HMS Acasta (1929): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Bot: Dodanie tytułów do linków w przypisach (patrz FAQ); zmiany kosmetyczne |
m r2.6.4) (robot dodaje: nl:HMS Acasta |
||
Linia 78: | Linia 78: | ||
[[en:HMS Acasta (H09)]] |
[[en:HMS Acasta (H09)]] |
||
[[hu:HMS Acasta (1929)]] |
[[hu:HMS Acasta (1929)]] |
||
[[nl:HMS Acasta]] |
|||
[[ja:アカスタ (駆逐艦・2代)]] |
[[ja:アカスタ (駆逐艦・2代)]] |
||
[[fi:HMS Acasta (H09)]] |
[[fi:HMS Acasta (H09)]] |
Wersja z 20:14, 18 sty 2011
Szablon:Okręt rozszerzony infobox HMS Acasta – brytyjski niszczyciel typu A z lat 30. XX wieku. Brał udział w II wojnie światowej, podczas której został zatopiony 8 czerwca 1940 przez niemieckie pancerniki. Nosił znak taktyczny H09.
Budowa i modernizacje
HMS "Acasta" należał do pierwszego typu A (A/B) brytyjskich standardowych niszczycieli z lat 30., grupy typów A-I. Został zamówiony 6 marca 1928 w ramach programu z 1927 roku, w stoczni John Brown w Clydebank (wraz z HMS "Achates"). Stępkę pod jego budowę położono 13 sierpnia 1928, kadłub wodowano 8 sierpnia 1929. Budowę ukończono 11 lutego 1930[1], a okręt wcielono do służby w marynarce brytyjskiej Royal Navy 14 lutego 1930[2]. Cena (bez uzbrojenia) wynosiła ok. 220.783 funtów szterlingów[3].
Uzbrojenie okrętu odpowiadało innym niszczycielom typu A. Główne uzbrojenie artyleryjskie stanowiły cztery armaty kalibru 120 mm, rozmieszczone po dwa na dziobie i rufie, w superpozycji. Do obrony przeciwlotniczej służyły dwa automatyczne działka 40 mm Vickers Mark II (tzw. pom-pom). Na śródokręciu niszczyciel posiadał dwa poczwórne aparaty torpedowe kalibru 533 mm. Uzbrojenie przeciwpodwodne stanowiło tylko sześć bomb głębinowych w trzech zrzutniach na rufie[4]. Z powodu wczesnego zatopienia, okręt nie przechodził większych modernizacji. Możliwe, że wiosną 1940 jedynie zamieniono na nim drugi poczwórny aparat torpedowy na działo przeciwlotnicze 76 mm i wzmocniono uzbrojenie przeciwpodwodne do 2 miotaczy i 1 zrzutni bomb głębinowych z ok. 30-40 bombami (salwa z 5 bomb), lecz źródła są co do tego rozbieżne[5].
Służba
Przed wojną
HMS "Acasta" początkowo służył w 3. Flotylli Niszczycieli (3rd Destroyer Flotilla) na Morzu Śródziemnym. Przechodził w tym okresie kilka krótkich remontów. 12 czerwca 1934 miał kolizję z niszczycielem HMS "Codrington" pod Maltą (naprawę na Malce ukończono 27 lipca)[6]. W 1937 patrolował u wybrzeży ogarniętej wojną domową Hiszpanii, w ramach międzynarodowego Komitetu Nieinterwencji. W maju 1937 został skierowany do Wielkiej Brytanii na remont do Devonport, trwający do kwietnia 1938, podczas którego zainstalowano hydrolokator Asdic. Wszedł następnie w skład 7. Flotylli Niszczycieli i służył na wodach irlandzkich. Po remoncie, od początku 1939 służył w bazie Plymouth, bez przydziału do flotylli (jako emergency destroyer). M.in. w marcu 1939 służył do prób wyposażenia elektroakustycznego budowanego dla Argentyny krążownika "La Argentina"[6].
II wojna światowa
W chwili wybuchu II wojny światowej, HMS "Acasta" stacjonował początkowo w Portsmouth, wchodząc w skład 35. Dywizjonu 18. Flotylli Niszczycieli, działającego w składzie Sił Kanału La Manche (Channel Force), a następnie od 7 września w składzie Dowództwa Zachodnich Podejść (Western Approaches Command)[7]. Służył głównie w osłonie konwojów na zachód od Wysp Brytyjskich. 10 kwietnia 1940 został skierowany do służby na wodach norweskich w składzie Home Fleet (Floty Metropolii), działając ze Scapa Flow. W dniach 13-15 kwietnia "Acasta" osłaniał konwój NP.1 złożony z 5 statków pasażerskich przewożących wojsko z Wielkiej Brytanii do Norwegii (m.in. polskie "Chrobry" i ""Batory")[a]. Między 9 a 16 maja eskortował do Clyde w Wielkiej Brytanii uszkodzony na skałach krążownik HMS "Penelope"[6]. W dniach 22-25 maja eskortował wraz z bliźniaczym HMS "Ardent" transportowiec "Ulster Prince" z wojskiem w celu wymiany garnizonu brytyjskiego, wysadzonego w kwietniu na Wyspach Owczych[8].
