Państwo Ukraińskie (hetmanat): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m drobne redakcyjne
Linia 1: Linia 1:
{{inne znaczenia|historii Ukrainy w XX wieku|[[Hetmanat]] na temat państwa kozackiego w XVII–XVIII wieku}}[[Plik:Skoropadsky LOC 1.jpg|300px|right|thumb|Pawło Skoropadski wśród oficerów, 1918]]
{{Inne znaczenia|historii Ukrainy w XX wieku|[[Hetmanat]] na temat państwa kozackiego w XVII–XVIII wieku}}
[[Plik:Skoropadsky LOC 1.jpg|thumb|300px|Pawło Skoropadski wśród oficerów, 1918]]
'''Hetmanat''', oficjalnie: ''Państwo Ukraińskie'' ([[język ukraiński|ukr.]] ''Українська Держава'')<ref>Jan Jacek Bruski, ''Petlurowcy'', Kraków 2004, Wyd. Arcana, ISBN 83-86225-03-3, s. 47.</ref> – nazwa powstałego pod protektoratem niemieckim państwa [[Ukraina|ukraińskiego]] w okresie pomiędzy [[29 kwietnia]] [[1918]] a [[26 grudnia]] [[1918]], podczas rządów [[Pawło Skoropadski|Pawła Skoropadskiego]].
'''Hetmanat''', oficjalnie: ''Państwo Ukraińskie'' ([[język ukraiński|ukr.]] ''Українська Держава'')<ref>Jan Jacek Bruski, ''Petlurowcy'', Kraków 2004, Wyd. Arcana, s. 47, ISBN 83-86225-03-3.</ref> – nazwa powstałego pod protektoratem niemieckim państwa [[Ukraina|ukraińskiego]] w okresie pomiędzy [[29 kwietnia]] [[1918]] a [[26 grudnia]] [[1918]], podczas rządów [[Pawło Skoropadski|Pawła Skoropadskiego]].


== Przewrót i utworzenie Państwa Ukraińskiego ==
== Przewrót i utworzenie Państwa Ukraińskiego ==
[[9 lutego]] 1918 [[Ukraińska Republika Ludowa]], [[Cesarstwo Niemieckie]], [[Austro-Węgry]], [[Turcja]] i [[Bułgaria]] podpisały [[Traktat brzeski (9 lutego 1918)|traktat brzeski]]. Państwa te uznały niepodległość Ukrainy, oraz jej zachodnie granice łącznie z Chełmszczyzną, Podlasiem i Wołyniem, i nawiązały stosunki dyplomatyczne. Uzgodniono również uwolnienie jeńców wojennych oraz dostawy żywności dla Niemiec i Austro-Węgier w zamian za pomoc wojskową w wyzwoleniu ziem ukraińskich spod władzy Rosji.
[[9 lutego]] 1918 [[Ukraińska Republika Ludowa]], [[Cesarstwo Niemieckie]], [[Austro-Węgry]], [[Turcja]] i [[Bułgaria]] podpisały [[Traktat brzeski (9 lutego 1918)|traktat brzeski]]. Państwa te uznały niepodległość Ukrainy oraz jej zachodnie granice łącznie z Chełmszczyzną, Podlasiem i Wołyniem, i nawiązały stosunki dyplomatyczne. Uzgodniono również uwolnienie jeńców wojennych oraz dostawy żywności dla Niemiec i Austro-Węgier w zamian za pomoc wojskową w wyzwoleniu ziem ukraińskich spod władzy Rosji.


