Soliród
 Soliród zielny | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
soliród |
| Nazwa systematyczna | |
| Salicornia L. Sp. Pl. 3. 1753 | |
| Typ nomenklatoryczny | |
Soliród (Salicornia L.) – rodzaj roślin zaliczany w zależności od ujęcia systematycznego do rodziny komosowatych lub szarłatowatych. Wyróżnianych jest w jego obrębie ok. 50 gatunków[4]. Występują one na wszystkich kontynentach (z wyjątkiem Antarktydy), głównie wzdłuż wybrzeży oraz na śródlądowych solniskach[4]. W Polsce rośnie na pojedynczych stanowiskach jeden gatunek – soliród zielny S. europaea[5].
Są to rośliny słonolubne o gruboszowatej budowie[6]. Mięsiste pędy tych roślin są spożywane jako warzywo, też marynowane. Bogate w oleje roślinne nasiona wskazywane są jako potencjalne źródło do ich pozyskiwania[6][7]. Po spaleniu rośliny wykorzystywane są do produkcji szkła[8].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod].jpg)
- Pokrój
- Nagie, mięsiste rośliny zielne (w szerokim ujęciu też niskie krzewy). Pędy są płożące, podnoszące się lub prosto wzniesione, członowane, nierozgałęzione lub rozgałęziające się, z rozgałęzieniami naprzeciwległymi[7][9].
- Liście
- Naprzeciwległe. Blaszki zredukowane do całobrzegich łusek, natomiast zbiegające nasady są mięsiste i obejmują łodygę[7][9].
- Kwiaty
- Zebrane w kwiatostany kłosokształtne na szczytach pędów. W każdym węźle kwiatostanu naprzeciwlegle wyrastają trójkwiatowe wierzchotki (kłębiki), w których dwa boczne kwiaty ułożone są pod kwiatem centralnym. Kwiaty zwykle są obupłciowe i promieniste. Listki okwiatu są zwykle trzy, z wolnymi tylko końcami. Pręcik jest jeden lub są dwa. Zalążnia jest górna, jajowata, zwykle z dwoma krótkimi, szydlastymi szyjkami słupka zakończonymi znamionami[7][9].
- Owoce
- Jednonasienny, z błoniastą owocnią. Nasiono elipsoidalne, z łupiną żółtawą do brązowej, cienką, owłosioną[7][9].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]- Pozycja systematyczna
Rodzaj z plemienia Salicornieae z podrodziny Salicornioideae tradycyjnie wyróżnianej w obrębie rodziny komosowatych Chenopodiaceae[10], ale w systemach APG włączanej do szarłatowatych Amaranthaceae[2].
W zależności od ujęcia są tu włączane lub wyłączane gatunki z rodzajów Arthrocnemum i Sarcocornia[6][4].
- Wykaz gatunków[4]
- Salicornia alpini Lag.
- Salicornia ambigua Michx.
- Salicornia andina Phil.
- Salicornia bigelovii Torr.
- Salicornia blackiana Ulbr.
- Salicornia brachiata Roxb.
- Salicornia capensis (Moss) Piirainen & G.Kadereit
- Salicornia crassispica G.L.Chu
- Salicornia cuscoensis Gutte & G.K.Müll. ex Freitag, M.Á.Alonso & M.B.Crespo
- Salicornia decumbens (Toelken) Piirainen & G.Kadereit
- Salicornia decussata (S.Steffen, Mucina & G.Kadereit) Piirainen & G.Kadereit
- Salicornia disarticulata Moss
- Salicornia dunensis (Moss ex Adamson) Piirainen & G.Kadereit
- Salicornia erectispica G.L.Chu
- Salicornia europaea L. – soliród zielny
- Salicornia fruticosa (L.) L. – soliród krzaczasty
- Salicornia globosa (Paul G.Wilson) Piirainen & G.Kadereit
- Salicornia helmutii Piirainen & G.Kadereit
- Salicornia hispanica (Fuente, Rufo & Sánchez Mata) Piirainen & G.Kadereit
- Salicornia iranica Akhani
- Salicornia lagascae (Fuente, Rufo & Sánchez Mata) Piirainen & G.Kadereit
- Salicornia littorea (Moss) Piirainen & G.Kadereit
- Salicornia magellanica Phil.
- Salicornia maritima S.L.Wolff & Jefferies
- Salicornia × marshallii (Lambinon & Vanderp.) Stace
- Salicornia meyeriana Moss
- Salicornia mossambicensis (Brenan) Piirainen & G.Kadereit
- Salicornia mossiana (Toelken) Piirainen & G.Kadereit
- Salicornia natalensis Bunge ex Ung.-Sternb.
- Salicornia neei Lag.
- Salicornia nitens P.W.Ball & Tutin
- Salicornia obclavata (Yaprak) Piirainen & G.Kadereit
- Salicornia obscura P.W.Ball & Tutin
- Salicornia pachystachya Bunge ex Ung.-Sternb.
- Salicornia pacifica Standl.
- Salicornia perennans Willd.
- Salicornia perennis Mill.
- Salicornia perrieri A.Chev.
- Salicornia persica Akhani
- Salicornia perspolitana Akhani
- Salicornia praecox A.Chev.
- Salicornia procumbens Sm.
- Salicornia pruinosa (Fuente, Rufo & Sánchez Mata) Piirainen & G.Kadereit
- Salicornia pulvinata R.E.Fr.
- Salicornia quinqueflora Bunge ex Ung.-Sternb.
- Salicornia rubra A.Nelson
- Salicornia senegalensis A.Chev.
- Salicornia × tashkensis Akhani
- Salicornia tegetaria (S.Steffen, Mucina & G.Kadereit) Piirainen & G.Kadereit
- Salicornia terminalis (Toelken) Piirainen & G.Kadereit
- Salicornia turanica Chatren. & Akhani
- Salicornia uniflora Toelken
- Salicornia utahensis Tidestr.
- Salicornia virginica L.
- Salicornia xerophila (Toelken) Piirainen & G.Kadereit
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
- ↑ Salicornia Linnaeus, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-01-13].
- ↑ a b c d Salicornia L., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-01-13].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 158, ISBN 978-83-62975-45-7.
- ↑ a b c David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 818, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b c d e Peter W. Ball, Salicornia Linnaeus, [w:] Flora of North America [online], eFloras.org [dostęp 2023-01-13].
- ↑ Jack Challoner, Pierwiastki, czyli z czego zbudowany jest wszechświat, tłum. Anna Blim, Poznań: Publicat, 2018, s. 24, ISBN 978-83-245-2131-9.
- ↑ a b c d Salicornia Linnaeus, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2023-01-13].
- ↑ Genus Salicornia L., [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [online], USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System [dostęp 2023-01-13].
Identyfikatory zewnętrzne: