Kiejdany: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m MalarzBOT: zmiana szablonu {{Miasto zagranica infobox}} na {{Miasto infobox}} + WP:SK |
|||
| Linia 91: | Linia 91: | ||
{{link FA|lt}} |
{{link FA|lt}} |
||
[[gn:Kėdainiai]] |
|||
[[ay:Kidayñay]] |
|||
[[be:Горад Кедайняй]] |
|||
[[be-x-old:Кейданы]] |
|||
[[bg:Кедайняй]] |
|||
[[cs:Kėdainiai]] |
|||
[[da:Kėdainiai]] |
|||
[[de:Kėdainiai]] |
|||
[[et:Kėdainiai]] |
|||
[[el:Κενταϊνιάι]] |
|||
[[en:Kėdainiai]] |
|||
[[es:Kėdainiai]] |
|||
[[eo:Kėdainiai]] |
|||
[[fr:Kėdainiai]] |
|||
[[gl:Kėdainiai]] |
|||
[[ko:케다이네이]] |
|||
[[hi:केदैंऐ]] |
|||
[[id:Kėdainiai]] |
|||
[[it:Kėdainiai]] |
|||
[[ka:კედაინიაი]] |
|||
[[kw:Kėdainiai]] |
|||
[[sw:Kėdainiai]] |
|||
[[la:Kėdainiai]] |
|||
[[lv:Ķēdaiņi]] |
|||
[[lt:Kėdainiai]] |
|||
[[hu:Kėdainiai]] |
|||
[[mi:Kėdainiai]] |
|||
[[nah:Kėdainiai]] |
|||
[[nl:Kėdainiai]] |
|||
[[ja:ケダイネイ]] |
|||
[[no:Kėdainiai]] |
|||
[[pms:Kėdainiai]] |
|||
[[pt:Kėdainiai]] |
|||
[[qu:Kėdainiai]] |
|||
[[rue:Кедайняй]] |
|||
[[ru:Кедайняй]] |
|||
[[sah:Кэдаиньай]] |
|||
[[sa:केदैञै]] |
|||
[[simple:Kėdainiai]] |
|||
[[cu:Кєиданꙑ]] |
|||
[[szl:Kėdainiai]] |
|||
[[sr:Кедајњај]] |
|||
[[fi:Kėdainiai]] |
|||
[[sv:Kėdainiai]] |
|||
[[uk:Кедайняй]] |
|||
[[vi:Kėdainiai]] |
|||
[[vo:Kėdainiai]] |
|||
[[bat-smg:Kiedainē]] |
|||
[[zh:凱代尼艾]] |
|||
Wersja z 00:16, 13 mar 2013
_-_market_square_(2).JPG) Kamienice na rynku w Kiejdanach | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Okręg | |||
| Burmistrz | |||
| Powierzchnia |
25 km² | ||
| Wysokość |
80 m n.p.m. | ||
| Populacja (2008) • liczba ludności |
| ||
| Kod pocztowy |
LT-57001 (poczta główna) | ||
Położenie na mapie Litwy  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:city} | |||
| Strona internetowa | |||
.svg)
Kiejdany (lit. Kėdainiai ⓘwymowa, niem. Kedahnen) – miasto w centralnej Litwie nad rzeką Niewiażą, dawna polska rezydencja magnacka. Położone w okręgu kowieńskim, centrum administracyjne rejonu kiejdańskiego, ok. 31 tys. mieszkańców (2008).
Historia
Miejscowość jako mała osada rybacka była wymieniana po raz pierwszy w 1372 r. Na początku XV wieku tereny te po Pokoju w Raciążu w 1403 roku znalazły się pod panowaniem Zakonu Krzyżackiego, który wybudował w niej niedługo później gotycki kościół św. Jerzego. W 1 poł. XV wieku miejscowe dobra od króla Kazimierza Jagiellończyka otrzymał Radziwiłł Ościkiewicz. Od 1545 do 1614 właścicielami dóbr a potem miasta byli Kiszkowie. Drogą wiana miasto przeszło w ręce wojewody wileńskiego Krzysztofa Radziwiłła, który poślubił w 1606 roku Annę Kiszczankę. Od 1590 roku prawa miejskie. W XVI i XVII w. pod władaniem Radziwiłłów, w latach 1811–1863 własność rodu Hutten-Czapskich. W okresie reformacji do XX wieku ośrodek kalwinizmu.
20 października 1655 r. podpisano układ, który zawarli Radziwiłłowie (hetman litewski Janusz Radziwiłł i jego kuzyn koniuszy litewski Bogusław) z królem szwedzkim Karolem X Gustawem. Ów układ oddawał pod protekcję Szwecji całą Litwę i wraz z układem w Ujściu (wojewoda poznański Krzysztof Opaliński i wojewoda kaliski Andrzej Grudziński) przewidywał oddanie Szwecji Rzeczypospolitej. Plany te udaremniła skuteczna obrona Częstochowy przed Szwedami oraz powszechny "zryw" szlachty polskiej i chłopstwa przeciw skandynawskiemu najeźdźcy. Od przełomu XVIII/XIX wieku Kiejdany były własnością pułkownika napoleońskiego Stanisława Hutten-Czapskiego. 29 kwietnia 1831 w czasie powstania listopadowego miała miejsce bitwa pod Kiejdanami. Syn Stanisława, Marian Czapski, wybudował w Kiejdanach około 1850 roku rozległą rezydencję szlachecką z parkiem, która za udział w powstaniu styczniowym została mu przez Rosjan skonfiskowana, a on sam został zesłany na Syberię. Majątek Czapskich został przez Rosjan oddany rosyjskiemu generałowi Edwardowi Tottlebenowi.
W 1929 roku w kościele św. Józefa msze w języku polskim zastąpiono mszami w języku litewskim. Podczas II wojny światowej został całkowicie zniszczony pałac Czapskich z poł. XIX w.
W mieście znajduje się muzeum regionalne.
Zabytki
- Kościół św. Jerzego w Kiejdanach, gotycki
- Zbór renesansowy z 1631 roku fundacji hetmana Krzysztofa "Pioruna" Radziwiłła
- krypta z grobami rodu Radziwiłłów
- ambona renesansowa
- Kościół św. Józefa z 1710 r., karmelitów, drewniany z dzwonnicą
- zbór luterański z 1640 r.
- Ratusz z XVII wieku przy rynku
- Gimnazjum w Kiejdanach
- Stara Synagoga żydowska z XVII w.
- Nowa Synagoga żydowska z XIX w.
- Synagoga żydowska z XIX w.
- Cerkiew Przemienienia Pańskiego w Kiejdanach z 1895 r.
Kiejdany w literaturze
Kiejdany są miastem, w którym siedzibę miał książę Janusz Radziwiłł z Potopu Henryka Sienkiewicza.
Komunikacja
Współpraca zagraniczna
Miasto Kiejdany ma podpisane umowy o współpracy zagranicznej z następującymi jednostkami administracyjnymi:
Galeria
-
Kościół karmelitów -
Zbór luterański, XVII w. -
Kiejdany, nieistniejący pałac Radziwiłłów XIX w., wysadzony w powietrze w 1944
Zobacz też
- Gimnazjum w Kiejdanach
- Stara Synagoga w Kiejdanach
- Nowa Synagoga w Kiejdanach
- Cerkiew Przemienienia Pańskiego w Kiejdanach
Linki zewnętrzne
- oficjalna strona miasta Kiejdany. [dostęp 2010-08-09]. (lit.).
- Kiejdany, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 17.
- Zdjęcia z Kiejdan