Wikipedystka:Soldier of Wasteland/brudnopis2: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m drobne techniczne
.
Linia 40: Linia 40:
* [[piżmówka]] (''Cairina moschata'') – <<...>>{{r|onto}} Dokładny czas i miejsce udomowienia piżmówek są niejasne. Materiał osteologiczny pozyskany ze stanowisk archeologicznych oraz opisy z okresu początków kolonializmu w [[Ameryka]]ch – mówiące o dużych kaczkach trzymanych w klatkach (często określanych jako ''ánsar'' – [[język hiszpański|hiszp]]. „gęś”) – wskazują na udomowienie jeszcze w czasach przedkolimbijskich. Do Europy piżmówki sprowadzili Hiszpanie, późnie rozpowszechniły się na całym świecie{{r|harv}}. Indianie [[Moche]] z północnego [[Peru]] oraz bliskie im ludy mogły udomowić piżmówki już w pierwszym tysiącleciu naszej ery. Wizerunki tych ptaków znajdują się na naczyniach ceramicznych używanych przez Moche podczas ucztowania lub pochówków{{r|onto}}.
* [[piżmówka]] (''Cairina moschata'') – <<...>>{{r|onto}} Dokładny czas i miejsce udomowienia piżmówek są niejasne. Materiał osteologiczny pozyskany ze stanowisk archeologicznych oraz opisy z okresu początków kolonializmu w [[Ameryka]]ch – mówiące o dużych kaczkach trzymanych w klatkach (często określanych jako ''ánsar'' – [[język hiszpański|hiszp]]. „gęś”) – wskazują na udomowienie jeszcze w czasach przedkolimbijskich. Do Europy piżmówki sprowadzili Hiszpanie, późnie rozpowszechniły się na całym świecie{{r|harv}}. Indianie [[Moche]] z północnego [[Peru]] oraz bliskie im ludy mogły udomowić piżmówki już w pierwszym tysiącleciu naszej ery. Wizerunki tych ptaków znajdują się na naczyniach ceramicznych używanych przez Moche podczas ucztowania lub pochówków{{r|onto}}.


W krajach [[Cywilizacja łacińska|Zachodu]] kaczki krzyżówki udomowiono znacznie później, niż [[kura domowa|kury]] i [[Anser|gęsi]]. Istnieje kilka hipotez dotyczących czynników, które mogły ten proces opóźnić. Kacze jaja są w porównaniu do kurzych stosunkowo duże, a [[dobór hodowlany|selekcja sztuczna]] był nakierowana na pozyskanie dużych ptaków – nie dużych jaj. Do tego mimo wysokiej wartości odżywczej nie cieszyły się one w Europie popularnością. Hodowlę utrudniały także węższe niż u kur preferencje żywieniowe oraz niemożność komfortowego utrzymywania ptaków z błonami pławnymi między palcami w klatkach z drucianej siatki. Dostępność odpowiedniego pokarmu była mniejsza szczególnie podczas zimy, zaś w południowo-wschodniej Azji – gdzie kaczki udomiono – klimat był odpowiedni. Selekcję prowadzącą do powstania typów użytkowych: mięsnego i nieśnego oraz ras ozdobnych zaczęto prowadzić dopiero w XVIII i XIX wieku{{r|morf}}.
W krajach [[Cywilizacja łacińska|Zachodu]] kaczki krzyżówki udomowiono znacznie później, niż [[kura domowa|kury]] i [[Anser|gęsi]]. Istnieje kilka hipotez dotyczących czynników, które mogły ten proces opóźnić. Kacze jaja są w porównaniu do kurzych stosunkowo duże, a [[dobór hodowlany|selekcja sztuczna]] była nakierowana na pozyskanie dużych ptaków – a nie dużych jaj. Do tego mimo wysokiej wartości odżywczej nie cieszyły się one w Europie popularnością. Hodowlę utrudniały także węższe niż u kur preferencje żywieniowe oraz niemożność komfortowego utrzymywania ptaków z błonami pławnymi między palcami w klatkach z drucianej siatki. Dostępność odpowiedniego pokarmu była mniejsza szczególnie podczas zimy, zaś w południowo-wschodniej Azji – gdzie kaczki udomiono – klimat był odpowiedni. Selekcję prowadzącą do powstania typów użytkowych: mięsnego i nieśnego oraz ras ozdobnych zaczęto prowadzić dopiero w XVIII i XIX wieku{{r|morf}}.


