Ubezpłodnienie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne, drobne merytoryczne, wikizacja |
m drobne redakcyjne |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{inne znaczenia|pozbawiania płodności|inne znaczenia terminu "[[sterylizacja]]"}} |
{{inne znaczenia|pozbawiania płodności|inne znaczenia terminu "[[sterylizacja]]"}} |
||
'''Ubezpłodnienie''', '''sterylizacja''' – [[Zabieg chirurgiczny|zabieg chirurgiczny]] w wyniku którego organizm nie ma możliwości zapładniania albo zajścia w ciążę.{{r|encyPWN}} Z medycznego punktu widzenia jest to nieodwracalne pozbawienie zdolności rozrodczych kobiety lub mężczyzny.<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.wprost.pl/ar/139699/Przymusowa-kastracja-chemiczna-dla-pedofilow/ | tytuł = Przymusowa kastracja chemiczna dla pedofilów? | data = 2008 | opublikowany = wprost.pl | data dostępu = 2015-05-12}}</ref> Dlatego sterylizacja nie może być uznana za metodę antykoncepcyjną. W przeciwieństwie do niej utrata [[Płodność|płodności]] na drodze antykoncepcji – nawet trwała (przez podwiązanie [[Nasieniowód|nasieniowodów]] u mężczyzn drogą ich przecięcia wraz z obszyciem |
'''Ubezpłodnienie''', '''sterylizacja''' – [[Zabieg chirurgiczny|zabieg chirurgiczny]] w wyniku którego organizm nie ma możliwości zapładniania albo zajścia w ciążę.{{r|encyPWN}} Z medycznego punktu widzenia jest to nieodwracalne pozbawienie zdolności rozrodczych kobiety lub mężczyzny.<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.wprost.pl/ar/139699/Przymusowa-kastracja-chemiczna-dla-pedofilow/ | tytuł = Przymusowa kastracja chemiczna dla pedofilów? | data = 2008 | opublikowany = wprost.pl | data dostępu = 2015-05-12}}</ref> Dlatego sterylizacja nie może być uznana za metodę antykoncepcyjną. W przeciwieństwie do niej utrata [[Płodność|płodności]] na drodze antykoncepcji – nawet trwała (przez podwiązanie [[Nasieniowód|nasieniowodów]] u mężczyzn drogą ich przecięcia wraz z obszyciem, [[Koagulacja|koagulacją]] końcówek lub podwiązanie jajowodów u kobiet metodą [[Laparoskopia|laparoskopii]] czy [[Laparotomia|laparotomii]]) – jest odwracalna. Zabieg przywrócenia drożności [[Jajowód|jajowodów]] po salpingektomii lub [[rewazektomia]] mogą być jednak znacznie utrudnione i obarczone większym ryzykiem niepowodzenia.<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Dobroński | imię = P. | nazwisko2 = Czaplicki | imię2 = M. | tytuł = Odtworzenie ciągłości nasieniowodów (vasovasostomia) z użyciem okularów operacyjnych o trzykrotnym powiększeniu. | czasopismo = Urologia Polska nr 57/3. | data = 2004}}</ref> |
||
== Rodzaje zabiegów == |
== Rodzaje zabiegów == |
||
| Linia 9: | Linia 9: | ||
== Regulacje prawne == |
== Regulacje prawne == |
||
Polskie prawo (art. 156 §1 [[Kodeks karny (1997)|K.k.]]) stwierdza, że kto powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci pozbawienia zdolności płodzenia podlega [[Kara pozbawienia wolności|karze pozbawienia wolności]] od roku do lat 10.{{r|kk}} Stąd kastracja i sterylizacja są zabiegami dozwolonymi w Polsce tylko w niektórych przypadkach i ze wskazań medycznych, jak: |
Polskie prawo (art. 156 §1 [[Kodeks karny (1997)|K.k.]]) stwierdza, że kto powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci pozbawienia zdolności płodzenia podlega [[Kara pozbawienia wolności|karze pozbawienia wolności]] od roku do lat 10.{{r|kk}} Stąd kastracja i sterylizacja są zabiegami dozwolonymi w Polsce tylko w niektórych przypadkach i ze wskazań medycznych, jak: |
