Wędrownicy

Wędrownicy − grupa metodyczna w organizacjach harcerskich, skupiająca młodzież ponadgimnazjalną i starszą. Symbolem wyróżniającym spośród innych grup jest naramiennik wędrowniczy.

Historia wędrownictwa

Określenie metoda wędrownicza wywodzi się z międzywojennego harcerstwa żeńskiego. Używano go m.in. w podręczniku harcerstwa żeńskiego Wędrowniczki oraz w książce Juliusza Dąbrowskiego i Tadeusza Kwiatkowskiego Jeden trudny rok (1938).

Wędrownicy obecnie

Związek Harcerstwa Polskiego

W ZHP granice wiekowe tej grupy ustalone są na 16-21 lat. Naramiennik jest przyznawany w obrzędowy sposób po odbyciu próby wędrowniczej. Dewiza Wędrownicza brzmi: Wyjdź w Świat, zobacz, pomyśl, pomóż - czyli Działaj! Wędrowników obowiązuje Kodeks Wędrowniczy. Podstawową jednostką organizacyjną dla wędrowników jest drużyna wędrownicza. Członkowie tej grupy to wędrownicy i wędrowniczki.

Wędrownicy zdobywają następujące stopnie harcerskie:

• harcerz orli − harcerka orla,
• harcerz Rzeczypospolitej − harcerka Rzeczypospolitej,

oznaczane gwiazdkami na naramiennikach.

Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej

Wędrownicy

Są w wieku od ok. 15 do 19 roku życia. Zazwyczaj byli już harcerzami i teraz kontynuują drogę harcerską na wyższym poziomie − wędrowniczym. Czyli podejmują się różnych wyzwań, które mają wyższy stopień trudności i nie dotyczą tylko wychowania poprzez zabawę, ale prowadzą do świadomego wkroczenia w dorosłość.

Z reguły wędrownicy przygotowują się także do pełnienia odpowiedzialnych funkcji i zadań w harcerstwie poprzez pomoc w wychowywaniu harcerzy zgodnie z ideami ZHR.

Cel i Misja

Drużyna wędrowników jest podstawową jednostką organizacyjną ZHR i podstawowym środowiskiem wychowawczym wędrowników. Droga wędrownika jest zwieńczeniem harcerskiego systemu wychowania i prowadzi do zdobycia stopnia Harcerza Rzeczypospolitej.

Drużyna

Drużyna to minimum 5 członków (w wieku 16-19 lat) oraz drużynowy. Nie istnieje ograniczenie, co do maksymalnej ilości osób w drużynie, ale ich liczba musi umożliwiać drużynowemu indywidualną pracę z każdym z wędrowników, dlatego zaleca się by ich liczba nie przekraczała 12 osób. Drużyny Wędrowników działają samodzielnie programowo i organizacyjnie (zgodnie z zasadami metody wędrowniczej), o ile ta działalność nie jest sprzeczna z regulaminem i celami ZHR.

Każda drużyna posiada:

• Numer kolejny w danym hufcu (numery drużyn nie powinny się powtarzać, nawet w przypadku działania na terenie jednej miejscowości kilku hufców harcerzy);
• Nazwę złożoną z:
  • Części obowiązkowej składającej się ze słów "Drużyna Wędrowników", poprzedzonych nazwą miejscowości albo regionu (np. Gdańska albo Kujawska). Nazwę drużyny próbnej, poprzedza się przymiotnikiem "Próbna",
  • Części nieobowiązkowej zawierającej nazwę własną (np. "Triarii") oraz imię patrona (np. "im. płk Leopolda Lisa-Kuli").

Metoda

1. Drużyna działa zgodnie z zasadami metody wędrowniczej, a w szczególności:
   • Drużynowy indywidualnie pracuje z każdym z wędrowników i wspiera jego rozwój.
   • Praca drużyny oparta jest o wędrówkę, w sensie fizycznym, intelektualnym i duchowym.
   • We właściwych proporcjach dobierana jest służba, formacja i wyczyn;
   • Drużyna pracuje systemem zadaniowym.
   • Posiada Radę Drużyny, składającą się z najbardziej doświadczonych wędrowników, stanowiącą ciało doradcze wobec drużynowego.
   • Funkcjonuje w niej system stopni wędrowniczych.
   • Funkcjonuje w niej praca z naramiennikiem wędrowniczym.
   • Wędrownicy zdobywają uprawnienia, odznaczenia państwowe i kwalifikacje zawodowe.
   • Wędrownicy przygotowują się do samodzielnego podjęcia indywidualnej służby w dorosłym życiu.
   • Wędrownicy mają pole służby.
2. Praca drużyny realizowana jest w oparciu o plan pracy napisany w porozumieniu z referentem ds. wędrowników w chorągwi i zatwierdzonym przez hufcowego;
3. Przynajmniej raz w roku drużyna organizuje samodzielny wyjazd (min. 5 dni, najlepiej w formie wędrownej);
4. Drużyna regularnie opłaca składki, posiada własny sprzęt oraz rzetelnie prowadzi dokumentację finansową i inwentarzową;

Umundurowanie, funkcje i stopnie

Na pełne umundurowanie wędrownika składa się:

