Sat-Okh

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez MalarzBOT (dyskusja | edycje) o 21:20, 6 lut 2014. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Stanisław Supłatowicz
Sat-Okh
Data i miejsce urodzenia

ok. 15 kwietnia 1920
Kanada

Data i miejsce śmierci

3 lipca 2003
Gdańsk

Miejsce spoczynku

Cmentarz Srebrzysko

Zawód, zajęcie

pisarz, żołnierz, marynarz

Multimedia w Wikimedia Commons
Stanisław Supłatowicz
Sat-Okh
Data i miejsce urodzenia

15 kwietnia 1925
Aleksiejewsk, obwód irkucki↗, Kanada

Data śmierci

3 lipca 2003

Przebieg służby
Lata służby

1942-1945

Siły zbrojne

SZP i ZWZ, AK

Jednostki

25 PP AK, 72 PP AK

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920–1941)
Grób na gdańskim Cmentarzu Srebrzysko

Stanisław Supłatowicz, Sat-Okh (w języku shawnee Długie Pióro) (ur. prawdopodobnie 15 kwietnia 1920 w Kanadzie, zm. 3 lipca 2003 w Gdańsku) − żołnierz AK, pisarz, gawędziarz, artysta.

Życiorys

Zgodnie z jego własnymi opowieściami, w inny sposób nie potwierdzonymi, urodził się w osadzie Indian w dorzeczu rzeki Mackenzie w Kanadzie. Był synem polskiej uciekinierki z Syberii Stanisławy Supłatowicz, oraz wojennego wodza plemienia Szaunisów (Szawanezów) Leoo-Karko-Ono-Ma (Wysokiego Orła). Wychowywał się wśród Indian. W 1937 lub 1938 roku przybył wraz z matką do Polski, a w tworzonej wówczas metryce matka zmieniła część jego danych, ukrywając jego indiańskie pochodzenie. W tworzonej dokumentacji jako miejsce urodzenia wpisano Aleksiejewkę w Rosji, rok urodzenia zmieniono na 1925, a jako ojca wpisano Leona Supłatowicza, pierwszego męża matki. Po nim otrzymał także nazwisko, zaś na imię wybrano męską formę imienia matki – Stanisław[1]. Zamieszkał w Radomiu[2].

W czasie kampanii wrześniowej podjął naukę na tajnych kompletach, a po klęsce polskiej armii zaangażował się w działalność w SZP i ZWZ. W 1940 roku został aresztowany przez gestapo i skierowany do obozu koncentracyjnego w Auschwitz. W czasie transportu do obozu wyskoczył z wagonu bydlęcego i uciekł. W czasie ucieczki został ranny, ukrywał się na wsi. Następnie został żołnierzem Armii Krajowej (ps. Kozak), walczył w III batalionie 72 pułku piechoty AK w rejonie Częstochowy, w Okręgu AK „Jodła”. Wielokrotnie ranny, za męstwo w walce odznaczony Krzyżem Walecznych[2].

Po wojnie za przynależność do AK został aresztowany i uwięziony. Po uwolnieniu przez wiele lat pływał jako marynarz na statkach Polskich Linii Oceanicznych, w tym na MS Batory. Osiadł na stałe w Gdańsku[2] Wrzeszczu (przy ul. Wojska Polskiego)[3], założył rodzinę[2].

W 1958 roku zaczął pisać książki odnoszące się do swojej indiańskiej przeszłości, tłumaczone na wiele języków świata. W latach 70. uczestnik licznych spotkań autorskich i telewizyjnych programów dla młodzieży („Teleranek”, „Ekran z bratkiem”). Uważany za jednego z pionierów ruchu indianistów w Polsce, współtwórcę i czołową postać nieformalnego Polskiego Ruchu Przyjaciół Indian (PRPI). Zajmował się także wyrobem indiańskiego rękodzieła, malował, pisał też wspólnie z Yackta-Oya[2].

Zmarł 3 lipca 2003 roku w Szpitalu Marynarki Wojennej w Gdańsku, a 8 lipca został pochowany na gdańskim Cmentarzu Srebrzysko.

Jest wiele nieścisłości dotyczących pochodzenia i biografii Sat-Okha. Jak sam opowiadał, matka, wyrabiając mu w Polsce metrykę zatroszczyła się by nie pojawiły się w niej żadne informacje o jego pochodzeniu. Wielu dziennikarzy i reporterów ubarwiało jego historię, dopasowując ją do aktualnych wymogów politycznych lub własnych celów. Niektórzy badacze biografii Sat-Okha kwestionują jego indiańskie pochodzenie, twierdząc, iż urodził się w latach 20. XX w. Radomiu lub na terenie b. ZSRR. Jednocześnie 62% uczestników ankiety na internetowej stronie PRPI uznało w 2005 r., że od tego, gdzie się urodził, ważniejsze jest, jakim był człowiekiem i twórcą.

W Wymysłowie niedaleko Tucholi znajduje się prywatne Muzeum Indian Ameryki Północnej im. Sat-Okha[2].

W 2011 roku rozpisano konkurs na patronów dla tramwajów PESA 120NaG kursujących po Gdańsku. Wśród wybranych postaci historycznych znalazł się także Sat-Okh[4].

Prace

  • „Ziemia słonych skał” (1958)
  • „Biały mustang” (1959)
  • „Dorogi schodjatsja” (w jęz. ros., wspólnie z Antoniną Leonidovną Rasulovą) (1973)
  • „Powstanie człowieka” (1981)
  • „Fort nad Athabaską” (wspólnie z Yackta-Oya) (1985)
  • „Biały Mustang. Baśnie i legendy indiańskie” (1987)
  • „Głos prerii” (1990)
  • „Tajemnica Rzeki Bobrów” (1996)
  • „Serce Chippewaya” (1999)
  • „Walczący Lenapa” (2001)
  1. ↑ „Stanisław Supłatowicz. Niezwykła biografia Sat-Okha, czyli jak się zostaje legendą.” (praca magisterska Katarzyny Krępulec, Lublin 2004, PDF).
  2. ↑ a b c d e f Biogram na stronie województwa kujawsko-pomorskiego.
  3. ↑ Konrad Franke „Gdański Karol May”, „Riviera” nr 4(25)/2008 str. 4.
  4. ↑ BIP Gdańsk.

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sat-Okh&oldid=38626070”