Gospodarka Iranu: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
+img |
+szablon |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Gospodarka infobox |
|||
| ⚫ | '''Irańska gospodarka''' jest jedną z najdynamiczniej rozwijających się na [[Bliski Wschód|Bliskim Wschodzie]]. Iran jest również jednym z niewielu krajów [[muzułmanin|muzułmańskich]], który rozwija także inne sektory gospodarki, niezwiązane z ropą naftową. Jednak wyż demograficzny – ogromna liczba młodych ludzi sprawia, że wykorzystanie relatywnie dobrego stanu gospodarki jest utrudnione. W ten sposób mimo 7% wzrostu [[produkt krajowy brutto|PKB]] [[bezrobocie]] przekracza 15%, wysoka jest również inflacja – ok. 12-18%, co i tak jest ogromnym postępem w porównaniu z sytuacją sprzed 10 lat. Raport [[UNICEF]] (zob. link) wskazuje, że w Iranie wciąż są ogromne rozwarstwienia w dochodach ludności – chociaż średni dochód na mieszkańca wynosi ok. 8000 $ rocznie, wielu Irańczyków żyje na granicy minimum socjalnego, a wielu w nędzy. Jednak ten sam raport zauważa, że sytuacja się poprawia, a rząd stara się realizować wytyczne organizacji międzynarodowych. Zdecydowanie poprawia się dostęp do opieki medycznej oraz edukacji. |
||
|kraju = Iran |
|||
|obrazek = |
|||
|szerokosc = |
|||
|podpis = |
|||
|bank = |
|||
|waluta = |
|||
|rok = |
|||
|organizacje = |
|||
|pkb = |
|||
|pkb-ppp = |
|||
|per capita = |
|||
|wzrost = |
|||
|inflacja = |
|||
|sektory = |
|||
|eksport = |
|||
|towary-eksportowane = |
|||
|partnerzy-eksportowi = |
|||
|import = |
|||
|towary-importowane = |
|||
|partnerzy-importowi = |
|||
|zatrudnienie = |
|||
|struktura zatrudnienia = |
|||
|wynagrodzenie = |
|||
|minimalna = |
|||
|bezrobocie = |
|||
|ubóstwo = |
|||
|Gini = |
|||
|HDI = |
|||
|dług = |
|||
|przychody = |
|||
|wydatki = |
|||
|pomoc = |
|||
|cianame = |
|||
}} |
|||
| ⚫ | '''Irańska gospodarka''' jest jedną z najdynamiczniej rozwijających się na [[Bliski Wschód|Bliskim Wschodzie]]. Iran jest również jednym z niewielu krajów [[muzułmanin|muzułmańskich]], który rozwija także inne sektory gospodarki, niezwiązane z ropą naftową. Jednak [[wyż demograficzny]] – ogromna liczba młodych ludzi sprawia, że wykorzystanie relatywnie dobrego stanu gospodarki jest utrudnione. W ten sposób mimo 7% wzrostu [[produkt krajowy brutto|PKB]] [[bezrobocie]] przekracza 15%, wysoka jest również inflacja – ok. 12-18%, co i tak jest ogromnym postępem w porównaniu z sytuacją sprzed 10 lat. Raport [[UNICEF]] (zob. link) wskazuje, że w Iranie wciąż są ogromne rozwarstwienia w dochodach ludności – chociaż średni dochód na mieszkańca wynosi ok. 8000 $ rocznie, wielu Irańczyków żyje na granicy [[minimum socjalne|minimum socjalnego]], a wielu w nędzy. Jednak ten sam raport zauważa, że sytuacja się poprawia, a rząd stara się realizować wytyczne organizacji międzynarodowych. Zdecydowanie poprawia się dostęp do opieki medycznej oraz [[edukacja|edukacji]]. |
||
[[File:TCarpet2.jpg|thumb| |
[[File:TCarpet2.jpg|thumb|250px|Dywany perskie są ważnym elementem eksportu]] |
||
Iran jest eksporterem przede wszystkim ropy naftowej i gazu ziemnego. Ważną gałęzią gospodarki jest też [[rolnictwo]] i eksport [[Pistacja właściwa|orzeszków pistacjowych]] (1 miejsce na świecie w 2005) oraz [[Daktylowiec właściwy|daktyli]] (3. miejsce na świecie w 2005)<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.fao.org/es/ess/top/commodity.html?lang=en&item=223&year=2005|tytuł=Major food and agricultural commodities and producers: Pistachios|autor=[[Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa|FAO]]}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://www.fao.org/es/ess/top/commodity.html?lang=en&item=577&year=2005|tytuł=Major food and agricultural commodities and producers: Dates|autor=[[Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa|FAO]]}}</ref>. Uznanym w świecie towarem pochodzącym z Iranu są ręcznie tkane [[dywan podłogowy|dywany]] perskie. Przedmiotem eksportu są również produkty przemysłu chemicznego i tworzywa sztuczne. |
Iran jest eksporterem przede wszystkim ropy naftowej i gazu ziemnego. Ważną gałęzią gospodarki jest też [[rolnictwo]] i eksport [[Pistacja właściwa|orzeszków pistacjowych]] (1 miejsce na świecie w 2005) oraz [[Daktylowiec właściwy|daktyli]] (3. miejsce na świecie w 2005)<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.fao.org/es/ess/top/commodity.html?lang=en&item=223&year=2005|tytuł=Major food and agricultural commodities and producers: Pistachios|autor=[[Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa|FAO]]}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://www.fao.org/es/ess/top/commodity.html?lang=en&item=577&year=2005|tytuł=Major food and agricultural commodities and producers: Dates|autor=[[Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa|FAO]]}}</ref>. Uznanym w świecie towarem pochodzącym z Iranu są ręcznie tkane [[dywan podłogowy|dywany]] perskie. Przedmiotem eksportu są również produkty przemysłu chemicznego i tworzywa sztuczne. |
