Sokotra (wyspa)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sokotra
سُقُطْرَى
Ilustracja
Zdjęcie satelitarne wyspy Sokotra
Państwo

 Jemen

Akwen

Ocean Indyjski

Archipelag

Sokotra

Powierzchnia

3625 km²

Najwyższy punkt

1503 m n.p.m.

Położenie na mapie Jemenu
Mapa konturowa Jemenu, blisko prawej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Sokotra”
Ziemia12°30′36″N 53°55′12″E/12,510000 53,920000
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach

Sokotra (arab. ‏سُقُطْرَى‎, Sukuṭra, somal. Suqadara) – największa wyspa na należącym do Jemenu archipelagu Sokotra znajdującym się na Oceanie Indyjskim. Roszczenia do wyspy zgłasza Somalia[1]. Położona jest 240 kilometrów na wschód od somalijskiego przylądka Gees Gwardafuy i 380 kilometrów na południe od Półwyspu Arabskiego[2]. W 2008 roku archipelag Sokotry został wpisany na Listę światowego dziedzictwa UNESCO[3].

Flora i fauna[edytuj | edytuj kod]

Archipelag jest jednym z odznaczających się największą bioróżnorodnością miejsc na świecie – 37% z 835 gatunków roślin, 90% gadów, 95% mięczaków lądowych, 73% równonogów i 60% pajęczaków jest endemitami. Ponadto zamieszkuje go 7 endemicznych gatunków ptaków, rodzime ssaki prawdopodobnie nie występują, podobnie jak pierwotne ryby i słodkowodne płazy. Najprawdopodobniej fauna wyspy ewoluowała pod nieobecność dużych ssaków[4].

Geografia[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Geografia Sokotry.

Wyspa o powierzchni 3625 km², pochodzenia kontynentalnego, jest górzysta (Góry Hadżhir zajmują wschodnią część Sokotry, najwyższy szczyt Jebel Meshenig ma 1503 m n.p.m.). Średnie wysokości nad poziom morza wynoszą 400–500 m. Ma urozmaiconą rzeźbę, przybrzeżne równiny i wapienny płaskowyż z krasowymi jaskiniami, suche doliny wadi, umiarkowanie rozwiniętą linię brzegową, gdzie występują niewielkie zatoki. Wybrzeże jest w większości skaliste, miejscami występują wapienne klify. Ciągną się także odcinki z piaszczystymi plażami. Panuje suchy, gorący, zwrotnikowy klimat. Temperatury przez cały rok są wysokie, opady deszczu niskie. Występują rzeki okresowe. Przez cały rok utrzymuje się wysoka wilgotność powietrza. Wyspa ma 132 kilometry długości i 49,7 kilometra szerokości.

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Rynek nadmorski

Na wyspie mieszka ok. 60 tys. osób, głównie miejscowej ludności Soqotri. Największa miejscowość to Hadibu (8545 osób w 2004 roku) u stóp Gór Hadżhir, stolica muhafazy Sokotra. Inne miasta: Qulansiyah ma 3862 oraz Qād̨ub, gdzie liczba ludności wynosi 929. Wszystkie trzy miasta znajdują się na północnym wybrzeżu. Wyspy Abd al Kuri i Samhah zamieszkuje kilkaset osób. Natomiast wyspa Darsah i reszta wysepek jest niezamieszkana.

Ludność pochodzi z Somalii, Jemenu i z wysp komoryjskich. Chrześcijaństwo miało tu przybyć ze św. Tomaszem Apostołem w drodze do Indii. Miejscowi chrześcijanie byli zwolennikami doktryny Nestoriusza, biskupa Konstantynopola. W X wieku arabski geograf, Abu Muhammad al-Hasan al-Hamdani potwierdził, że większość ludności była chrześcijańska[5], ale w następstwie działań Sułtanatu Mahra, ludność przeszła w XVI wieku na Islam obrządku sunnickiego. Czasopismo „Nature” w 1884 pisało, iż zanik lub zniszczenie kościołów i chrześcijańskich znaków można przypisać wyprawom wahhabitów ok. 1800 roku[6]. Pozostałościami po starej religii są pochodzące z I wieku naszej ery mogiły i ruiny kościołów[7].