Na mocy tych porozumień wojska [[państwa centralne|państw centralnych]] 19 lutego wkroczyły na terytorium Ukrainy po [[Charków]] i [[Kubań]]. Dowódcą 500-tysięcznych sił niemieckich był marszałek [[Hermann von Eichhorn]], a szefem sztabu generał [[Wilhelm Groener]]. Wbrew traktatowi, wojska niemieckie traktowały terytorium Ukrainy jak tereny podbite, prowadząc rabunkową gospodarkę, co spowodowało zmianę nastawienia miejscowej ludności. [[18 kwietnia]] zawarto w Kijowie tajne porozumienie pomiędzy gen. Pawłem Skoropadskim z jednej strony, a ambasadorem Niemiec w Kijowie baronem [[Adolf Mumm|Adolfem Mummem]] i marsz. Hermannem Eichhornem z drugiej. Dotyczyło ono niewłaściwej polityki [[Ukraińska Centralna Rada|Ukraińskiej Centralnej Rady]] wobec właścicieli ziemskich, oraz odsunięcia od władzy członków UCR.
Na mocy tych porozumień wojska [[państwa centralne|państw centralnych]] 19 lutego wkroczyły na terytorium Ukrainy po [[Charków]] i [[Kubań]]. Dowódcą 500-tysięcznych sił niemieckich był marszałek [[Hermann von Eichhorn]], a szefem sztabu generał [[Wilhelm Groener]]. Wbrew traktatowi, wojska niemieckie traktowały terytorium Ukrainy jak tereny podbite, prowadząc rabunkową gospodarkę, co spowodowało zmianę nastawienia miejscowej ludności. [[18 kwietnia]] zawarto w Kijowie tajne porozumienie pomiędzy gen. Pawłem Skoropadskim z jednej strony, a ambasadorem Niemiec w Kijowie baronem [[Adolf Mumm|Adolfem Mummem]] i marsz. Hermannem Eichhornem z drugiej. Dotyczyło ono niewłaściwej polityki [[Ukraińska Centralna Rada|Ukraińskiej Centralnej Rady]] wobec właścicieli ziemskich oraz odsunięcia od władzy członków UCR.


Niemcy rozpoczęli działania od aresztowania kilku członków rządu [[Ukraińska Republika Ludowa|Ukraińskiej Republiki Ludowej]], w tym ministra spraw wojskowych [[Ołeksandr Żukowśkyj|Ołeksandra Żukowskiego]], jak również rozbrojenia [[Synożupannyki|dywizji Synożupannyków]] i oddziałów [[Strzelcy Siczowi|Strzelców Siczowych]]. [[28 kwietnia]], podczas obrad UCR, kiedy uchwalano Konstytucję Ukraińskiej Republiki Ludowej, na salę wkroczył oddział niemiecki, który ogłosił rozwiązanie UCR. Jednocześnie władze niemieckie poparły decyzję Ogólnoukraińskiego Zjazdu Włościańskiego, który oddawał władzę w ręce Pawła Skoropadskiego, który ogłosił się [[dyktator]]em z tytułem hetmana. Nazwa państwa została zmieniona z Ukraińskiej Republiki Ludowej na '''Państwo Ukraińskie''' (ukr. ''Українська Держава'').
Niemcy rozpoczęli działania od aresztowania kilku członków rządu [[Ukraińska Republika Ludowa|Ukraińskiej Republiki Ludowej]], w tym ministra spraw wojskowych [[Ołeksandr Żukowśkyj|Ołeksandra Żukowskiego]], jak również rozbrojenia [[Synożupannyki|dywizji Synożupannyków]] i oddziałów [[Strzelcy Siczowi|Strzelców Siczowych]]. [[28 kwietnia]], podczas obrad UCR, kiedy uchwalano Konstytucję Ukraińskiej Republiki Ludowej, na salę wkroczył oddział niemiecki, który ogłosił rozwiązanie UCR. Jednocześnie władze niemieckie poparły decyzję Ogólnoukraińskiego Zjazdu Włościańskiego, który oddawał władzę w ręce Pawła Skoropadskiego, który ogłosił się [[dyktator]]em z tytułem hetmana. Nazwa państwa została zmieniona z Ukraińskiej Republiki Ludowej na '''Państwo Ukraińskie''' (ukr. ''Українська Держава'').
Linia 12: Linia 13:
=== Rząd ===
=== Rząd ===
Najwyższą władzę stanowił hetman Pawło Skoropadski. Desygnował on premiera, który tworzył rząd. W czasie istnienia Państwa Ukraińskiego działały kolejno trzy rządy, których premierami byli: [[Fedir Łyzohub]] i [[Serhij Gerbel]].
Najwyższą władzę stanowił hetman Pawło Skoropadski. Desygnował on premiera, który tworzył rząd. W czasie istnienia Państwa Ukraińskiego działały kolejno trzy rządy, których premierami byli: [[Fedir Łyzohub]] i [[Serhij Gerbel]].
{{osobny artykuł|Ukraińskie gabinety rządowe 1917-1926}}
{{Osobny artykuł|Ukraińskie gabinety rządowe 1917-1926}}


Państwo Ukraińskie zostało uznane przez 30 państw, w 23 otworzyło przedstawicielstwa dyplomatyczne. Udało mu się doprowadzić do przyłączenia do Ukrainy Krymu (na zasadach autonomii), zawarto sojusze z [[Republika Dońska|Republiką Dońską]], [[Kubańska Republika Ludowa|Republiką Kubańską]] i Gruzją. Podpisano również w dniu [[12 czerwca]] 1918 r. pokój z bolszewicką Rosją.
Państwo Ukraińskie zostało uznane przez 30 państw, w 23 otworzyło przedstawicielstwa dyplomatyczne. Udało mu się doprowadzić do przyłączenia do Ukrainy Krymu (na zasadach autonomii), zawarto sojusze z [[Republika Dońska|Republiką Dońską]], [[Kubańska Republika Ludowa|Republiką Kubańską]] i Gruzją. Podpisano również w dniu [[12 czerwca]] 1918 r. pokój z bolszewicką Rosją.


