Latający Ślązak

Latający Ślązak (niem. Fliegender Schlesier) - nazwa ekspresowego połączenia kolejowego, łączącego od maja 1936 do sierpnia 1939 r. Berlin z najważniejszymi miastami wówczas niemieckiego Śląska.

Historia

W latach 30. XX wieku koleje europejskie coraz silniej odczuwały konkurencję dynamicznie rozwijającego się lotnictwa pasażerskiego i motoryzacji. Zastosowanie silnika spalinowego do napędu wagonów silnikowych i aerodynamiczne ukształtowanie nadwozi otwarły możliwość wprowadzenia nowej jakości w połączeniach lokalnych i dalekobieżnych - zaczęto budować stosunkowo lekkie pojazdy szynowe, dysponujące wysoką dynamiką i rozwijające duże prędkości. Pierwsze ekspresowe połączenie z zastosowaniem trakcji spalinowej w Niemczech uruchomiono pomiędzy Berlinem a Hamburgiem (Fliegender Hamburger-"Latający Hamburczyk") w 1935 roku. Wkrótce sieć tzw. "latających" pociągów, rozwijających prędkość 160 km/h, objęła wszystkie większe ośrodki Niemiec.

Połączenie Berlina ze Śląskiem trakcją spalinową uruchomiono 15 maja 1936 r.. Linię obsługiwały trójczłonowe wagony spalinowe typu Leipzig ("Lipsk") zbudowane w fabryce Linke-Hoffmann-Werke we Wrocławiu (seria SVT137 kolei niemieckich). Pociąg początkowo kursował ze stacji Berlin Schlesicher Bahnhof, a od 1937 r. ze stacji Berlin-Charlottenburg. Podróż do stacji końcowej w Bytomiu trwała 4 godziny 25 minut. Trasa przejazdu wiodła przez: Fürstenwalde, Frankfurt nad Odrą, Guben, Lubsko, Jasień, Żagań, Wierzbową Śląską, Rokitki, Legnicę, Środę Śląską, Wrocław, Oławę, Brzeg, Opole, Kędzierzyn-Koźle, Gliwice. Po drodze, po opuszczeniu Berlina, pociąg zatrzymywał się jedynie na stacjach: Wrocław, Opole, Kędzierzyn-Koźle i Gliwice. Średnia prędkość przejazdu wynosiła 128 km/h, przy maksymalnej 160km/h. Z racji prędkości osiąganej przez pociąg Ślązacy nazywali go "Latającym Pieronem". "Latający Ślązak" był ofertą dostępną dla szeroko pojętej klasy średniej - m.in. drobnych biznesmenów i urzędników, zespół trakcyjny oferował miejsca 2 i 3 klasy i skromny bufet. Godziny odjazdu były dopasowane tak, by dotrzeć do stolicy Rzeszy rano w godzinach otwierania instytucji i powrócić na Śląsk tego samego dnia wieczorem. Ostatni raz pociąg wyjechał na tory 21 sierpnia 1939. Dalsze kursowanie przerwała mobilizacja Niemiec i rychły wybuch drugiej wojny światowej.

Dla porównania, w późnych latach 30. XX wieku ekspresowe pociągi parowe oferujące wyższy komfort jazdy (w ich składach były wagony 1 klasy i wagon restauracyjny) pokonowały podobną trasę w czasie ok. 5-6 godzin przy prędkości maksymalnej 140km/h i były prowadzone opływowymi parowozami serii 01.10 lub 03.10. Współczesne (rok 2007) pociągi ekspresowe "EuroCity" na pokonanie analogicznej trasy Katowice - Berlin potrzebują ponad 8 godzin - stan torów na znacznej części trasy nie pozwala na rozwijanie dostatecznej prędkości, problemem jest także dwukrotna zmiana lokomotyw. Pociągi międzynarodowe obecnie jadą nieco inną trasą.

Rozkład jazdy

• Berlin Charlottenburg - / 19:37
• Berlin Zoolog. Garten - / 19:44
• Berlin Friedrichstraße - / 19:56
• Berlin Schlesischer Bf. - / 20:06
• Breslau Hbf 22:46 / 22:49
• Oppeln Hbf 23:28 / 23:29
• Heydebreck O.S. 23:50/ 23:51
• Gleiwitz Hbf 00:14 / 00:15
• Beuthen O.S. 00:31 / -

• Beuthen O.S. - / 05:24
• Gleiwitz Hbf 05.39 / 05:40
• Heydebreck O.S. 06:03 / 06:04
• Oppeln Hbf 06:15 / 06:26
• Breslau Hbf 07:05 / 07:09
• Berlin Schlesischer Bf. 09:54 / -
• Berlin Alexanderplatz 10:04 / -
• Berlin Friedrichstraße 10:10 / -
• Berlin Zoolog. Garten 10:22 / -
• Berlin Charlottenburg 10:29 / -

Analogiczne połączenia

Oprócz Latającego Ślązaka, w Niemczech uruchomiono podobne ekspresowe połączenia między Berlinem a Hamburgiem (Fliegender Hamburger) oraz Berlinem a Kolonią (Fligender Kölner).

Linki zewnętrzne

• Fotografia sprzed 1939: Latający Ślązak przemierza Puszczę Dolną (Bory Dolnośląskie), w okolicach stacji Wierzbowa Śląska (wówczas Rückenwaldau).

Zobacz też

• Kolej Dolnośląsko-Marchijska
• Luxtorpeda