== Rasy ==
== Rasy ==
Linia 129: Linia 129:


== Przypisy ==
== Przypisy ==
{{Przypisy| giga, morf, ajas16, chin10, kulik, bmc08, mpe10, harv, onto
{{Przypisy|
<ref name=evo14>[https://www.palaeobarn.com/sites/default/files/publications/112.pdf 1]</ref>
<ref name=evo14>[https://www.palaeobarn.com/sites/default/files/publications/112.pdf 1]</ref>
<ref name=faorasy>[http://www.fao.org/3/t0284e/T0284E08.htm 1]</ref>
<ref name=faorasy>[http://www.fao.org/3/t0284e/T0284E08.htm 1]</ref>
<ref name=pizmizoo>{{cytuj | url = https://wz.izoo.krakow.pl/files/WZ_2017_1_art07.pdf | tytuł =<!-- UWAGA: ten parametr nie jest uwzględniany przez szablon; Zobacz [[WP:DUPLIKATY]] --> Charakterystyka kaczki piżmowej (<em>Cairina moschata</em>) | autor = Marcin Różewicz, Karol Kaszperuk | czasopismo = Wiadomości Zootechniczne | wolumin = R. LV | data = 2017 | s = 55–66}}</ref>
<ref name=pizmizoo>{{cytuj | url = https://wz.izoo.krakow.pl/files/WZ_2017_1_art07.pdf | tytuł = Charakterystyka kaczki piżmowej (<em>Cairina moschata</em>) | autor = Marcin Różewicz, Karol Kaszperuk | czasopismo = Wiadomości Zootechniczne | wolumin = R. LV | data = 2017 | s = 55–66}}</ref>
<ref name=ajas16>{{cytuj | url = https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5088415/ | autor = Sultana H, Seo DW, Bhuiyan MS, Choi NR, Hoque MR, Heo KN, Lee JH. | tytuł = Genetic
<ref name=ajas16>{{cytuj | url = https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5088415/ | autor = Sultana H, Seo DW, Bhuiyan MS, Choi NR, Hoque MR, Heo KN, Lee JH. | tytuł = Genetic
Diversity and Phylogenetic Analysis of South-East Asian Duck Populations Based on the mtDNA D-loop Sequences. Asian-Australas | czasopismo = Asian-Australasian Journal of Animal Sciences | data = 2016 | s = 1688-1695}}</ref>
Diversity and Phylogenetic Analysis of South-East Asian Duck Populations Based on the mtDNA D-loop Sequences. Asian-Australas | czasopismo = Asian-Australasian Journal of Animal Sciences | data = 2016 | s = 1688-1695}}</ref>
Linia 139: Linia 139:
<ref name=over>[https://www.nda.agric.za/doaDev/sideMenu/AgroProcessingSupport/docs/duck%20meat.pdf 1]</ref>
<ref name=over>[https://www.nda.agric.za/doaDev/sideMenu/AgroProcessingSupport/docs/duck%20meat.pdf 1]</ref>
<ref name=zek>[https://www.researchgate.net/publication/266597457_Duck_Production_Has_a_Potential_to_Reduce_Poverty_among_Rural_Households_in_Asian_Communities_-_A_Review zek]</ref>
<ref name=zek>[https://www.researchgate.net/publication/266597457_Duck_Production_Has_a_Potential_to_Reduce_Poverty_among_Rural_Households_in_Asian_Communities_-_A_Review zek]</ref>
<ref name=chin10>{{cytuj | url = https://www.arch-anim-breed.net/53/609/2010/aab-53-609-2010.pdf | archiwum = https://web.archive.org/web/20200202031911/https://www.arch-anim-breed.net/53/609/2010/aab-53-609-2010.pdf | zarchiwizowano = 2 lutego 2020 | autor = Li, H.-F., Zhu, W.-Q., Song, W.-T., Shu, J.-T., Han, W. & Chen, K.-W. | tytuł = Molecular genetic diversity and origin of Chinese domestic duck breeds | czasopismo = Archives Animal Breeding | wolumin = 53 | data = 2010 | s = 609–617}}</ref>
<ref name=chin10>[https://www.arch-anim-breed.net/53/609/2010/aab-53-609-2010.pdf 1]</ref>
<ref name=bmc08>{{cytuj | url = https://d-nb.info/109674810X/34 | archiwum = https://web.archive.org/web/20200202031920/https://d-nb.info/109674810X/34 | zarchiwizowano = 2 lutego 2020 | autor = He, D., Zhu, Q.A., Chen, S., Wang, H., Liu, Y., & Yao, Y. | data = 2008 | tytuł = A homogenous nature of native Chinese duck matrilineal pool | czasopismo = BMC Evolutionary Biology | wydanie = 8 | wolumin = 1}}</ref>
