Sara Fel-Jelin
Sara Fel-Jelin, także Sarah Fell-Yellin[1] (ur. 1 kwietnia 1895 w Krynkach, zm. 22 czerwca 1968 w Nowym Jorku) – żydowska poetka, pisarka i nauczycielka tworząca w jidysz.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się 1 kwietnia[2] 1895 roku w Krynkach[2][3][4], w rodzinie blacharza[4]; jej rodzice angażowali się w ruchy robotnicze[5]. W 1912 roku ukończyła z wyróżnieniem gimnazjum w Grodnie, po czym uczyła dzieci w Krynkach[5]. Młodo zaangażowała się w działalność ruchów lewicowych[2][3]. W trakcie I wojny światowej organizowała pomoc dla bezdomnych sierot wojennych[3][4]. W 1918 roku[2] zorganizowała kobiecą grupę samoobrony przed pogromami[3][4] i kontynuowała nauczanie w Krynkach, a następnie w Białymstoku[5].
W 1920 roku wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych[3][4], gdzie m.in. uczyła w szkołach Arbeter Ring (jid. Koło Robotnicze)[4]. Spędziła około trzy dekady w Bostonie, regularnie współpracując z periodykiem „Morgn Frajhajt” i angażując się w działalność społeczną[5]. Jej teksty pojawiały się także na łamach nowojorskiego „Jidisze Kultur”[4], warszawskich „Jidisze Szriftn” i „Fołks Sztyme”, a także w periodykach wydawanych w Paryżu i Moskwie[2]. Z kolei w formie książkowej ukazało się razem dziewięć jej tomików poetyckich, w tym m Ojf di fligl fun cholem, który ukazał się również nakładem polskiego wydawnictwa[4]. Napisała wiele wierszy i opowiadań dla dzieci[5].
Pod koniec życia przeniosła się z rodziną do Los Angeles, gdzie brała czynny udział w życiu kulturalnym tamtejszej społeczności żydowskiej[5]. Współredagowała czasopismo jidyszowe „Kalifornier Szriftn”[3][4] i objęła stanowisko przewodniczącej związku literackiego Jidiszer Kultur Farband w Los Angeles[2]. Założyła również oddział Arbeter Ring w Beverly Hills[3].
Zmarła 22[2] czerwca 1968 roku[2][5] podczas wyjazdu do Nowego Jorku. Została pochowana na Greenwood Cemetery w Brooklynie[5].
Jeden z jej wierszy stał się kanwą utworu muzycznego na płycie Jidyszland (2015) zespołu Cicha i Spółka[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ 19566249 [online], viaf.org [dostęp 2023-06-28] .
- ↑ a b c d e f g h Benyomen Elis , Sore Fel-Yelin (Sarah Fell-Yelin) [online], Yiddish Leksikon, 20 listopada 2018 [dostęp 2023-06-28] (ang.).
- ↑ a b c d e f g Sarah Fel-Yellin, [w:] Proletpen: America’s Rebel Yiddish Poets, Amelia Glaser, David Weintraub, Yankl Salant (red.), University of Wisconsin Press, 1 sierpnia 2005, s. 386–387, ISBN 978-0-299-20803-5 [dostęp 2023-06-28] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Cecylia Bach-Szczawińska , Emil Majuk , Krynki, [w:] Szlakami sztetli. Podróże przez zapomniany kontynent, Lublin: Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”, 2015, s. 36, ISBN 978-83-61064-93-0 .
- ↑ a b c d e f g h Sarah Fell-Yellin papers [online], Rhode Island Archival and Manuscript Collections Online [dostęp 2023-06-28] .
- ↑ Płyta CD Jidyszland/Yiddishland | [online], ksiegarnianatlomackiem.pl [dostęp 2023-06-28] .