8 czerwca 1940 wraz z "Ardentem" eskortował do Wielkiej Brytanii z Norwegii lotniskowiec HMS "Glorious". Między innymi na skutek błędów popełnionych przez dowódcę lotniskowca, zespół został po godz. 16 przechwycony przez niemieckie pancerniki "Scharnhorst" i "Gneisenau", które następnie zatopiły wszystkie trzy okręty[9]. "Acasta" początkowo postawił zasłonę dymną przed lotniskowcem, po czym podjął próbę ataku torpedowego[9]. Po przejściu przed dziobem "Scharnhorsta", niszczyciel zaatakował go czterema torpedami, z których większość udało się pancernikowi wymanewrować, lecz jedna trafiła go w prawą burtę na rufie o 17.39 (18.39 czasu niemieckiego). Pancernik został poważnie uszkodzony, nabrał 2500 ton wody do kadłuba i zginęło na nim 48 osób (remont trwał do końca roku)[10]. Mimo braku szans, niszczyciel toczył także pojedynek artyleryjski, uszkadzając pociskiem lufę armaty 283 mm drugiej wieży (B) pancernika[9]. Wielokrotnie trafiony niszczyciel zatonął ok. 18.20[9], w rejonie pozycji Nieprawidłowe parametry: {68|45|N|04|30|E}[6]. Niemcy zdołali uratować tylko 1 marynarza (Cyril "Nick" Carter)[9], zginęło 161 osób, w tym 8 oficerów wraz z dowódcą Charlesem Glasfurdem[6].
Za służbę HMS "Acasta" otrzymał 3 wyróżnienia bitewne battle honours: Atlantyk 1939-40, Norwegia 1940, walka z "Scharnhorstem" 1940[11]. Dowódca kmdr por. Charles Glasfurd został pośmiertnie uhonorowany wyróżnieniem w rozkazie (Mentioned in Despatches)[12].
Dowódcy podczas II wojny św.
- wrzesień 1939 - ?: Cdr (kmd por.) P.J. Oliver[7]
- 28 listopada 1939 - 8 czerwca 1940†: Lt Cdr/Cdr (kmdr ppor./kmdr por.) Charles Glasfurd[12]
Dane
Uzbrojenie:
- 4 działa 120 mm Mk.IX L/41 na podstawach Mk.XIV (4xI)
- 2 działka automatyczne plot 40 mm Vickers Mark II (2xI)
- 4 karabiny maszynowe 7,7 mm Lewis
- 8 wyrzutni torped 533 mm w poczwórnych aparatach QR.III (2xIV)
- 3 pojedyncze zrzutnie bomb głębinowych (6 bomb)
Wyposażenie
- 3-metrowy dalmierz MQ.1
- dalocelownik DDS
- stacja hydrolokacyjna Asdic
- trał TSDS
Uwagi
- ↑ Konwój NP.1: statki pasażerskie "Empress of Australia" (19.665 BRT), "Reina del Pacifico" (17.707 BRT), "Monarch of Bermuda" (22.424 BRT), "Chrobry" (11.442 BRT), ""Batory" (14.287 BRT) - osłona w składzie krążowników "Manchester", "Birmingham", "Cairo", niszczycieli "Ardent", "Acasta", "Codrington", "Fearless", "Brazen", "Griffin", "Highlander", "Vanoc", "Whirlwind", "Volunteer", "Witherington" i okrętu warsztatowego "Vindictive" - Don Kindell, NAVAL EVENTS, APRIL 1940, Part 2 of 4 w serwisie naval-history.net [dostęp 26-6-2009]
- ↑ J. English, Amazon... s.15; Geoffrey B Mason, HMS ACASTA (H 09) - A-class Destroyer [dostęp 11-11-2010]
- ↑ J. English, Amazon... s.15
- ↑ J. English, Amazon... s.15 podaje cenę za oba okręty 441.566 funtów szt.
- ↑ A. Daszjan, Korabli...
- ↑ M. Morozow, Britanskie esmincy..., s. 10, 16
- ↑ a b c d e J. English, Amazon... s.17
- ↑ Don Kindell, NAVAL EVENTS, APRIL 1940, Part 2 of 4 w serwisie naval-history.net [dostęp 16-11-2010]
- ↑ a b c d e T. Klimczyk: Utrata..., s.30-32
- ↑ W.H. Garzke, R.O. Dulin, Battleships. Axis and Neutral Battleships of World War II, Annapolis 1985, ISBN 0-87021-101-3, s.157-158
- ↑ a b Royal Navy (RN) Officers 1939-1945 [dostęp 11-11-2010]
Bibliografia
- John English: Amazon to Ivanhoe. British Standard Destroyers of the 1930s. Kendal: World Ship Society, 1993. ISBN 0-905617-64-9. (ang.).
- A. Daszjan: Korabli Wtoroj mirowoj wojny. WMS Wielikobritanii. Czast 2 (Корабли Второй мировой войны. ВМС Великобритании. Часть 2), Morskaja Kollekcja 5/2003 (ros.)
- M. Morozow (red.): Britanskie esmincy w boju. Czast 3 (Британские эсминцы в бою. Часть 3), 1997, ISBN 5-88711-054-6 (ros.)
- Tadeusz Klimczyk: Utrata lotniskowca HMS Glorious, w: Morze, Statki i Okręty nr 3/2004