<ref name=bmc08>[https://d-nb.info/109674810X/34 1]</ref>
<ref name=mpe10>{{cytuj | autor = Hui-Fang Li, Wen-Qi Zhu, Wei-Tao Song, Jing-Ting Shu, Wei Han, Kuan-Wei Chen | tytuł = Origin and genetic diversity of Chinese domestic ducks | czasopismo = Molecular Phylogenetics and Evolution | wolumin = 57 | wydanie = 2 | data = 2010 | s = 634-640 | ISSN = 1055-7903}}</ref>
<ref name=mpe10>{{cytuj | autor = Hui-Fang Li, Wen-Qi Zhu, Wei-Tao Song, Jing-Ting Shu, Wei Han, Kuan-Wei Chen | tytuł = Origin and genetic diversity of Chinese domestic ducks | czasopismo = Molecular Phylogenetics and Evolution | wolumin = 57 | wydanie = 2 | data = 2010 | s = 634-640 | ISSN = 1055-7903}}</ref>
<ref name=giga>{{cytuj | autor = Zhang, Zebin et al. | tytuł = Whole-genome resequencing reveals signatures of selection and timing of duck domestication | czasopismo = GigaScience | wolumin = 7 | wydanie = 4 | data = 2018 | doi = 10.1093/gigascience/giy027}}</ref>
<ref name=giga>{{cytuj | autor = Zhang, Zebin et al. | tytuł = Whole-genome resequencing reveals signatures of selection and timing of duck domestication | czasopismo = GigaScience | wolumin = 7 | wydanie = 4 | data = 2018 | doi = 10.1093/gigascience/giy027}}</ref>
<ref name=onto>{{cytuj | url = http://sciencepress.mnhn.fr/sites/default/files/articles/pdf/az2019v54a13.pdf | archiwum = https://web.archive.org/web/20200202031926/http://sciencepress.mnhn.fr/sites/default/files/articles/pdf/az2019v54a13.pdf | zarchiwizowano = 2 lutego 2020 | autor = Gamboa J. | data = 2019 | tytuł = The modern ontological natures of the <em>Cairina moschata</em> (Linnaeus, 1758) duck. Cases from Perú, the northern hemisphere, and digital communities | czaospismo = Anthropozoologica | wolumin = 54 | wydanie = 13 | s = 123-139}}</ref>
<ref name=onto>[http://sciencepress.mnhn.fr/sites/default/files/articles/pdf/az2019v54a13.pdf 1]</ref>
<ref name=harv>{{cytuj | url = http://harvey.binghamton.edu/~pstahl/Stahletal2006.pdf | archiwum = https://web.archive.org/web/20200205020206/http://harvey.binghamton.edu/~pstahl/Stahletal2006.pdf | zarchiwizowano = 2 lutego 2020 | autor = Stahl, Peter & Muse, Michael & Delgado Espinoza, Florencio | data = 2006 | tytuł = New evidence for pre‐Columbian Muscovy Duck <em>Cairina moschata</em> from Ecuador | czasopismo = Ibis | wolumin = 148 | s = 657-663}}</ref>
<ref name=harv>[http://harvey.binghamton.edu/~pstahl/Stahletal2006.pdf 1]</ref>
<ref name=morf>[https://books.google.pl/books?id=RSSkDNzKQacC 517, 522/Rosemary Luff i dalej]</ref>
<ref name=morf>{{cytuj | url = https://books.google.pl/books?id=RSSkDNzKQacC | tytuł = red.: The Cambridge World History of Food | autor = Kenneth F. Kiple, Kriemhild Coneè Ornelas | wolumin = 1 | data = 2000 | wydawca = Cambridge University Press}}</ref>
<ref name=kulik>{{cytuj | autor = Kulikova, I.V., Zhuravlev, Y.N. & McCracken, K.G. | data = 2004 | tytuł = Asymmetric hybridization and sex-biased gene flow between Eastern Spot-billed Ducks (<em>Anas zonorhyncha</em>) and Mallards (<em>A. platyrhynchos</em>) in the Russian Far East | czasopismo = Auk | wolumin = 121 | wydanie = 3 | s = 930–949}}</ref>
<ref name=kulik>{{cytuj | autor = Kulikova, I.V., Zhuravlev, Y.N. & McCracken, K.G. | data = 2004 | tytuł = Asymmetric hybridization and sex-biased gene flow between Eastern Spot-billed Ducks (<em>Anas zonorhyncha</em>) and Mallards (<em>A. platyrhynchos</em>) in the Russian Far East | czasopismo = Auk | wolumin = 121 | wydanie = 3 | s = 930–949}}</ref>
<ref name=faorev>[http://www.fao.org/3/i3531e/i3531e.pdf rev]</ref>
<ref name=faorev>[http://www.fao.org/3/i3531e/i3531e.pdf rev]</ref>

