Ulica Stefana Jaracza w Warszawie

Stefana Jaracza

{{{nazwa oryginalna}}}

{{{jednostki}}}
Państwo	{{{państwo}}}
Miejscowość	{{{miejscowość}}}
Poprzednie nazwy	{{{poprzednie nazwy}}}
Plan
[[Plik:{{{plan}}}|240x240px|alt=Plan przebiegu ulicy|]]
Przebieg
ul. Wybrzeże Kościuszkowskie ul. Dobra
Położenie na mapie brak Brak mapy: {{państwo dane {{{państwo}}} | mapa/core | wariant = {{{państwo}}} }} Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark}

{{Ulica infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | poprzednie nazwy = | miejscowość = | commons = | państwo = | jednostki = | plan = | opis zdjęcia = | współrzędne = | nazwa oryginalna = Nieznane pola: "jedn1_nazwa", "miasto", "jedn1", "zdjęcie_podpis", "państwo_kod", "rodzaj" oraz "mapa".

Ulica Stefana Jaracza - jedna z ulic warszawskiego Powiśla, biegnąca od ul. Wybrzeże Kościuszkowskie do ul. Dobrej.

Historia

Ulica Stefana Jaracza do roku 1951 była częścią ul. Czerwonego Krzyża, przeprowadzonej w latach 1897-98 jako przedłużenie ulicy Rozbrat. Obecną nazwę nadano dla upamiętnienia wielkiego aktora - Stefana Jaracza, który w okresie 1930-39 prowadził Teatr Ateneum znajdujący się przy ul. Czerwonego Krzyża 20 (obecny adres - Jaracza 2). Przy tym odcinku ulicy parcele wytyczono w roku 1904, jednak pierwsza zabudowa pojawiła się na nich dopiero w latach dwudziestych XX wieku. Pierwszym pobudowanym tu obiektem był zaprojektowany przez Romualda Millera gmach Związku Zawodowego Pracowników Kolejowych RP i Teatru Ateneum, wzniesiony w okresie 1924-28 pod obecnym nr. 2. Oprócz biur związku pomieścił także Teatr Ateneum, restauracje, sale klubowe i konferencyjne, hotel o 46 pokojach oraz mieszkania. Budynek mimo utraty części wystroju jest ciekawym przykładem architektury "narodowej", odwołującej się do baroku; jego częściowo zachowane wętrza należą do najwybitniejszych realizacji w duchu Polskiej Sztuki Dekoracyjnej. Równocześnie do roku 1926 ukończono budowę domu Spółdzielni Budowy Własnych Mieszkań pod nr. 1; zniszczony podczas ostatniej wojny budynek nawiązujący swym wyglądem do klasycyzmu akademickiego tworzył z Domem Kolejarza wizualną jedność, świetnie korespondując z jego architekturą. Był to pierwszy z całej serii domów spółdzielczych, które powstały przy tym odcinku ul. Czerwonego Krzyża do roku 1939: pod nr. 7 w roku 1930 olbrzymi dom Spółdzielni Budowy Własnych Domów i Mieszkań "Zjednoczenie" projektowany przez Karola Jankowskiego; w tym samym czasie spółdzielnia "Nowe Domostwo" wystawiła zbliżony rzutem do podkowy dom pod nr. 3 projektu Piotra Kwieka. Kolejna faza ożywienia budowlanego nadeszła po roku 1933, kiedy to wprowadzenie nowej, korzystnej ustawy podatkowej zachęciło inwestorów do wystawiania nowych kamienic. Jeden z wzniesionych w tym czasie domów zaprojektował wybitny twórca - Antoni Jawornicki; owa kamienica wybudowana pod nr. 6 została utrzymana w formach ekspresyjnego funkcjonalizmu.W okresie okupacji zniszczeniu uległ tylko narożny dom spółdzielczy pod nr. 1; pozostałe budynki, w różnym stopniu uszkodzone, odbudowano z licznymi uproszczeniami, mimo to ulica zachowała wiele ze swego przedwojennego klimatu.

Bibliografia

• Jarosław Zieliński: Atlas Dawnej Architektury Ulic i Placów Warszawy, tom 5. Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 1999, s. 78. ISBN 83909794-6-2.{{Cytuj książkę}} Nieznane pola: 1.

Linki zewnętrzne

• „Dom Kolejarza" Gmach Związku Zawodowego Pracowników Kolejowych RP i Teatr Ateneum przed rokiem 1939
• Jaracza 7, Dom Spółdzielni Budowy Własnych Mieszkań i Domków „Zjednoczenie” około roku 1937
• Rok 1931, "Nowe Domostwo" - dom Spółdzielni Mieszkaniowej Urzędników Banku Polskiego, Jaracza 3
• Nieistniejący Dom Spółdzielni Budowy Własnych Mieszkań pod nr. 1