Zespół klasztorny bożogrobców w Miechowie

Zespół klasztorny bożogrobców w Miechowie – zespół obiektów stanowiących dawniej założenie klasztorne zakonu bożogrobców w Miechowie. Składają się na niego: Bazylika Grobu Bożego, klasztor, zamek generałów zakonu i baszta.

Bazylika Grobu Bożego

Kolegiata Grobu Bożego w Miechowie

Bazylika miechowska to trzynawowy kościół gotycki z przełomu XIV i XV wieku z elementami romańskimi z XIII wieku. Pod koniec XVIII wieku została przebudowana w stylu późnobarokowym. Przykrywa ją dach z blachy miedzianej, na którym umieszczona jest barokowa wieżyczka na sygnaturkę. Nad całością góruje sześciokondygnacyjna wieża przykryta kulistym hełmem. Pod nią znajduje się Kaplica św. Marii Magdaleny. W kościele znajduje się jeszcze jedna boczna kaplica przy przejściu do zakrystii, nosząca wezwanie św. Antoniego.

ołtarz główny

rokokowo-klasycystyczny, złożony z trzech części:

• rokokowego tabernakulum na mensie ołtarzowej, złożonego z trzech lustrzanych płyt, ozdobionych misterną ornamentyką; na jego zwieńczeniu umieszczono Ducha Świętego pod postacią gołębicy oraz wizerunki świętych Grzegorza i Augustyna
• części środkowej, będącej płaskorzeźbą stiukową przedstawiającą Zmartwychwstanie
• części górnej, w której znajduje się wizerunek Boga Ojca adorowanego przez Anioły.

ołtarze boczne

• ołtarz św. Jakuba Młodszego Apostoła
• ołtarz św. Augustyna
• ołtarz św. św. Piotra i Pawła
• ołtarz św. Jan Nepomucena
• ołtarz Matki Boskiej
• ołtarz Świętego Krzyża
• ołtarz św. Józefa
• ołtarz św. Anny

W prezbiterium znajduje się okuta miedzią płyta, zasłaniająca wejście do podziemi kościoła, gdzie znajdują się krypty grobowe, w których grzebano miejscowych zakonników, oraz system podziemnych korytarzy, łączących poszczególne budynki klasztorne i wychodzących poza obręb klasztoru.

Klasztor

Dawny klasztor Bożogrobców w Miechowie to czworobok, pośrodku którego znajduje się prostokątny wirydarz z gotycko-renesansowymi krużgankami, nakrytymi sklepieniami krzyżowo-żebrowymi ze zwornikami w kształcie tarcz herbowych.

W wirydarzu znajduje się Kaplica Grobu Chrystusa, nakryta kopulastym sklepieniem. Symboliczny Grób Chrystusa wybudowany w 1530 to niewielka komora przykryta polichromowanym sklepieniem, pośrodku której stoi kamienny sarkofag, na którym znajduje się barokowa drewniana dekoracja. Kaplicę wzniesiono na ziemi przywiezionej z Jerozolimy, a w jej ścianę wmurowano kamień z tamtejszego Grobu Chrystusa.

Mocą zawartego ze Stolicą Apostolską konkordatu wschowskiego w 1737 roku królowie Polski mieli prawo mianować tutaj opatów komendatoryjnych.

Piętra klasztoru mieściły proste cele zakonne a z do 1819, kiedy władze carskie odebrały zakonowi budynek.

Obecnie mieści się tu Sąd, Wydział Ksiąg Wieczystych i Prokuratura.

Zamek generałów zakonu

Budynek ten był siedzibą proboszczów generalnych zakonu bożogrobców, a po kasacie zakonu znajdowała się tu plebania parafii Grobu Bożego w Miechowie.

Jest to prostokątny budynek o cechach późnobarokowych, piętrowy, z mansardowym dachem i falistą linią ściany szczytowej. Parter od strony zachodniej posiada korytarz, w którym są wejścia do poszczególnych pomieszczeń z krzyżowymi sklepieniami. Natomiast na piętrze znajduje się kilka sal o różnym przeznaczeniu. Jedna z nich, tzw. sala gryfowa, ozdobiona jest barokowym kominkiem i kartuszem ze stiukowym godłem bożogrobców i herbem Jaksy z rodu Gryfitów, który zakon sprowadził do Miechowa.

Na ścianach zamku generałów wisi kilkadziesiąt portretów prepozytów miechowskiego zgromadzenia Bożogrobców, między innymi: Andrzeja Batorego, Stanisława Stępkowskiego oraz arcybiskupa Michała Poniatowskiego i św. Karola Boromeusza. Są tam również portrety późniejszych świeckich proboszczów miechowskiego kościoła.

W pomieszczeniach tego budynku po ukończeniu remontu (planowane na wrzesień 2011) znajdzie się siedziba Muzeum Ziemi Miechowskiej.

Baszta

Dekoracyjna baszta znajduje się w północno-wschodnim narożniku muru otaczającego klasztor. Jest to wieloboczny budynek o wyraźnie zaznaczonych dwóch kondygnacjach. Przykrywa go dach namiotowy.

Bibliografia

• Sanktuarium miechowskie