony uzbrojenia torpedowego i po zamontowaniu trałów został przystosowany do pełnienia roli trałowca^[1]^[2]. Jednostka została przydzielona do 2. Dywizjonu I Oddziału Trałowców^[10].

W wyniku rewolucji październikowej okręt został przejęty przez bolszewików, po czym, porzucony w Helsinkach, został 13 kwietnia 1918 roku zdobyty przez Finów^[1]^[11]. Jednostka pełniła służbę w Marynarce Wojennej Finlandii pod nazwą S5 do 1930 roku^[2]^[12].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 stępkę okrętu położono w 1898 roku, został zwodowany w 1900 roku, a do służby wszedł w 1901 roku^[2].
↑ Według Navypedii wyporność normalna wynosiła 250 ton, zaś pełna 305 ton^[1].
↑ Według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 zapas węgla wynosił 60 ton^[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Ivan Gogin: KRECHET torpedo boats (1900-1904). Navypedia. [dostęp 2017-10-30]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 206.
↑ Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 205.
↑ ^a ^b Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 205-206.
↑ Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: 2012, s. 247.
↑ ^a ^b T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1905. Portsmouth: 1905, s. 330.
↑ Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001, s. 279.
↑ Gozdawa-Gołębiowski i Wywerka Prekurat 1994 ↓, s. 573
↑ Gozdawa-Gołębiowski i Wywerka Prekurat 1994 ↓, s. 490
↑ Gozdawa-Gołębiowski i Wywerka Prekurat 1994 ↓, s. 512
↑ Edmund Kosiarz: Pierwsza wojna światowa na Bałtyku. Gdańsk: 1979, s. 376.
↑ Ivan Gogin: S1 destroyers (1900-1902/1918). Navypedia. [dostęp 2017-10-30]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1905. Portsmouth: J. Griffin and Co., 1905. (ang.).
Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
Ivan Gogin: KRECHET torpedo boats (1900-1904). Navypedia. [dostęp 2017-10-30]. (ang.).
Ivan Gogin: S1 destroyers (1900-1902/1918). Navypedia. [dostęp 2017-10-30]. (ang.).
Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001. ISBN 83-1109-273-7.
Edmund Kosiarz: Pierwsza wojna światowa na Bałtyku. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1979. ISBN 83-215-3234-9.
Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-56-6.

[3] Według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 stępkę okrętu położono w 1898 roku, został zwodowany w 1900 roku, a do służby wszedł w 1901 roku^[2].

[8] Według Navypedii wyporność normalna wynosiła 250 ton, zaś pełna 305 ton^[1].

[9] Według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 zapas węgla wynosił 60 ton^[2].

[nav-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Ivan Gogin: KRECHET torpedo boats (1900-1904). Navypedia. [dostęp 2017-10-30]. (ang.).

[con1905-206-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 206.

[con1905-205-4] Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 205.

[con1905-205_206-5] Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 205-206.

[ole247-6] Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: 2012, s. 247.

[bra1905-330-7] T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1905. Portsmouth: 1905, s. 330.

[jack279-10] Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001, s. 279.

[goz573-11] Gozdawa-Gołębiowski i Wywerka Prekurat 1994 ↓, s. 573

[goz490-12] Gozdawa-Gołębiowski i Wywerka Prekurat 1994 ↓, s. 490

[goz512-13] Gozdawa-Gołębiowski i Wywerka Prekurat 1994 ↓, s. 512

[kos376-14] Edmund Kosiarz: Pierwsza wojna światowa na Bałtyku. Gdańsk: 1979, s. 376.

[navS-15] Ivan Gogin: S1 destroyers (1900-1902/1918). Navypedia. [dostęp 2017-10-30]. (ang.).

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[5]

[6]

[b]

[c]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Carska MW	„Sokoł” („Prytkij”) „Krieczet” („Pyłkij”) „Korszun” („Posłusznyj”) „Procznyj” (ex-„Jastrieb”) „Porażajuszczij” (ex-„Nyrok”) „Pronzitielnyj” (ex-„Bierkut”) „Prozorliwyj” (ex-„Gagara”) „Riezwyj” (ex-„Woron”) „Rietiwyj” (ex-„Filin”) „Rjanyj” (ex-„Sowa”) „Podwiżnyj” (ex-„Albatros”) „Strogij” (ex-„Lebied´”) „Smietliwyj” (ex-„Pielikan”) „Swiriepyj” (ex-„Pawlin”) „Striemitielnyj” (ex-„Fazan”) „Rieszytielnyj” (ex-„Kondor”) „Sierdityj” (ex-„Biekas”) „Smiełyj” (ex-„Gorlica”) „Storożewoj” (ex-„Gracz”) „Stierieguszczij” (ex-„Kulik”) „Raziaszczij” (ex-„Drozd”) „Rastoropnyj” (ex-„Diatieł”) „Silnyj” „Skoryj” „Strasznyj” „Strojnyj” „Statnyj”
Nippon Kaigun	„Yamabiko” (ex-„Akatsuki”) „Fumizuki”
Merivoimat	S1 S2 S3 S4 S5