Rastoropnyj (1903)
 Jednostka bliźniacza niszczyciela „Rastoropnyj” – „Raziaszczij”. | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
1900 / marzec 1902 |
| Wodowanie |
12 marca 1903 |
 MW Imperium Rosyjskiego
| |
| Nazwa |
„Diatieł” → „Rastoropnyj” (od 1902) |
| Wejście do służby |
listopad 1903 |
| Los okrętu |
samozatopiony 16 listopada 1904 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
normalna: 220 ton |
| Długość |
57,91 metra |
| Szerokość |
5,64 m |
| Zanurzenie |
2,29 m |
| Napęd | |
| 2 maszyny parowe potrójnego rozprężania 4 kotły Yarrow moc 3800 KM 2 śruby | |
| Prędkość |
26,5-27,5 węzła |
| Zasięg |
450-660 Mm przy prędkości 13 węzłów |
| Uzbrojenie | |
| 1 działo 75 mm 3 działka kal. 47 mm (3 x I) | |
| Wyrzutnie torpedowe |
2 x 381 mm (2 x I) |
| Załoga |
51-58 |
Rastoropnyj (Расторопный) – rosyjski niszczyciel z początku XX wieku i wojny rosyjsko-japońskiej, jedna z 27 jednostek typu Sokoł. Okręt został zwodowany 12 marca 1903 roku w Port Artur, a do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego wszedł w listopadzie 1903 roku, w składzie Eskadry Oceanu Spokojnego. Jednostka została samozatopiona w listopadzie 1904 roku w chińskim porcie Chefoo, by uniknąć przejęcia przez Japończyków.
Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]
„Rastoropnyj” był jednym z kilkudziesięciu niszczycieli typu Sokoł, który został wykonany przez rodzimy przemysł okrętowy na wzór zbudowanego w Wielkiej Brytanii prototypu – „Sokoła”[1]. Jednostka z racji niewielkiej wyporności bardziej odpowiadała klasie torpedowców[1].
Budowę okrętu rozpoczęto w Zakładach Iżorskich w Kołpino, kładąc stępkę w 1900 roku[1]. Następnie okręt w częściach przewieziono do Port Artur, gdzie został zwodowany jako „Diatieł” („Дятел”) 12 marca 1903 roku, a do służby w Marynarce Wojennej Rosji przyjęto go w listopadzie 1903 roku, już pod nazwą „Rastoropnyj”[1][a].
Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]
Okręt był niewielkim, czterokominowym niszczycielem z taranowym dziobem[3]. Długość całkowita wykonanego ze stali niklowej kadłuba wynosiła 57,91 metra, szerokość 5,64 metra i zanurzenie 2,29 metra[4][5][b]. Wyporność normalna wynosiła 220 ton, zaś pełna 240 ton[2][5][c]. Okręt napędzany był przez dwie maszyny parowe potrójnego rozprężania o mocy 3800 KM, do których parę dostarczały cztery kotły Yarrow[1][2]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 26,5-27,5 węzła[1][2]. Okręt mógł zabrać zapas węgla o masie 58-80 ton, co zapewniało zasięg wynoszący od 450 do 660 Mm przy prędkości 13 węzłów[1][d].
Okręt wyposażony był w dwie pojedyncze wyrzutnie torped kalibru 381 mm, umieszczone na rufie, z zapasem sześciu torped[1][4]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły: pojedyncze działo jedenastofuntowe kal. 75 mm L/48 Canet, umieszczone na platformie nad pomostem bojowym oraz trzy pojedyncze działka Hotchkiss M1885 L/40 kal. 47 mm na śródokręciu (dwa za przednim kominem i jedno między dwoma kominami rufowymi)[1][6].
Załoga okrętu liczyła od 51 do 58 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][2].
Służba[edytuj | edytuj kod]
W momencie wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej jednostka wchodziła w skład 2. Flotylli Niszczycieli I Eskadry Oceanu Spokojnego[7][8]. 15 listopada 1904 roku „Rastoropnyj” (pod dowództwem kpt. mar. Plena) wyszedł z oblężonego Port Artur i udało mu się nazajutrz dotrzeć do chińskiego portu Chefoo, skąd wysłał depeszę do namiestnika Rosyjskiego Dalekiego Wschodu, adm. Jewgienija Aleksiejewa, informującą o sytuacji w twierdzy[9][10]. Aby uniknąć losu niszczyciela „Rieszytielnyj” (zdobytego przez Japończyków podczas procedury internowania), okręt został samozatopiony 16 listopada 1904 roku na redzie Chefoo[9][10].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 stępkę okrętu położono w 1899 roku, a do służby wszedł w 1902 roku[2].
- ↑ Według Navypedii długość okrętu wynosiła 61 metrów[1].
- ↑ Według Navypedii wyporność normalna wynosiła 250 ton, zaś pełna 305 ton[1].
- ↑ Według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 zapas węgla wynosił 60 ton[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 206.
- ↑ Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 205.
- ↑ a b Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 205-206.
- ↑ a b Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: 2012, s. 247.
- ↑ Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001, s. 279.
- ↑ Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 15.
- ↑ T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1905. Portsmouth: 1905, s. 331.
- ↑ a b Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 86.
- ↑ a b Józef Wiesław Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996, s. 266.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1905. Portsmouth: J. Griffin and Co., 1905. (ang.).
- Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
- Józef Wiesław Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996. ISBN 83-11-08517X.
- Ivan Gogin: KRECHET torpedo boats (1900-1904). Navypedia. [dostęp 2017-11-01]. (ang.).
- Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001. ISBN 83-1109-273-7.
- Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-56-6.
- Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: Stratus, 2011. ISBN 978-83-61421-55-9.