Monsun: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja nieprzejrzana]

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 17:42, 9 sty 2017

Monsun, (z grec. μουσώνες - zmienny) układ wiatrów, które zmieniają swój kierunek na przeciwny w zależności od pory roku. Są to wiatry sezonowe między oceanem a lądem.

Rozróżnia się:

monsun letni (morski) z pogodą deszczową, związaną z niskim ciśnieniem nad lądem i wysokim nad morzem,
monsun zimowy (lądowy) z pogodą suchą, spowodowaną wysokim ciśnieniem nad lądem i niskim nad morzem.

W monsunie letnim wiatr wieje z morza w stronę lądu, w monsunie zimowym - odwrotnie.

Jeszcze niedawno główną przyczynę powstawania monsunów upatrywano w różnicach w nagrzewaniu się powierzchni lądowych i wodnych. Latem ląd nagrzewa się szybciej niż woda, co powoduje unoszenie się nagrzanego powietrza, a tym samym spadek ciśnienia. W związku z różnicą ciśnień między wodą a lądem pojawiają się gwałtowne wiatry wiejące znad morza w głąb lądu. Zimą niże tworzą się nad cieplejszymi wodami, co powoduje wianie monsunów od lądu w stronę morza (wiatry wieją z obszarów o wyższym ciśnieniu do obszarów o niższym ciśnieniu).
Obecnie powstawanie monsunów tłumaczy się przesuwaniem się w ciągu roku Międzyzwrotnikowej Strefy Zbieżności Pasatów (MSZ). Latem, za punktem podsłonecznym, linia MSZ przesuwa się na północ od równika, daleko w głąb kontynentu azjatyckiego, w związku z czym pasaty przekraczają równik i zmieniają kierunek z południowo-wschodniego na południowo zachodni i przynoszą znad oceanu zachmurzenie i opady. Zimą dzieje się odwrotnie. Nowa teoria nie traktuje pasatów jako zaburzenia ogólnej cyrkulacji atmosfery, ale mówi, że są one składową ogólnej cyrkulacji atmosfery. Teoria ta znajduje potwierdzenie, gdyż badania nie potwierdziły istnienia górnych prądów - antymonsunów, przeciwnych do monsunów, których obecność jest przyjmowana w pierwszej przedstawionej teorii. ^{[potrzebny przypis]}

Monsuny tworzą się u południowych i wschodnich wybrzeży Azji oraz w Zatoce Gwinejskiej i Ameryce Środkowej. Monsun letni ma duże znaczenie w rolnictwie w Azji - pomaga nawadniać suche obszary w głębi kontynentu. Monsun letni jest wiatrem ciepłym i wilgotnym, a monsun zimowy jest wiatrem suchym, a zarazem zimnym.