=== Podział administracyjny ===
=== Podział administracyjny ===
Kraj podzielono na 9 guberni: wołyńską, katerynosławską, kijowską, podolską, połtawską, charkowską, chełmska, chersońską i czernihowską; i 2 okręgy: polesky i tawryjsky. <ref>Bojko, Ołena. [http://www.history.org.ua/JournALL/regions/3/11.pdf Granice lądowe i terytorialny podział administracyjny hetmana ukraińskiego państwa Skoropadskeho (1918)] // ''Historia regionalna Ukrainy''. Zbiórka artykułów naukowych. — 2009. — Edycja 3.— P.232.</ref>
Kraj podzielono na 9 guberni: wołyńską, katerynosławską, kijowską, podolską, połtawską, charkowską, chełmska, chersońską i czernihowską; i 2 okręgy: polesky i tawryjsky<ref>Bojko, Ołena. [http://www.history.org.ua/JournALL/regions/3/11.pdf Granice lądowe i terytorialny podział administracyjny hetmana ukraińskiego państwa Skoropadskeho (1918)] // ''Historia regionalna Ukrainy''. Zbiórka artykułów naukowych. – 2009. – Edycja 3.– P.232.</ref>.


=== Armia ===
=== Armia ===
{{fakt|Wbrew stanowisku niemieckiemu, Skoropadski zaplanował utworzenie 300-tysięcznej armii|data=2013-03}}. Udało mu się jednak zorganizować 65-tysięczną armię. W jej skład przyjęto 276 generałów i admirałów dawnej armii rosyjskiej, w tym wielu przeciwników niepodległości Ukrainy. Rozpoczęto organizację Ukraińskiej Akademii Wojskowej, powstało 5 korpusów kadetów i 19 szkół oficerskich.
{{Fakt|Wbrew stanowisku niemieckiemu, Skoropadski zaplanował utworzenie 300-tysięcznej armii|data=2013-03}}. Udało mu się jednak zorganizować 65-tysięczną armię. W jej skład przyjęto 276 generałów i admirałów dawnej armii rosyjskiej, w tym wielu przeciwników niepodległości Ukrainy. Rozpoczęto organizację Ukraińskiej Akademii Wojskowej, powstało 5 korpusów kadetów i 19 szkół oficerskich.


Zorganizowano 8 korpusów armijnych (I Wołyński, II Podolski, III Odeski, IV Kijowski, V Czernihowski, VI Połtawski, VII Charkowski, VIII Katerynosławski), 16 dywizji piechoty, 4 dywizje kawalerii, 84 pułki artylerii.
Zorganizowano 8 korpusów armijnych (I Wołyński, II Podolski, III Odeski, IV Kijowski, V Czernihowski, VI Połtawski, VII Charkowski, VIII Katerynosławski), 16 dywizji piechoty, 4 dywizje kawalerii, 84 pułki artylerii.
Linia 40: Linia 41:
== Bibliografia, literatura, linki ==
== Bibliografia, literatura, linki ==
* [[Jan Jacek Bruski]], ''Petlurowcy'', Kraków 2004, Wyd. Arcana, ISBN 83-86225-03-3.
* [[Jan Jacek Bruski]], ''Petlurowcy'', Kraków 2004, Wyd. Arcana, ISBN 83-86225-03-3.
* {{cytuj książkę |nazwisko=Hrycak |imię=Jarosław |autor link=Jarosław Hrycak |tytuł=Historia Ukrainy 1772–1999 |wydanie=1 |wydawca=Instytut Europy Środkowo-Wschodniej |miejsce=Lublin |rok=2000 |isbn=83-85854-50-9}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko=Hrycak |imię=Jarosław |autor link=Jarosław Hrycak |tytuł=Historia Ukrainy 1772–1999 |wydanie=1 |wydawca=Instytut Europy Środkowo-Wschodniej |miejsce=Lublin |rok=2000 |isbn=83-85854-50-9}}
* {{cytuj stronę| url =http://www.encyclopediaofukraine.com/display.asp?AddButton=pages\H\E\Hetmangovernment.htm | tytuł =Encyclopedia of Ukraine: Hetman government | data dostępu =17 lutego 2008 | nazwisko=Balan | imię=B. | nazwisko2=Shulhyn | imię2=O. | nazwisko3=Zhukovsky | imię3=A. | rok =2001 | opublikowany =Canadian Institute of Ukrainian Studies}}
* {{Cytuj stronę| url =http://www.encyclopediaofukraine.com/display.asp?AddButton=pages\H\E\Hetmangovernment.htm | tytuł =Encyclopedia of Ukraine: Hetman government | data dostępu =17 lutego 2008 | nazwisko=Balan | imię=B. | nazwisko2=Shulhyn | imię2=O. | nazwisko3=Zhukovsky | imię3=A. | rok =2001 | opublikowany =Canadian Institute of Ukrainian Studies}}
* {{cytuj książkę |nazwisko=Винниченко |imię=Володимир |autor link=Wołodymyr Wynnyczenko |tytuł=Відродження нації: Історія української революції: марець 1917 р. – грудень 1919 р |url=http://exlibris.org.ua/vinnichenko/ |wydanie=1 (reprint) |wydawca=Видавництво політичної літератури України |miejsce=Wien (Київ) |rok=1920 (1990)}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko=Винниченко |imię=Володимир |autor link=Wołodymyr Wynnyczenko |tytuł=Відродження нації: Історія української революції: марець 1917 р. – грудень 1919 р |url=http://exlibris.org.ua/vinnichenko/ |wydanie=1 (reprint) |wydawca=Видавництво політичної літератури України |miejsce=Wien (Київ) |rok=1920 (1990)}}


