Sieweczka pustynna
| Eupoda leschenaultii | |||
| (Lesson, 1826) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
sieweczka pustynna | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Sieweczka pustynna[3] (Eupoda leschenaultii) – gatunek średniej wielkości ptaka wędrownego z rodziny sieweczkowatych (Charadriidae). W sezonie lęgowym zamieszkuje Azję, zimuje na wybrzeżach od Afryki przez południową Azję po Australazję. Sporadycznie zalatuje do Polski. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego gatunek ten opisał René Lesson w 1826 roku. Autor nadał mu nazwę Charadrius Leschenaultii, a jako miejsce typowe wskazał Pondicherry w Indiach[1][4]. Obecnie wielu autorów nadal umieszcza ten gatunek w rodzaju Charadrius[1][2][5][6], niektórzy zaliczają go do rodzaju Eupoda wyodrębnionego z Charadrius[3]. Wyróżnia się trzy podgatunki[5][6].
Podgatunki i zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Sieweczka pustynna zamieszkuje w zależności od podgatunku[5][6]:
- Eupoda leschenaultii columbina – Azja Mniejsza, Lewant, Zakaukazie. Zimuje na wybrzeżach Morza Czerwonego, Zatoki Adeńskiej i południowo-wschodniej części Morza Śródziemnego.
- Eupoda leschenaultii scythicus – pas od wschodnich wybrzeży Morza Kaspijskiego i prawdopodobnie północno-zachodniego Afganistanu po południowo-wschodni Kazachstan. Zimuje we wschodniej i południowo-wschodniej Afryce oraz dalej na wschód po zachodnie Indie.
- Eupoda leschenaultii leschenaultii – zachodnie Chiny, Mongolia i południowa Syberia oraz Ałtaj. Zimuje od Azji Południowej do Australazji.
Sporadycznie zalatuje do Polski (do 2016 roku stwierdzono ją 8 razy[7]).
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Wygląd
- W szacie godowej samiec ma boki i przód głowy oraz gardło, brzuch i podogonie białe. Przód ciemienia i kantarek oraz pokrywy uszne czarne (na czole pozostaje jednak biała plama). Kark i wole rdzawe. Wierzch głowy, grzbiet i skrzydła szarobrązowe. Dziób czarny, nogi ciemne. Samiec w szacie spoczynkowej, samica i osobniki młodociane mają barwy bardziej stonowane, nie występuje również w ubarwieniu kolor rdzawy. Bardzo podobna sieweczka mongolska jest nieco mniejsza, bledsza, o bardziej stonowanym ubarwieniu i krótszym, cieńszym dziobie oraz ma krótsze nogi.
- Wymiary średnie
- długość ciała: ok. 22–25 cm[8]
rozpiętość skrzydeł: 44–60 cm[5]
masa ciała: ok. 75–100 g[8]
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
- Biotop
- Pustynie i tereny pokryte roślinnością słonolubną. Często w dużej odległości od wody. W okresie pozalęgowym brzegi różnorodnych zbiorników wodnych.
- Gniazdo
- Na ziemi, w wydrapanym zagłębieniu. Wyściółkę stanowi materiał roślinny[8].
- Jaja
- W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w kwietniu–maju 3 (czasem 2 lub 4) jaja[8].
- Wysiadywanie
- Jaja wysiadywane są przez okres około 24 dni przez obydwoje rodziców.
- Pisklęta
- Młode po około 30 dniach stają się samodzielne. Wcześniej zajmują się nimi i ojciec, i matka, którzy mogą podzielić się potomstwem[8].
- Pożywienie
- Głównie bezkręgowce (m.in. mięczaki, skorupiaki, owady), sporadycznie drobne kręgowce. Według niektórych doniesień jedzą też jaszczurki i materiał roślinny[8].
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje sieweczkę pustynną za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International z 2016 roku, mieści się w przedziale 150–340 tysięcy osobników. Ogólny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[2].
W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej[9].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g D. Lepage: Greater Sand Plover Charadrius leschenaultii. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-02-17]. (ang.).
- ↑ a b c BirdLife International, Charadrius leschenaultii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2022-1 [dostęp 2022-10-09] (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Charadriinae Leach, 1820 - sieweczki (wersja: 2022-09-26). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-10-09].
- ↑ F.G. Levrault (red.), Dictionnaire des sciences naturelles, t. 42, Strasbourg, Paris 1826, s. 36 (fr.).
- ↑ a b c d Wiersma, P., Kirwan, G.M. & Boesman, P.: Greater Sandplover (Charadrius leschenaultii). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-07].
- ↑ a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-02-17]. (ang.).
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 33. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2016. „Ornis Polonica”. 58, s. 83–116, 2017.
- ↑ a b c d e f Charadrius leschenaultii — Greater Sand Plover, Large Sand Plover. Australian Government: Department of the Environment. [dostęp 2015-09-07].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).