Bibliografia

A. Woś Meteorologia dla geografów, PWN 2002

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
+[[Plik:Monsoon clouds Lucknow.JPG|thumb|Chmury monsunowe w Indiach]]
-# Mam na imię Kleofas....
+'''Monsun,''' (z [[język grecki|grec.]] μουσώνες - ''zmienny'') układ [[wiatr|wiatrów]], które zmieniają swój kierunek na przeciwny w zależności od [[Pora roku|pory roku]]. Są to wiatry sezonowe między oceanem a lądem.
+Rozróżnia się:
-# [[Język grecki klasyczny|'''Monsun,''' (z grec. μουσώνες - ''zmienny'') układ wiatrów, które zmieniają swój kierunek na przeciwny w zależności od pory roku. Są to wiatry sezonowe między oceanem a lądem.]]
+* monsun letni (morski) z [[pogoda|pogodą]] deszczową, związaną z [[niż baryczny|niskim]] [[ciśnienie atmosferyczne|ciśnieniem]] nad [[ląd]]em i [[wyż baryczny|wysokim]] nad [[morze]]m,
-# [[Język grecki klasyczny|Rozróżnia się:]]
-* [[Język grecki klasyczny|monsun letni (morski) z pogodą deszczową, związaną z niskim ciśnieniem nad lądem i wysokim nad morzem,]]
+* monsun zimowy (lądowy) z pogodą suchą, spowodowaną wysokim ciśnieniem nad lądem i niskim nad morzem.
-* [[Język grecki klasyczny|monsun zimowy (lądowy) z pogodą suchą, spowodowaną wysokim ciśnieniem nad lądem i niskim nad morzem.]]
-[[Język grecki klasyczny|W monsunie letnim wiatr wieje z morza w stronę lądu, w monsunie zimowym - odwrotnie.]]
+W monsunie letnim [[wiatr]] wieje z morza w stronę [[Kontynent|lądu]], w monsunie zimowym - odwrotnie.
-*[[Język grecki klasyczny|Jeszcze niedawno główną przyczynę powstawania monsunów upatrywano w różnicach w nagrzewaniu się powierzchni lądowych i wodnych. Latem ląd nagrzewa się szybciej niż woda, co powoduje unoszenie się nagrzanego powietrza, a tym samym spadek ciśnienia. W związku z różnicą ciśnień między wodą a lądem pojawiają się gwałtowne wiatry wiejące znad morza w głąb lądu. Zimą niże tworzą się nad cieplejszymi wodami, co powoduje wianie monsunów od{{fakt|Obecnie powstawanie monsunów tłumaczy się przesuwaniem się w ciągu roku Międzyzwrotnikowej Strefy Zbieżności Pasatów (MSZ). Latem, za punktem podsłonecznym, linia MSZ przesuwa się na północ od równika, daleko w głąb kontynentu azjatyckiego, w związku z czym [[pasat]]y przekraczają równik i zmieniają kierunek z południowo-wschodniego na południowo zachodni i przynoszą znad oceanu zachmurzenie i opady. Zimą dzieje się odwrotnie. Nowa teoria nie traktuje pasatów jako zaburzenia ogólnej cyrkulacji atmosfery, ale mówi, że są one składową ogólnej cyrkulacji atmosfery. Teoria ta znajduje potwierdzenie, gdyż badania nie potwierdziły istnienia górnych prądów - antymonsunów, przeciwnych do monsunów, których obecność jest przyjmowana w pierwszej przedstawionej teorii. |data=2011-01}}]][[Pasat|pasaty]] przekraczają równik i zmieniają kierunek z południowo-wschodniego na południowo zachodni i przynoszą znad oceanu zachmurzenie i opady. Zimą dzieje się odwrotnie. Nowa teoria nie traktuje pasatów jako zaburzenia ogólnej cyrkulacji atmosfery, ale mówi, że są one składową ogólnej cyrkulacji atmosfery. Teoria ta znajduje potwierdzenie, gdyż badania nie potwierdziły istnienia górnych prądów - antymonsunów, przeciwnych do monsunów, których obecność jest przyjmowana w pierwszej przedstawionej teorii. <sup title="Te informacje wymagają podania przypisów bibliograficznych od 2011-01">&#x5B;[[Pomoc:Przypisy|potrzebny&nbsp;przypis]]&#x5D;</sup>
+*Jeszcze niedawno główną przyczynę powstawania monsunów upatrywano w różnicach w nagrzewaniu się powierzchni lądowych i wodnych. Latem ląd nagrzewa się szybciej niż woda, co powoduje unoszenie się nagrzanego powietrza, a tym samym spadek [[ciśnienie atmosferyczne|ciśnienia]]. W związku z różnicą ciśnień między wodą a lądem pojawiają się gwałtowne wiatry wiejące znad morza w głąb lądu. Zimą niże tworzą się nad cieplejszymi wodami, co powoduje wianie monsunów od lądu w stronę morza (wiatry wieją z obszarów o wyższym ciśnieniu do obszarów o niższym ciśnieniu).
+*{{fakt|Obecnie powstawanie monsunów tłumaczy się przesuwaniem się w ciągu roku Międzyzwrotnikowej Strefy Zbieżności Pasatów (MSZ). Latem, za punktem podsłonecznym, linia MSZ przesuwa się na północ od równika, daleko w głąb kontynentu azjatyckiego, w związku z czym [[pasat]]y przekraczają równik i zmieniają kierunek z południowo-wschodniego na południowo zachodni i przynoszą znad oceanu zachmurzenie i opady. Zimą dzieje się odwrotnie. Nowa teoria nie traktuje pasatów jako zaburzenia ogólnej cyrkulacji atmosfery, ale mówi, że są one składową ogólnej cyrkulacji atmosfery. Teoria ta znajduje potwierdzenie, gdyż badania nie potwierdziły istnienia górnych prądów - antymonsunów, przeciwnych do monsunów, których obecność jest przyjmowana w pierwszej przedstawionej teorii. |data=2011-01}}
-[[Język grecki klasyczny|Monsuny tworzą się u południowych i wschodnich wybrzeży Azji oraz w Zatoce Gwinejskiej i Ameryce Środkowej. Monsun letni ma duż]]<nowiki/>e znaczenie w [[rolnictwo|rolnictwie]] w [[Azja|Azji]] - pomaga [[Nawadnianie|nawadniać]] suche obszary w głębi kontynentu. Monsun letni jest wiatrem ciepłym i wilgotnym, a monsun zimowy jest wiatrem suchym, a zarazem zimnym.
+Monsuny tworzą się u południowych i wschodnich [[wybrzeże|wybrzeży]] [[Azja|Azji]] oraz w Zatoce Gwinejskiej i Ameryce Środkowej. Monsun letni ma duże znaczenie w [[rolnictwo|rolnictwie]] w [[Azja|Azji]] - pomaga [[Nawadnianie|nawadniać]] suche obszary w głębi kontynentu. Monsun letni jest wiatrem ciepłym i wilgotnym, a monsun zimowy jest wiatrem suchym, a zarazem zimnym.
 == Bibliografia ==