Wojna litewsko-moskiewska (1492–1494): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m disambigR -> inne znaczenia, Wikiprojekt:Sprzątanie metastron |
m Bot: Przenoszę linki interwiki (7) do Wikidata, są teraz dostępne do edycji na d:q2493468 |
||
Linia 45: | Linia 45: | ||
[[Kategoria:Wojny litewsko-rosyjskie|1]] |
[[Kategoria:Wojny litewsko-rosyjskie|1]] |
||
[[be:Вайна Маскоўскай дзяржавы з Вялікім княствам Літоўскім, 1492-1494]] |
|||
[[be-x-old:Вайна Маскоўскае дзяржавы зь Вялікім Княствам Літоўскім 1492—1494 гадоў]] |
|||
[[et:Moskva-Leedu sõda (1492–1494)]] |
|||
[[en:Muscovite–Lithuanian Wars#Second war (1500–1503)]] |
[[en:Muscovite–Lithuanian Wars#Second war (1500–1503)]] |
||
[[ka:რუსეთ-ლიტვის ომი (1487-1494)]] |
|||
[[lt:Pasienio karas (1487–1494)]] |
|||
[[ru:Русско-литовская война (1487—1494)]] |
|||
[[uk:Московсько-литовська війна 1487—1494]] |
Wersja z 20:58, 14 mar 2013
Wojna litewsko-moskiewska 1492-1494 – stoczona w latach 1492-1494 pomiędzy Wielkim Księstwem Litewskim i Wielkim Księstwem Moskiewskim.
Geneza
Główną przyczyną wybuchu wojny było dążenie wielkiego księcia moskiewskiego Iwana III Srogiego do oderwania od Litwy Księstw Wierchowskich, położonych w dorzeczu górnej Oki. Wobec osłabienia kontroli litewskiej nad tym terytorium miejscowi książęta rozpoczęli w 1487 stopniowe przechodzenie na stronę Moskwy (tzw. otjezdy).
Wybuch
Wykorzystując śmierć króla Kazimierza IV Jagiellończyka w czerwcu 1492, na ziemie litewskie uderzyła armia moskiewska, która zdobyła Lubeck i Mceńsk, uprowadzając tamtejszą ludność. Następna wyprawa przeprowadzona jesienią zdobyła Chlepień, Rohaczew, zagroziła Wiaźmie. W tym czasie kniaziowie Sierpiejska i Mezecka przeszli na stronę Moskwy, poddając swoje księstwa.
Wojna
Zimą 1492 wojska litewskie pod wodzą namiestnika smoleńskiego Jerzego Hlebowicza przeszły do kontrofensywy, napadły na kniaziów uznających zwierzchnictwo Moskwy i spustoszyły ich dobra, odbijając Sierpiejsk i Mezeck. Jednak już w styczniu 1493 zmuszone zostały do opuszczenia tych miast, zagrożone nową wyprawą moskiewską, która zdobyła Wiaźmę i zagroziła nawet Smoleńskowi.
Rokowania
Strona litewska rozpoczęła pertraktacje dyplomatyczne już jesienią 1492, wysyłając poselstwo Stanisława Hlebowicza. W styczniu do Wilna przybyło poselstwo moskiewskie, które po raz pierwszy użyło tytułu gosudara wsieja Rusi.[1] Wobec braku wsparcia ze strony swojego brata Jana Olbrachta, wielki książę litewski Aleksander Jagiellończyk zmuszony był podpisać w 1494 pokój wieczysty z państwem moskiewskim.
Pokój wieczysty
Podpisany 5 lutego 1494 w Moskwie pomiędzy Wielkim Księstwem Litewskim i Wielkim Księstwem Moskiewskim przez posłów litewskich Stanisława Janowicza Kieżgajłę i Piotra Janowicza Montygerdowicza.
Postanowienia:
- zakończenie działań zbrojnych
- sojusz wojskowy zawarty pomiędzy oboma państwami przeciwko Tatarom krymskim
- Litwa traci na rzecz państwa moskiewskiego tereny wraz z Wiaźmą
- Litwa zachowuje część Księstw Wierchowskich z Lubeckiem, Mceńskiem, Sierpiejskiem i Masalskiem
- Litwa rezygnuje ostatecznie ze swoich roszczeń do ziem Nowogrodu Wielkiego, Pskowa, Tweru i Riazania
- zakaz przyjmowania kniaziów z jednego państwa przez drugie
- wprowadzono wolność handlu
- Litwa nie uznała tytułu wielkiego księcia moskiewskiego gosudar wszystkiej Rusi[2]
Potwierdzeniem tego traktatu był ślub per procura zawarty następnego dnia pomiędzy Aleksandrem Jagiellończykiem i Heleną Moskiewską, córką Iwana III.