Komunikacja interpersonalna

Komunikacja interpersonalna to wymiana informacji między jej uczestnikami. Nośnikami danych mogą być słowa (komunikacja werbalna), gesty, teksty, obrazy, dźwięki czy też sygnały elektryczne albo fale radiowe. Ważne jest, aby były one zrozumiałe dla nadawcy i odbiorcy.

Model komunikacji dwustronnej

Do aktu komunikacji dojdzie jedynie wtedy, gdy spełnione zostaną następujące warunki:

• informacja zostanie przekazana w języku zrozumiałym dla obu komunikujących się stron,
• zaistnieje skuteczny nośnik tej informacji,
• przekaz pozostanie czysty od zniekształceń przez czynniki zewnętrzne (tzw. szum),
• przekaz spotka się z odbiorem,
• informacja w założeniu będzie przeznaczona dla danego odbiorcy.

Bariery w komunikacji społecznej

Bariery komunikacyjne

Czynniki, które utrudniają zrozumienie przekazu zawartego w wypowiedzi (o charakterze fizycznym i psychologicznym).

• utrudnienia percepcyjne
• wybiórczość uwagi
• brak umiejętności decentracji (przyjęcie perspektywy rozmówcy)
• różnice kulturowe
• stereotypy (chętniej słuchamy osób o wysokim statusie społecznym)
• samopoczucie

komunikacja równoległa-rozmówcy prowadzą równocześnie dwa wątki rozmowy, nie słuchając siebie nawzajem

Bariery utrudniające słuchanie

Do barier komunikacyjnych zaliczyć można:

1. filtrowanie – słuchamy wybiórczo, filtrujemy informacje

2. porównywanie – oceniamy czy porównujemy siebie z rozmówcą

3. skojarzenia – treść wypowiedzi rozmówcy wywołuje skojarzenie, w które się zagłębiamy

4. przygotowywanie odpowiedzi – myślimy, co za chwilę odpowiedzieć, choć staramy się wyglądać na zainteresowanych

5. domyślanie się – usiłujemy zgadnąć, co rozmówca ma "naprawdę" na myśli

6. osądzanie – w trakcie rozmowy osądzamy i reagujemy schematycznie

7. utożsamienie się – cokolwiek mówi rozmówca, odnosimy do własnego życia i osądzamy w kontekście własnych doświadczeń

8. udzielanie rad – słuchamy tylko początku, szukając rady dla rozmówcy

9. sprzeciwianie się

a. gaszenie – wygłaszamy sarkastyczne uwagi, które zniechęcają rozmówcę do kontynuowania rozmowy

b. dyskontowanie – słyszymy komplement i wyliczamy wszystko co może obniżyć jego wartość

10. przekonanie o swojej racji – podnosimy głos, atakujemy, by obronić własne stanowisko; przejawia się w tym niezdolność do przyjmowania krytyki, i brak zgody na inny punkt widzenia

11. zmiana toru – obracamy wypowiedź rozmówcy w żart lub zmieniamy temat

12. zjednywanie – słuchamy na tyle by nie zgubić wątku, ale tak naprawdę w ogóle się nie angażujemy

Zakłócenia komunikacji w rodzinie

Komunikacja z bliskimi – gdy zależy nam na relacji nie zawsze możemy bezpośrednio wyrażać myśli, uczucia i potrzeby.

Stosujemy:

1. zaprzeczanie

Przykład: Nie obchodzi mnie to. Kto się złości? Ja?

2. usunięcie – usuwamy część komunikatu

Przykład: Nigdy tego nie naprawię! zamiast: Męczę się z tym bardzo, potrzebuję Twojej pomocy. Przytulisz mnie i zrobisz mi kawę??.

3. ekspresję zastępczą

4. niespójne komunikaty – różnica w komunikacie werbalnym, niewerbalnym i tym, co rzeczywiście mamy do powiedzenia

Cztery kroki skutecznego słuchania

1. aktywne słuchanie

• parafrazowanie (definiowanie) swoimi słowami tego, co druga osoba do nas mówi
• precyzowanie przez zadawanie pytań
• informacja zwrotna – dzielenie się odczuciami i doświadczeniami bez osądzania (natychmiast, szczerze i wspierająco)

2. słuchanie empatyczne – słuchanie z nastawieniem na zrozumienie emocji rozmówcy

3. słuchanie otwarte – nie ocenia się rozmówcy, by osądy nie zasłaniały nam naszego rozmówcy

4. słuchanie świadome – zwracanie uwagi na integrację słów i emocji