Skrzypionka ostrożeniówka
| Lema cyanella | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
.jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj |
Lema s.str. | ||
| Gatunek |
skrzypionka ostrożeniówka | ||
| Synonimy | |||
| |||
Skrzypionka ostrożeniówka[1] (Lema cyanella) – gatunek chrząszcza z rodziny stonkowatych i podrodziny poskrzypek. Naturalnie zamieszkuje palearktyczną Eurazję, a ponadto zawleczony do nearktycznej Ameryki Północnej. Zarówno larwy, jak i postacie dorosłe żerują na ostrożniach.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza w dziesiątym wydaniu Systema Naturae pod nazwą Chrysomela cyanella[2]. W 1798 roku Johan Christian Fabricius przeniósł go do rodzaju Lema, dla którego stanowi gatunek typowy[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o ciele długości od 4 do 4,5 mm. Głowa, przedplecze i pokrywy są jednolicie niebieskie, fioletowe lub czarne, zawsze z połyskiem metalicznym, czułki i odnóża natomiast metalicznie granatowe do czarnych. Wygraniczające wąskie czoło linie tworzą na przedzie kąt ostry. Przedplecze jest pośrodku mocno przewężone, o powierzchni mocno, nierównomiernie i niezbyt gęsto punktowanej z rzadziej punktowaną, gładszą wyniosłością wzdłuż środka. Stopy mają pazurki u podstawy zrośnięte[4].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owad ten zasiedla łąki, polany, nieużytki, miedze, zarośla, stanowiska ruderalne, pastwiska, przydroża i ogrody[1][4][5]. Częstszy jest na nizinach i brak go w wysokich górach[5]. Zarówno larwy, jak i postacie dorosłe są monofagicznymi fitofagami żerującymi na ostrożniach, najczęściej na ostrożniu polnym i ostrożniu warzywnym[4][5]. Aktywne osobniki dorosłe spotyka się od marca lub kwietnia do sierpnia. Stanowią stadium zimujące[1][5]. Jaja składane są w maju i czerwcu na wierzchu lub spodzie liści roślin żywicielskich. Rozwój larwalny zajmuje przeciętnie miesiąc. Wyrośnięte larwy schodzą do gleby i tam się przepoczwarczają w wykopanej komorze. Stadium poczwarki zajmuje średnio cztery tygodnie[5].
Gatunek pierwotnie palearktyczny, ale zawleczony do nearktycznej Ameryki Północnej. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Andory, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Luksemburga, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji i europejskiej części Rosji. W Azji podawany jest z syberyjskiej i dalekowschodniej części Rosji, Kazachstanu, Mongolii, Chin i Korei[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Lema cyanella – Skrzypionka ostrożeniówka. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2024-05-11].
- ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758. (łac.).
- ↑ a b Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 6. Chrysomeloidea, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2010, s. 361-364, ISBN 978-87-88757-84-2.
- ↑ a b c Andrzej Warchałowski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera: z. 94 Stonkowate - Chrysomelidae. Część ogólna i podrodziny Donaciinae, Orsodacninae, Criocerinae, Clytrinae, Cryptocephalinae, Lamprosomatidae, Eumolpinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1971.
- ↑ a b c d e B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Stonkowate – Chrysomelidae, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (16), 1990.