||
* choroby nowotworowe ([[nowotwór]] złośliwy gonad męskich lub żeńskich, silnie hormonozależny rak piersi |
* choroby nowotworowe ([[nowotwór]] złośliwy gonad męskich lub żeńskich, silnie hormonozależny rak piersi lub trzonu macicy); |
||
* wysokie ryzyko utraty zdrowia lub życia przez pacjentkę w wyniku zajścia w [[Ciąża|ciążę]]; |
* wysokie ryzyko utraty zdrowia lub życia przez pacjentkę w wyniku zajścia w [[Ciąża|ciążę]]; |
||
* stwierdzona wada genetyczna u kobiety potwierdzająca, że urodzenie przez nią dziecka z medycznego punktu widzenia jest niemożliwe.<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Zielińska | imię = E. | tytuł = Warunki dopuszczalności zabiegów sterylizacyjnych | czasopismo = Państwo i Prawo nr 9 | data = 1985}}</ref> |
* stwierdzona wada genetyczna u kobiety potwierdzająca, że urodzenie przez nią dziecka z medycznego punktu widzenia jest niemożliwe.<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Zielińska | imię = E. | tytuł = Warunki dopuszczalności zabiegów sterylizacyjnych | czasopismo = Państwo i Prawo nr 9 | data = 1985}}</ref> |
||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
||
* [http:// |
* [http://www.medonet.pl/zdrowie-na-co-dzien,artykul,1713416,1,antykoncepcja-po-mesku,index.html Antykoncepcja dla mężczyzn] {{lang|pl}} |
||
* [http://www.medonet.pl/zdrowie-na-co-dzien,artykul,1713416,1,antykoncepcja-po-mesku,index.html Czym jest antykoncepcja dla mężczyzn?] {{lang|pl}} |
|||
* [http://www.monitor.co.ug/OpEd/Commentary/Men-should-know-that-vasectomy-has-nothing-/-/689364/2064238/-/ku2kuu/-/index.html Wazektomia a kastracja. Artykuł w serwisie monitor.co.ug] {{lang|en}} |
* [http://www.monitor.co.ug/OpEd/Commentary/Men-should-know-that-vasectomy-has-nothing-/-/689364/2064238/-/ku2kuu/-/index.html Wazektomia a kastracja. Artykuł w serwisie monitor.co.ug] {{lang|en}} |
||
Wersja z 11:17, 19 maj 2015
Ubezpłodnienie, sterylizacja – zabieg chirurgiczny w wyniku którego organizm nie ma możliwości zapładniania albo zajścia w ciążę.[1] Z medycznego punktu widzenia jest to nieodwracalne pozbawienie zdolności rozrodczych kobiety lub mężczyzny.[2] Dlatego sterylizacja nie może być uznana za metodę antykoncepcyjną. W przeciwieństwie do niej utrata płodności na drodze antykoncepcji – nawet trwała (przez podwiązanie nasieniowodów u mężczyzn drogą ich przecięcia wraz z obszyciem, koagulacją końcówek lub podwiązanie jajowodów u kobiet metodą laparoskopii czy laparotomii) – jest odwracalna. Zabieg przywrócenia drożności jajowodów po salpingektomii lub rewazektomia mogą być jednak znacznie utrudnione i obarczone większym ryzykiem niepowodzenia.[3]
Rodzaje zabiegów
Wyróżnia się[1]:
- kastrację (trzebienie/wytrzebienie) – polegającą na chirurgicznym usunięciu gonad, tj. jąder u mężczyzn lub jajników u kobiet. Możliwe jest też zniszczenie komórek rozrodczych promieniowaniem rentgenowskim, lekami lub substancjami toksycznymi jako skutek uboczny radioterapii, farmakoterapii lub chemioterapii. Interwencja ta skutkuje niepłodnością, ale i zaburzeniem funkcjonowania układu hormonalnego. Zabiegowi powszechnie poddaje się zwierzęta, a ludzi – w wyjątkowych przypadkach.