Wersja z 23:03, 14 lut 2020

Kaczka domowa
Anas platyrhynchos f. domestica
Cairina moschata f. domestica
Linnaeus, 1758
Ilustracja
Biegusy indyjskie – przykład kaczek nieśnych
Ilustracja
Mulard, niepłodny mieszaniec kaczora piżmówki i kaczki Pekin – przykład kaczek mięsnych
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Nadrząd

neognatyczne

Rząd

blaszkodziobe

Rodzina

kaczkowate

Podrodzina

kaczki

Plemię

kaczki właściwe (Anatini), Tadornini

Rodzaj

Anas, Cairina

Gatunek

kaczka krzyżówka, piżmówka

(bez rangi) forma udomowiona – kaczka domowa
Synonimy
  • A. p. domesticus
  • A. domesticus
  • A. domestica
  • A. p. var. domestica
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Kaczka domowa (Anas platyrhynchos f. domestica oraz Cairina moschata f. domestica) – ptak gospodarski z rodziny kaczkowatych, udomowiona forma kaczki krzyżówki (Anas platyrhynchos), kaczki chińskiej (Anas zonorhyncha) i piżmówek (Cairina moschata). Zaliczają się do niej również niepłodne międzygatunkowe mieszańce kaczorów piżmówek i kaczek pekin – mulardy (krzyżowanie kaczki piżmówki z kaczorem pekin jest mniej korzystne). Kaczki domowe mogą być utrzymywane celem pozyskania mięsa, jaj, pierza, jako zwierzęta towarzyszące lub ozdobne, czasem w więcej niż jednym z wymienionych celów.


[1][2][3][4][5][6][7][8][9]

Gatunki pierwotne i udomowienie

Kaczki domowe wywodzą się od następujących gatunków:

  • krzyżówka (Anas platyrhynchos) – <<...>> dokładny moment udomowienia w Azji Południowo-Wschodniej, a szczególnie południowych Chinach nie był dobrze znany. Istniały dowody na chów kaczek w tym regionie przez co najmniej ostatnie 2000 lat. Pierwsze źródła pisemne wskazujące na chów kaczek domowych pochodzą ze środkowych Chin z okresu nieco po 500 r. p.n.e.. Według badań genetycznych, których wyniki opublikowano w 2018 udomowienie nastąpiło tam około 2200 lat temu (2228 ± 441 lat temu). Blisko 100 lat później typ mięsny wyodrębnił się z początkowego typu nieśnego lub ogólnoużytkowego[10]. Starożytni Egipcjanie, Grecy i Rzymianie trzymali kaczki, jednak nie udomowili ich[11].
  • kaczka chińska (Anas zonorhyncha), wyodrębniona z kaczki pstrodziobej (A. poecilorhyncha) – <<...>> istnieją dwie hipotezy dotyczące udziału kaczek krzyżówek i chińskich w powstawaniu kaczek domowych[3][12]. Według pierwszej z nich kaczki domowe wywodzą się w większości od krzyżówek, a udomawianie ich zaczęło się kilka tysięcy lat temu w Azji Południowo-Wschodniej. Według drugiej kaczki domowe powstały w wyniku krzyżowania kaczek krzyżówek i kaczek chińskich[3] przedstawiciele tych dwóch gatunków krzyżują się również naturalnie – na rosyjskim Dalekim Wschodzie[13]) lub zostały one udomowione osobno w innych miejscach[12]. Badania genetyczne z przełomu XX i XXI wieku oraz z pierwszej dekady XXI wieku potwierdziły udział kaczek chińskich w powstawaniu kaczek domowych chińskich ras, wskazując jednocześnie na większy udział kaczek krzyżówek[14][15].
  • piżmówka (Cairina moschata) – <<...>>[16] Dokładny czas i miejsce udomowienia piżmówek są niejasne. Materiał osteologiczny pozyskany ze stanowisk archeologicznych oraz opisy z okresu początków kolonializmu w Amerykach – mówiące o dużych kaczkach trzymanych w klatkach (często określanych jako ánsar – hiszp. „gęś”) – wskazują na udomowienie jeszcze w czasach przedkolimbijskich. Do Europy piżmówki sprowadzili Hiszpanie, późnie rozpowszechniły się na całym świecie[17]. Indianie Moche z północnego Peru oraz bliskie im ludy mogły udomowić piżmówki już w pierwszym tysiącleciu naszej ery. Wizerunki tych ptaków znajdują się na naczyniach ceramicznych używanych przez Moche podczas ucztowania lub pochówków[16].

