Sebastes fasciatus
| Sebastes fasciatus[1] | |||
| (Storer, 1854) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Sebastes fasciatus | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Sebastes fasciatus – gatunek morskiej ryby skorpenokształtnej z rodziny Sebastidae[3].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
S. fasciatus jest obecny w północno-zachodnim Atlantyku w stosunkowo płytkich wodach szelfowych, od Long Island, przez zatoki Maine i Świętego Wawrzyńca, wzdłuż półwyspu Labrador, w Zatoce Hudsona, u wschodniego wybrzeża Ziemi Baffina, po zachodni i południowy szelf Grenlandii, także wokół Islandii[4]. Zasięg występowania zamyka się w obszarze 74°N–45°N, 67°W–13°W. W podziale na regiony rybołówstwa FAO (ang. FAO Major Fishing Areas) gatunek notowany w regionach północno-zachodniego Atlantyku (nr regionu 21) i północno-wschodniego Atlantyku (27)[5].
Jest rybą denną, bytującą nad twardym, skalistym lub gliniasto-mulistym dnem, na głębokości od 70 do około 590 m, zazwyczaj jednak jest to około 130–370 m[5].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał amerykański fizyk i przyrodnik David Humphreys Storer w 1854 w piątym tomie Proceedings of the Boston Society of Natural History na podstawie okazu z basenu portowego w Provincetown w Massachusetts. Nazwy naukowej na ponad dwa miesiące przed publikacją z opisem Storera użył francuski biolog Charles Frédéric Girard, ale w odniesieniu do innego, wcześniej już opisanego gatunku – Sebastes nebulosus[3]. Nazwa rodzajowa Sebastes pochodzi z greki i oznacza „dostojny”, „majestatyczny”[5]. Autorzy niektórych opracowań i baz danych (jak Integrated Taxonomic Information System – ITIS) nie uznają Sebastidae za oddzielną rodzinę, włączając całą tę gałąź do rodziny skorpenowatych[1]. Twórcy Fishes of the World umieszczają rodzaj Sebastes w podrodzinie Sebastinae, w plemieniu Sebastini wraz z trzema innymi rodzajami: Helicolenus, Hozukius i Sebastiscus[6].
Wyróżnia się dwa podgatunki[4][7]:
- Sebastes fasciatus fasciatus Storer, 1854 – podgatunek nominatywny, ciało koloru jasnoczerwonego lub szarawoczerwonego, bez łusek po wewnętrznej stronie płetwy piersiowej,
- Sebastes fasciatus kellyi Litwinienko, 1974 – podgatunek, którego zasięg ogranicza się do zatoki Maine; ciało koloru czarnego lub ciemnozielonobrązowego, małe łuski po wewnętrznej stronie płetwy piersiowej.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Skorpenokształtne budową przypominają okoniokształtne[8]. S. fasciatus ma podłużne i mocne ciało. Osiąga maksymalnie 40 cm długości, przeważnie 30 cm. Stosunkowo duża głowa, co jest cechą charakterystyczną dla całego podrzędu skorpenowców, z dużymi oczami[9][7]. Kostny wyrostek na końcu żuchwy[7]. Kręgosłup zbudowany z 29–32, przeważnie 30 kręgów. Płetwa grzbietowa przedzielona wcięciem, z 14–16 (zazwyczaj 15) promieniami twardymi i 12–17 (zazwyczaj 13–15) miękkimi[4][9]. Płetwa odbytowa z trzema kolcami i 6–9 (przeważnie 7–8) promieniami miękkimi. Płetwy piersiowe rozpięte na 17–20 (najczęściej 19) promieniach. Ciało pokryte łuskami zgrzebłowatymi (ktenoidalnymi). Głowa i pyszczek także ułuszczone; u S. f. kellyi, w przeciwieństwie do S. f. fasciatus, małe łuski po wewnętrznej stronie płetwy piersiowej. Od 31 do 38 łusek w linii bocznej, najczęściej jest ich 33. Kolor jasnoczerwony lub szarawoczerwony, z ciemniejszymi strefami na pokrywie skrzelowej; u S. f. kellyi ciało czarne lub ciemnozielonobrązowe[4][5]. Gatunek bardzo podobny do menteli (S. mentella) i bardzo trudny do odróżnienia od niego wizualnie, choć ta może mieć nieco bardziej wrzecionowate ciało niż S. fasciatus[7].
Tryb życia[edytuj | edytuj kod]
Całe życie spędza w grupie. Jest rybą długowieczną, podobnie jak wszystkie gatunki rodzaju Sebastes, i wolno rosnącą[10]; szacuje się, że żyje 30–50 lat. Cechuje się niską rozrodczością. Dojrzałość płciową osiąga przy długości ciała ponad 20 cm[11][5]. Jego dietę stanowią szczętki (m.in. kryl północny Meganyctiphanes norvegica i szczętki z rodzaju Thysanopoda), dziesięcionogi, torboraki z rodzaju Mysida, małe ryby i mięczaki[4][5]. Sama pada ofiarą większych ryb, np. żabnicy amerykańskiej (Lophius americanus), lufara (Pomatomus saltatrix) i włócznika (Xiphias gladius). Gatunek jajożyworodny[5].
Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]
IUCN uznaje S. fasciatus za gatunek zagrożony wyginięciem (EN) od 1996[2]. Intensywny połów od lat 30. XX wieku w połączeniu z niską rozrodczością przyczyniły się do znacznego spadku liczebności[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Sebastes fasciatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2019-02-03] (ang.).
- ↑ a b J. Sobel, Sebastes fasciatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 1996, DOI: 10.2305/IUCN.UK.1996.RLTS.T20084A9144739.en [dostęp 2019-03-02] (ang.).
- ↑ a b R. Fricke, W. N. Eschmeyer, R. van der Laan (eds): Catalog of Fishes: genera, species, references (electronic version). California Academy of Sciences. [dostęp 2019-02-03]. (ang.).
- ↑ a b c d e FAO Fisheries and Aquaculture Department: Sebastes fasciatus (Storer, 1856). FAO. [dostęp 2019-03-02]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Sebastes fasciatus (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org [dostęp: 2018-07-17]
- ↑ J. S. Nelson, T. C. Grande, M. V. H. Wilson: Fishes of the World. Wyd. 5. John Wiley & Sons, 2016. ISBN 978-1-118-34233-6. (ang.).
- ↑ a b c d COSEWIC: Assessment and Status Report on the Deepwater Redfish/Acadian Redfish complex. Ottawa: 2010. ISBN 978-1-100-15989-8. [dostęp 2019-02-03].
- ↑ Wincenty Kilarski: Anatomia ryb. Poznań: Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2012, s. 38. ISBN 978-83-09-01080-7.
- ↑ a b Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Morskie, 1982, s. 88–89.
- ↑ a b Peter J. Auster, James Lindholm, C. Valentine. Variation in Habitat use by Juvenile Acadian Redfish, Sebastes fasciatus. „Environmental Biology of Fishes”. 68, s. 381–389, 2003. Kluwer Academic Publishers. DOI: 10.1023/B:EBFI.0000005751.30906.d5. ISSN 0378-1909. (ang.).
- ↑ R.K. Mayo, J. Burnett, T.D. Smith, C.A. Muchant. Growth-maturation interactions of Acadian redfish ( Sebastes fasciatus Storer) in the Gulf of Maine-Georges Bank region of the Northwest Atlantic. „ICES Journal of Marine Science”. 46 (3), s. 287–305, 1990. DOI: 10.1093/icesjms/46.3.287. (ang.).