[[Kategoria:Historia Ukrainy]]
[[Kategoria:Historia Ukrainy]]

Wersja z 00:54, 21 maj 2013

Pawło Skoropadski wśród oficerów, 1918

Hetmanat, oficjalnie: Państwo Ukraińskie (ukr. Українська Держава)[1] – nazwa powstałego pod protektoratem niemieckim państwa ukraińskiego w okresie pomiędzy 29 kwietnia 1918 a 26 grudnia 1918, podczas rządów Pawła Skoropadskiego.

Przewrót i utworzenie Państwa Ukraińskiego

9 lutego 1918 Ukraińska Republika Ludowa, Cesarstwo Niemieckie, Austro-Węgry, Turcja i Bułgaria podpisały traktat brzeski. Państwa te uznały niepodległość Ukrainy oraz jej zachodnie granice łącznie z Chełmszczyzną, Podlasiem i Wołyniem, i nawiązały stosunki dyplomatyczne. Uzgodniono również uwolnienie jeńców wojennych oraz dostawy żywności dla Niemiec i Austro-Węgier w zamian za pomoc wojskową w wyzwoleniu ziem ukraińskich spod władzy Rosji.

Na mocy tych porozumień wojska państw centralnych 19 lutego wkroczyły na terytorium Ukrainy po Charków i Kubań. Dowódcą 500-tysięcznych sił niemieckich był marszałek Hermann von Eichhorn, a szefem sztabu generał Wilhelm Groener. Wbrew traktatowi, wojska niemieckie traktowały terytorium Ukrainy jak tereny podbite, prowadząc rabunkową gospodarkę, co spowodowało zmianę nastawienia miejscowej ludności. 18 kwietnia zawarto w Kijowie tajne porozumienie pomiędzy gen. Pawłem Skoropadskim z jednej strony, a ambasadorem Niemiec w Kijowie baronem Adolfem Mummem i marsz. Hermannem Eichhornem z drugiej. Dotyczyło ono niewłaściwej polityki Ukraińskiej Centralnej Rady wobec właścicieli ziemskich oraz odsunięcia od władzy członków UCR.

Niemcy rozpoczęli działania od aresztowania kilku członków rządu Ukraińskiej Republiki Ludowej, w tym ministra spraw wojskowych Ołeksandra Żukowskiego, jak również rozbrojenia dywizji Synożupannyków i oddziałów Strzelców Siczowych. 28 kwietnia, podczas obrad UCR, kiedy uchwalano Konstytucję Ukraińskiej Republiki Ludowej, na salę wkroczył oddział niemiecki, który ogłosił rozwiązanie UCR. Jednocześnie władze niemieckie poparły decyzję Ogólnoukraińskiego Zjazdu Włościańskiego, który oddawał władzę w ręce Pawła Skoropadskiego, który ogłosił się dyktatorem z tytułem hetmana. Nazwa państwa została zmieniona z Ukraińskiej Republiki Ludowej na Państwo Ukraińskie (ukr. Українська Держава).