W krajach Zachodu kaczki krzyżówki udomowiono znacznie później, niż kury i gęsi. Istnieje kilka hipotez dotyczących czynników, które mogły ten proces opóźnić. Kacze jaja są w porównaniu do kurzych stosunkowo duże, a selekcja sztuczna była nakierowana na pozyskanie dużych ptaków – a nie dużych jaj. Do tego mimo wysokiej wartości odżywczej nie cieszyły się one w Europie popularnością. Hodowlę utrudniały także węższe niż u kur preferencje żywieniowe oraz niemożność komfortowego utrzymywania ptaków z błonami pławnymi między palcami w klatkach z drucianej siatki. Dostępność odpowiedniego pokarmu była mniejsza szczególnie podczas zimy, zaś w południowo-wschodniej Azji – gdzie kaczki udomiono – klimat był odpowiedni. Selekcję prowadzącą do powstania typów użytkowych: mięsnego i nieśnego oraz ras ozdobnych zaczęto prowadzić dopiero w XVIII i XIX wieku[11].

Rasy

W 2014 znano łącznie 319 ras kaczek, w tym[18]:

  • 253 lokalne rasy kaczek domowych wywodzących się od krzyżówek oraz 24 lokalne rasy piżmówek. Większość pochodziła z terenu Europy i Kaukazu (odpowiednio 107 i 6) oraz Azji (odpowiednio 92 i 9). Najuboższa w rasy jest Ameryka Północna, gdzie wyróżnia się jedynie jedną lokalną rasę kaczek wywodzącą się od krzyżówek, oraz Bliski Wschód wraz ze Środkowym Wschodem (5 ras, w tym jedna piżmówki)
  • 26 ras transgranicznych (z czego 12 to rasy transgraniczne międzynarodowe), w tym 1 piżmówki (również rasa transgraniczna międzynarodowa).
  • 15 wymarłych, wszystkie z terenu Europy i Kaukazu.

Do 12 ras transgranicznych międzynarodowych należą[19]:


Podział ras

Morfologia i anatomia

[11]

Pogłowie kaczek i produkcja na świecie

Pogłowie kaczek na świecie w 2018 według danych FAOSTAT wynosiło niecałe 1,15 miliarda. Udział poszczególnych regionów przedstawia poniższa tabela[21]:

Pogłowie kaczek w 2018 według FAOSTAT
Region Pogłowie w tysiącach sztuk Procentowy udział Główny producent
Azja 992 001 88,2 Chiny (692 691 tys.) – 1. miejsce na świecie
Europa 81 829 7,3 Francja (23 976 tys.) – 5. miejsce na świecie
Ameryka 26 998 2,4 Meksyk (8 504 tys.)
Afryka 22 400 2 Egipt (11 229 tys.) – 10. miejsce na świecie
Oceania 1 689 0,2 Australia (1 343 tys.)
Razem na świecie: 1 124 917

FAOSTAT zawiera dane dotyczące pogłowia zwierząt gospodarskich z lat 1961–2018 (stan z początku 2020 roku). W tym okresie światowe pogłowie kaczek niezmiennie zwiększało się, znaczny spadek nastąpił wyłącznie w latach 1997–1998 (z 0,947 na 0,8 mld) i 2010–2011 (z 1,196 na 1,104 mld). Próg 0,5 mld sztuk został przekroczony między 1986 a 1987, a 1 mld sztuk – między 2001 i 2002. W podanym 51-letnim okresie najwyższe pogłowie kaczek odnotowano w 2010[21].