Wyspa poetów[edytuj | edytuj kod]

Oprócz unikalnej flory i fauny, Sokotra posiada unikalne zasoby lingwistyczne wśród tubylców. Semicki język mieszkańców, „Sokotri”, używany niegdyś jedynie przez ludność Al-Mahra na wyspie, należy do grupy językowej, do której zalicza się języki z Półwyspu Arabskiego, np. Mehri, Harsui, Bathari, Siehri oraz Hobyot, i które Europejczycy zaczęli dokumentować już od XIX wieku[8][9]. Na wyspie istnieje odwieczna tradycja poetycka; do dziś urządzany jest co roku festiwal poezji[10].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ For First Time in History, Somalia Claims Socotra as Its Own. yemenpost.net. [dostęp 2018-09-10]. (ang.).
  2. ↑ Socotra islands scenery in Yemen. en.youth.cn. [dostęp 2018-09-10]. (ang.).
  3. ↑ EU to protect Socotra archipelago environment. Yemen News Agency (SABA): Saba Net, 2008-04-15. Unia Europejska podjęła pieczę nad dziedzictwem (ang.).
  4. ↑ Kay Van Damme, Lisa Banfield, Past and present human impacts on the biodiversity of Socotra Island (Yemen): implications for future conservation, „Zoology in the Middle East”, 54 (sup3), 2011, s. 31–88, DOI: 10.1080/09397140.2011.10648899, ISSN 0939-7140 [dostęp 2023-11-11] (ang.).
  5. ↑ The history of Socotra. www.socotraislandadventure.com, 2015-09-02.
  6. ↑ Sir Norman Lockyer: Nature. Nature Publishing Group, 1884-01-01.
  7. ↑ Socotra history :: Socotra Eco-Tours. www.socotra-eco-tours.com.
  8. ↑ Mansur Mirovalev: Russian Roots and Yemen’s Socotra Language. Al-Jazeera, 2015. [dostęp 2019-03-09].
  9. ↑ Rupert Hawksley: How the Yemeni island of Sokotra is forging its own future. The National: Arts and Culture, 5 stycznia 2019. [dostęp 2019-03-09].
  10. ↑ Morris, Miranda J. The use of ‘veiled language’ in Soqoṭri poetry. „Proceedings of the Seminar for Arabian Studies”. 43, s. 239–244, 2013-01-01. JSTOR: 43782882. (ang.). 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Agafonov, Vladimir. Temethel as the Brightest Element of Soqotran Folk Poetry. „Folia Orientalia”. 42/43, s. 241–249, 2006/07. 
  • Agafonov, Vladimir: Mehazelo – Cinderella of Socotra. 2013. ISBN 1-4823-1922-5.
  • Biedermann, Zoltán: Soqotra, Geschichte einer christlichen Insel im Indischen Ozean vom Altertum bis zur frühen Neuzeit. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 2006, seria: Maritime Asia 17. ISBN 978-3-447-05421-8. (niem.).
  • Elie, Serge D. Hadiboh: From Peripheral Village to Emerging City. „Chroniques Yemenites”. 12, 2004. 
  • Miller, A.G. & Morris, M. (2004) Ethnoflora of the Socotra Archipelago. Royal Botanic Garden Edinburgh.
  • Vitaly Naumkin i Sedov: Monuments of Socotra. W: Boussac, Marie-Françoise; and Salles, Jean-François: Athens, Aden, Arikamedu: Essays on the interrelations between India, Arabia and the Eastern Mediterranean. Delhi: Manohar, 1993, s. 193–250. ISBN 81-7304-079-6.
  • Nathalie Peutz: Islands of Heritage: Conservation and Transformation in Yemen. Stanford University Press, 2018. ISBN 978-1-5036-0715-6.
  • Zhukov, Valery A.: The Results of Research of the Stone Age Sites in the Island of Socotra (Yemen) in 2008-2012. Moskwa: Triada, 2014. ISBN 978-5-89282-591-7. (ros.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sokotra_(wyspa)&oldid=72346306”