Organizacja państwa

Rząd

Najwyższą władzę stanowił hetman Pawło Skoropadski. Desygnował on premiera, który tworzył rząd. W czasie istnienia Państwa Ukraińskiego działały kolejno trzy rządy, których premierami byli: Fedir Łyzohub i Serhij Gerbel.

 Osobny artykuł: Ukraińskie gabinety rządowe 1917-1926.

Państwo Ukraińskie zostało uznane przez 30 państw, w 23 otworzyło przedstawicielstwa dyplomatyczne. Udało mu się doprowadzić do przyłączenia do Ukrainy Krymu (na zasadach autonomii), zawarto sojusze z Republiką Dońską, Republiką Kubańską i Gruzją. Podpisano również w dniu 12 czerwca 1918 r. pokój z bolszewicką Rosją.

Podział administracyjny

Kraj podzielono na 9 guberni: wołyńską, katerynosławską, kijowską, podolską, połtawską, charkowską, chełmska, chersońską i czernihowską; i 2 okręgy: polesky i tawryjsky[2].

Armia

Wbrew stanowisku niemieckiemu, Skoropadski zaplanował utworzenie 300-tysięcznej armii[potrzebny przypis]. Udało mu się jednak zorganizować 65-tysięczną armię. W jej skład przyjęto 276 generałów i admirałów dawnej armii rosyjskiej, w tym wielu przeciwników niepodległości Ukrainy. Rozpoczęto organizację Ukraińskiej Akademii Wojskowej, powstało 5 korpusów kadetów i 19 szkół oficerskich.

Zorganizowano 8 korpusów armijnych (I Wołyński, II Podolski, III Odeski, IV Kijowski, V Czernihowski, VI Połtawski, VII Charkowski, VIII Katerynosławski), 16 dywizji piechoty, 4 dywizje kawalerii, 84 pułki artylerii.

Życie społeczne

Za czasów Państwa Ukraińskiego powołano Bibliotekę Narodową w Kijowie, Ukraińską Akademię Nauk, Ukraiński Uniwersytet Państwowy w Kamieńcu Podolskim, Uniwersytet Kijowski. Utworzono Główny Urząd Sztuki i Kultury Narodowej, Ukraińskie Archiwum Narodowe, Operę Narodową, Teatr Państwowy, Orkiestrę Państwową.

Otwarto 50 państwowych szkół średnich oraz 150 gimnazjów.

Upadek Państwa Ukraińskiego

Po zawarciu rozejmu pomiędzy państwami centralnymi a Ententą 11 listopada 1918 roku i rozpoczętej w konsekwencji ewakuacji wojsk niemieckiego Ober-Ostu z Ukrainy, jak również wskutek złych nastrojów społecznych (rabunkowa gospodarka niemiecka, ogłoszenie przez hetmana federacji z Rosją) nadarzyła się okazja do kolejnego przewrotu.

13 listopada odbyło się w Kijowie spotkanie przedstawicieli ukraińskich partii socjalistycznych, na którym uchwalono utworzenie Dyrektoriatu URL, i rozpoczęcie powstania antyhetmańskiego. 14 listopada członkowie Dyrektoriatu przybyli do Białej Cerkwi, która stała się siedzibą władz powstańczych. 15 listopada na murach pojawiły się ogłoszenia o wybuchu powstania. Pierwsze działania wojskowe rozpoczęły się 16 listopada, kiedy żołnierze Strzelców Siczowych rozbroili pierwszy oddział Warty Państwowej.

17 listopada oddziały Strzelców Siczowych ruszyły w stronę Kijowa. 18 listopada nastąpiła bitwa pod Motowyliwką, w której zwyciężyli powstańcy, otwierając sobie drogę do stolicy. W połowie grudnia opanowano całe terytorium kraju, i nowe władze ogłosiły 26 grudnia przywrócenie Ukraińskiej Republiki Ludowej.

  1. ↑ Jan Jacek Bruski, Petlurowcy, Kraków 2004, Wyd. Arcana, s. 47, ISBN 83-86225-03-3.
  2. ↑ Bojko, Ołena. Granice lądowe i terytorialny podział administracyjny hetmana ukraińskiego państwa Skoropadskeho (1918) // Historia regionalna Ukrainy. Zbiórka artykułów naukowych. – 2009. – Edycja 3.– P.232.

Bibliografia, literatura, linki

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Państwo_Ukraińskie_(hetmanat)&oldid=36482740”