W 2017 Azja odpowiadała za 84,2% światowej produkcji mięsa kaczego – ponad 3,754 mln ton. W Europie wyprodukowano wówczas 10,9% mięsa kaczego – 486 tys. ton. Na kolejnych miejscach znajdowały się obie Ameryki (2,5%), Afryka (2%) i Oceania (0,4%). Głównym producentem w 2017 były Chiny – 3,067 mln ton mięsa kaczego; na drugim miejscu znajdowała się Francja z 235,4 tys. ton. Według statystyk z bazy FAOSTAT, Chiny niezmiennie zajmują pierwsze miejsce w produkcji mięsa kaczego, a biorąc pod uwagę uśrednione wartości drugie miejsce zajmuje Francja. W przeciwieństwie do Chin, jej pozycja nie jest jednak stała; przykładowo w latach 1980–1985 drugie miejsce przypadało Tajlandii[21].

W bazie FAOSTAT nie ma danych dotyczących produkcji jaj kaczych, dostępne są jedyne te dotyczące wszystkich jaj innych, niż kurze[21]. <<...>>

Chów i hodowla kaczek

W 2014 w 43 krajach prowadzono przynajmniej jeden program hodowlany dla kaczek[18]. W Polsce takowy prowadzi Instytut Zootechniki w ramach Programów Ochrony Zasobów Genetycznych Zwierząt Gospodarskich.

<<....>> W Chinach tradycyjnym systemem chowu kaczek było utrzymywanie ich na polach ryżowych, co pozwalało na ograniczanie populacji szkodników upraw ryżu[21].

Przepisy Unii Europejskiej

Dyrektywa Rady 98/58/WE z dnia 20 lipca 1998 r. dotycząca ochrony zwierząt hodowlanych

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 28 czerwca 2010 r. w sprawie minimalnych warunków utrzymywania gatunków zwierząt gospodarskich innych niż te, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej.

cd

Charakterystyka mięsa i jaj

Przypisy

  1. ↑ 1
  2. ↑ Marcin Różewicz, Karol Kaszperuk, Charakterystyka kaczki piżmowej (Cairina moschata), „Wiadomości Zootechniczne”, R. LV, 2017, s. 55–66.
  3. ↑ a b c Sultana H i inni, [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5088415/ Genetic Diversity and Phylogenetic Analysis of South-East Asian Duck Populations Based on the mtDNA D-loop Sequences. Asian-Australas], „Asian-Australasian Journal of Animal Sciences”, 2016, s. 1688-1695.
  4. ↑ 1
  5. ↑ 1
  6. ↑ 1
  7. ↑ zek
  8. ↑ 1
  9. ↑ rev
  10. ↑ Zebin Zhang i inni, Whole-genome resequencing reveals signatures of selection and timing of duck domestication, „GigaScience”, 4, 7, 2018, DOI: 10.1093/gigascience/giy027.
  11. ↑ a b c Kenneth F. Kiple, Kriemhild Coneè Ornelas, red.: The Cambridge World History of Food, t. 1, Cambridge University Press, 2000.
  12. ↑ a b Li i inni, Molecular genetic diversity and origin of Chinese domestic duck breeds, „Archives Animal Breeding”, 53, 2010, s. 609–617 [zarchiwizowane z adresu 2020-02-02].
  13. ↑ Kulikova i inni, Asymmetric hybridization and sex-biased gene flow between Eastern Spot-billed Ducks (Anas zonorhyncha) and Mallards (A. platyrhynchos) in the Russian Far East, „Auk”, 3, 121, 2004, s. 930–949.
  14. ↑ He i inni, A homogenous nature of native Chinese duck matrilineal pool, „BMC Evolutionary Biology”, 8, 1, 2008 [zarchiwizowane z adresu 2020-02-02].
  15. ↑ Hui-Fang Li i inni, Origin and genetic diversity of Chinese domestic ducks, „Molecular Phylogenetics and Evolution”, 2, 57, 2010, s. 634-640.
  16. ↑ a b Gamboa J., The modern ontological natures of the Cairina moschata (Linnaeus, 1758) duck. Cases from Perú, the northern hemisphere, and digital communities, wyd. 13, t. 54, 2019, s. 123-139 [zarchiwizowane z adresu 2020-02-02].
  17. ↑ Stahl i inni, New evidence for pre‐Columbian Muscovy Duck Cairina moschata from Ecuador, „Ibis”, 148, 2006, s. 657-663 [zarchiwizowane z adresu 2020-02-02].
  18. ↑ a b 2014/2015
  19. ↑ a b annex
  20. ↑ sprawdzić czy się nie dudubluje z faorasyN
  21. ↑ a b c d e FAOSTAT
Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „watch”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
BŁĄD PRZYPISÓW

Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „faorasyN”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
BŁĄD PRZYPISÓW
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedystka:Soldier_of_Wasteland/brudnopis2&oldid=58794155”