- sterylizację – błędnie pojmowaną jako wazektomia (odpowiednik u kobiet – salpingektomia), będącą w istocie synonimem kastracji, czyli zabiegu chirurgicznego usunięcia gonad. W odróżnieniu od niej wazektomia nie wiąże się z usunięciem jąder, a z trwałym, ale odwracalnym zamknięciem światła nasieniowodu w celu zablokowania transportu plemników do ejakulatu. Zabieg nie ogranicza wydzielania hormonów ani produkcji spermy.[4]
Regulacje prawne
Polskie prawo (art. 156 §1 K.k.) stwierdza, że kto powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci pozbawienia zdolności płodzenia podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.[5] Stąd kastracja i sterylizacja są zabiegami dozwolonymi w Polsce tylko w niektórych przypadkach i ze wskazań medycznych, jak:
- choroby nowotworowe (nowotwór złośliwy gonad męskich lub żeńskich, silnie hormonozależny rak piersi lub trzonu macicy);
- wysokie ryzyko utraty zdrowia lub życia przez pacjentkę w wyniku zajścia w ciążę;
- stwierdzona wada genetyczna u kobiety potwierdzająca, że urodzenie przez nią dziecka z medycznego punktu widzenia jest niemożliwe.[6]
Mimo zaistnienia powyższych wskazań, zabieg wymaga uprzedniego uzyskania zgodny pacjenta lub pacjentki na interwencję. Na świecie (np. w Szwecji, Dani, Kanadzie, USA) kastracja chemiczna wykorzystywana jest jako metoda obniżania libido w leczeniu przestępców seksualnych.[7] Wazektomia i salpingektomia (w literaturze funkcjonujące też jako sterylizacja antykoncepcyjna) w Polsce powszechnie są uznawane za nielegalne. Art. 156 §1 nie reguluje jednak w sposób jednoznaczny ich sytuacji prawnej oraz nie zakazuje explicite tych metod antykoncepcyjnych.[8] W USA, Danii, Finlandii, Norwegii, Szwecji, Wielkiej Brytanii czy Japonii wazektomia traktowana jest jako ogólnodostępna antykoncepcja dla mężczyzn.[9] Wraz z salpingektomią metody te są tam prawnie dozwolone i legalnie wykonywane.
Zobacz też
- ↑ a b Ubezpłodnienie w encyklopedii PWN. [dostęp 2012-05-18].
- ↑ Przymusowa kastracja chemiczna dla pedofilów?. wprost.pl, 2008. [dostęp 2015-05-12].
- ↑ P. Dobroński, M. Czaplicki. Odtworzenie ciągłości nasieniowodów (vasovasostomia) z użyciem okularów operacyjnych o trzykrotnym powiększeniu.. „Urologia Polska nr 57/3.”, 2004.
- ↑ G. Shih, D.K. Turok, W.J. Parker. Vasectomy: the other (better) form of sterilization.. „Contraception Journal nr 4(83)”, 2011.
- ↑ Kodeks karny - Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu. [dostęp 2012-05-18].
- ↑ E. Zielińska. Warunki dopuszczalności zabiegów sterylizacyjnych. „Państwo i Prawo nr 9”, 1985.
- ↑ Przymusowa kastracja chemiczna dla pedofilów?. wprost.pl, 2008. [dostęp 2015-05-12].
- ↑ H. Pilonis. Wazektomia – wątpliwości medyczne, etyczne i prawne. „Służba Zdrowia nr 42-50”, 2013.
- ↑ R. Tokarczyk: Normatywne ujęcie antyprokreacji.. 2000, s. 227, seria: Roczniki Socjologii Rodziny UAM nr XII. ISBN 83-232-1056-X..
Bibliografia
- W. Grzywo-Dąbrowski: Sterylizacja i kastracja z punktu widzenia lekarskiego, eugenicznego i prawnego. Warszawa.
- T. Opala. Ginekologia - podręcznik dla położnych, pielęgniarek i fizjoterapeutów. „Wydawnictwo Lekarskie PZWL”, Warszawa 2006.
- E. Zielińska. Warunki dopuszczalności zabiegów sterylizacyjnych. „Państwo i Prawo nr 9”, 1985.
Linki zewnętrzne
