Zhao Ziyang

Zhao Ziyang (17 października 1919 - 17 stycznia 2005) - polityk chiński, były premier ChRL i sekretarz generalny Komunistycznej Partii Chin.

Pochodził z prowincji Henan. W 1932 wstąpił do Komunistycznego Związku Młodzieży Chińskiej, w 1938 do Komunistycznej Partii Chin (KPCh); w okresie wojny z Japonią i wojny domowej działał w podziemiu komunistycznym. Od 1951 zajmował kierownicze stanowiska w lokalnych władzach partyjnych prowincji Guangdong, gdzie zainicjował szereg reform rolnych. W 1965 został sekretarzem Komitetu KPCh w prowincji, wkrótce jednak, jako zwolennik przewodniczącego państwa Liu Shaoqi utracił wszystkie stanowiska w okresie rewolucji kulturalnej i został skazany na przymusową pracę w fabryce.

W 1971 został zrehabilitowany. Pełnił funkcję sekretarza komitetu partyjnego w regionie Mongolia Wewnętrzna, w 1972 powrócił do Guangdong i tam ponownie został sekretarzem; wkrótce został powołany w skład Komitetu Centralnego (KC) KPCh (1973). W 1975 objął stanowisko sekretarza komitetu partii w prowincji Sichuan, znajdującej się w złej sytuacji ekonomicznej po polityce "wielkiego skoku". Sekretarz Zhao przeprowadził skuteczne reformy ekonomiczne, które w krótkim czasie podniosły produkcję przemysłową i rolniczą. Tzw. "eksperyment sichuański" został uznany przez lidera państwa Deng Xiaopinga za modelowy przykład reform ekonomicznych w ChRL, a jego twórca zasiadł w Biurze Politycznym KC KPCh (jako zastępca członka) w 1977. W 1979 został pełnoprawnym członkiem Biura Politycznego, a w lutym 1980 wszedł w skład Stałego Komitetu Biura. W kwietniu 1980 objął stanowisko wicepremiera, w sierpniu 1980 zastąpił Hua Guofenga na stanowisku premiera.

Z nazwiskiem Zhao Ziyanga kojarzona jest modernizacja gospodarki chińskiej, m.in. wprowadzenie samozarządzania fabryk przez pracowników. W polityce zewnętrznej dążył do otwarcia na świat i zbliżenia z państwami socjalistycznymi. W styczniu 1987 zastąpił Hu Yaobanga na stanowisku sekretarza generalnego partii. Na początku demonstracji studenckich w Pekinie w 1989 szukał porozumienia z protestującymi, za co został odsunięty od władzy przez innych liderów państwa, przedstawicieli polityki twardej ręki. Został wówczas pozbawiony stanowisk we władzach partyjnych i państwowych i do końca życia pozostawał w areszcie domowym, nie pokazując się publicznie.