||
| Linia 8: | Linia 43: | ||
W wielkim przemyśle dominuje sektor państwowy, natomiast w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw własność prywatna i spółdzielcza. Bardzo ważną rolę gospodarczą odgrywa [[bazar]], czyli mali i średni kupcy, stanowiący wpływowe [[lobby]] polityczne<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.payvand.com/news/08/oct/1129.html|tytuł=Tehran bazaar ends VAT strike|}} Payvand News</ref>. |
W wielkim przemyśle dominuje sektor państwowy, natomiast w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw własność prywatna i spółdzielcza. Bardzo ważną rolę gospodarczą odgrywa [[bazar]], czyli mali i średni kupcy, stanowiący wpływowe [[lobby]] polityczne<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.payvand.com/news/08/oct/1129.html|tytuł=Tehran bazaar ends VAT strike|}} Payvand News</ref>. |
||
Najważniejszymi gałęziami irańskiego przemysłu oprócz wydobycia ropy i gazu, rafinerii naftowych jest [[przemysł tekstylny]], chemiczny oraz produkcja samochodów. Istnieje również tradycyjne rzemiosło jak tkactwo dywanów czy [[garncarstwo]]. |
Najważniejszymi gałęziami irańskiego przemysłu oprócz wydobycia ropy i gazu, rafinerii naftowych jest [[przemysł tekstylny]], chemiczny oraz produkcja samochodów. Rocznie produkuje się ponad milion pojazdów. Większość pochodzi z firmy [[Iran Khodro]], która oprócz małych, ale wytrzymałych [[Peugeot 205|Peugeotów 205]] i [[Peugeot 405|405]] produkuje również licencyjne Mercedesy. Istnieje również tradycyjne rzemiosło jak tkactwo dywanów czy [[garncarstwo]]. |
||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
||
Wersja z 18:47, 17 sty 2012
| |
| Finanse publiczne | |
| Deficyt budżetowy |
{{{deficyt}}} |
|---|---|
Irańska gospodarka jest jedną z najdynamiczniej rozwijających się na Bliskim Wschodzie. Iran jest również jednym z niewielu krajów muzułmańskich, który rozwija także inne sektory gospodarki, niezwiązane z ropą naftową. Jednak wyż demograficzny – ogromna liczba młodych ludzi sprawia, że wykorzystanie relatywnie dobrego stanu gospodarki jest utrudnione. W ten sposób mimo 7% wzrostu PKB bezrobocie przekracza 15%, wysoka jest również inflacja – ok. 12-18%, co i tak jest ogromnym postępem w porównaniu z sytuacją sprzed 10 lat. Raport UNICEF (zob. link) wskazuje, że w Iranie wciąż są ogromne rozwarstwienia w dochodach ludności – chociaż średni dochód na mieszkańca wynosi ok. 8000 $ rocznie, wielu Irańczyków żyje na granicy minimum socjalnego, a wielu w nędzy. Jednak ten sam raport zauważa, że sytuacja się poprawia, a rząd stara się realizować wytyczne organizacji międzynarodowych. Zdecydowanie poprawia się dostęp do opieki medycznej oraz edukacji.
Iran jest eksporterem przede wszystkim ropy naftowej i gazu ziemnego. Ważną gałęzią gospodarki jest też rolnictwo i eksport orzeszków pistacjowych (1 miejsce na świecie w 2005) oraz daktyli (3. miejsce na świecie w 2005)[1][2]. Uznanym w świecie towarem pochodzącym z Iranu są ręcznie tkane dywany perskie. Przedmiotem eksportu są również produkty przemysłu chemicznego i tworzywa sztuczne.
Import obejmuje maszyny, elektronikę, sprzęt AGD. W ostatnim czasie rozwija się budząca kontrowersje na Zachodzie energetyka jądrowa. Hamującym gospodarkę czynnikiem jest embargo, szczególnie na produkty przemysłu lotniczego, które bardzo negatywnie wpływa na wielkość i bezpieczeństwo transportu powietrznego[3].
W wielkim przemyśle dominuje sektor państwowy, natomiast w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw własność prywatna i spółdzielcza. Bardzo ważną rolę gospodarczą odgrywa bazar, czyli mali i średni kupcy, stanowiący wpływowe lobby polityczne[4].
Najważniejszymi gałęziami irańskiego przemysłu oprócz wydobycia ropy i gazu, rafinerii naftowych jest przemysł tekstylny, chemiczny oraz produkcja samochodów. Rocznie produkuje się ponad milion pojazdów. Większość pochodzi z firmy Iran Khodro, która oprócz małych, ale wytrzymałych Peugeotów 205 i 405 produkuje również licencyjne Mercedesy. Istnieje również tradycyjne rzemiosło jak tkactwo dywanów czy garncarstwo.