• Bluza mundurowa:
  • Pagony oznaczające przynależność do danej drużyny wędrowniczej. (Do noszenia pagonów są uprawnione tylko osoby przyjęte oficjalnie do drużyny – poprzez rozkaz drużynowego i nadanie chusty).
  • Chustę, która jest nadawana w sposób uroczysty (zazwyczaj przez drużynowego) zgodnie z obrzędowością drużyny.
  • Plakietkę organizacji harcerskiej umieszczoną nad prawą kieszenią.
  • Plakietkę środowiska (np. Szczepu) umieszczoną na lewym rękawie w odległości grubości trzech palców od górnego szwu.
  • Plakietkę miasta (np. Gdańska) umieszczoną na lewym rękawie w odległości grubości palca pod plakietką środowiska.
  • Krzyż Harcerski - odznakę harcerską stosowana w większości organizacji harcerskich w Polsce (wyjątek stanowi SHK Zawisza, które używa, jak całe FSE, krzyża FSE, przypinanego do beretu nad lewą skronią). Krzyż jest nadawany członkom organizacji harcerskiej podczas Przyrzeczenia Harcerskiego. W przypadku, gdy wędrownik ma otwartą próbę na stopień młodzika, (czyli nie złożył jeszcze Przyrzeczenia), zamiast Krzyża ma wpiętą Lilijkę. Jeżeli wędrownik nie ma otwartej próby na stopień młodzika ani nie złożył Przyrzeczenia Harcerskiego, nie nosi ani Lilijki, ani Krzyża.
  • W przypadku posiadania stopnia instruktorskiego oznacza się to za pomocą podkładki pod Krzyż o adekwatnym do stopnia kolorze.
  • Oznaczenia odbytych Służb (np. Biała Służba albo Lednica) umieszczane są na prawym ramieniu tuż pod szwem.
  • Oznaczenia zdobytych sprawności (z reguły z czasów bycia w Drużynie Harcerskiej) wyszyte kolorem czerwonym lub innym zgodnym z obrzędowością drużyny.
  • Na klapie prawej kieszeni znajdują się odznaki pamiątkowe (np. Znaczek Zucha) oraz inny zgodne z obrzędowością drużyny. Na samej kieszeni prawej mogą się znajdować naszywki okolicznościowe (związane np. z Akcją Letnią), z reguły po pewnym okresie odczepiane.
  • W przypadku pełnienia funkcji możliwe jest noszenie sznura oznaczającego pełnioną funkcję (w odpowiednim kolorze).
• Rogatywka/Beret/Kapelusz:
  • W zależności od obrzędowości drużyny lub regulaminu Organizacji, jako nakrycie głowy noszona jest rogatywka, beret lub kapelusz.
  • Jeżeli wędrownik złożył już Przyrzeczenie Harcerskie, powinien mieć wpiętą Lilijkę na przedzie nakrycia głowy. (W przypadku posiadania stopnia instruktorskiego można nosić Lilijkę koloru złotego)
• Spodnie mundurowe:
  • W zależności od pogody nosi się długie lub krótkie spodnie mundurowe.
  • W przypadku noszenia krótkich, należy mieć jeszcze nałożone getry i wyłogi (w kolorach zgodnych z obrzędowością drużyny).
  • Spodnie powinny być koloru ciemnozielonego lub oliwkowego (w zależności od Organizacji dopuszczalne są też inne kolory spodni mundurowych).

Wędrownicy zdobywają następujące stopnie:

• Jeżeli nie złożyli Przyrzeczenia Harcerskiego (w szczególności dotyczy to wędrowników, którzy drogę w Harcerstwie zaczęli od Wędrownictwa), realizują zdobywanie młodzika. (Poziom zadań jest także zależny od wieku i umiejętności, a nie od tylko od zdobywanego stopnia).
• Ćwik: stopień zdobywany przez wędrowników w wieku do 18 lat (takie są założenia, lecz możliwe są odstępstwa od tej reguły)
• Harcerz Orli (HO): stopień zdobywany przez wędrowników w wieku koło 15 - 17 lat. Z racji wieku, w jakim się zdobywa ten stopień, może być potraktowany, jako sprawdzian dojrzałości harcerskiej.
• Harcerz Rzeczypospolitej (HR): stopień zdobywany, jako zwieńczenie wędrowniczej drogi kształcenia w wieku 17- 18 lat. Z reguły wędrownik, który posiada taki stopień jest gotowy do pracy wychowawczej w Drużynach Harcerskich oraz Gromadach Zuchowych (oczywiście po dodatkowym przeszkoleniu). Po zdobyciu tego stopnia wędrownik kończy swoją działalność w Drużynie Wędrowniczej, jako uczeń, lecz może ją kontynuować, jako drużynowy lub przejść do Kręgu Starszoharcerskiego.

Wędrownicy zazwyczaj nie zdobywają stopnia „Wywiadowca”, gdyż byłoby to nieadekwatne do wieku wędrowników. Wyjątkiem są Harcerze którzy nigdy wcześniej nie mieli kontaktu ze Organizacją Harcerską i zaczęli dopiero od Wędrownictwa.

Zdobywanie każdego stopnia wiąże się z wykonywaniem zadań, które mają za zadanie wykształcić wiedzę, charakter oraz osobowość. Główną pieczę i opiekę nad zdobywającym stopień posiada w przypadku zdobywania młodzika – drużynowy, zaś zdobywanie stopni ćwik, HO i HR wiąże się z nadzorem Komisji Stopni przy danym środowisku, która to też ma wpływ na kształt zadań. Posiadanie każdego stopnia wiąże się z możliwością naznaczenia tego na Krzyży Harcerskim:

1. Młodzik – Krzyż Harcerski (żelazny) bez dodatków.
2. Wywiadowca – srebrna Lilijka na Krzyżu Harcerskim.
3. Ćwik – pozłacana lilijka na Krzyżu Harcerskim.
4. Harcerz Orli – pozłacana lilijka oraz krąg na Krzyżu Harcerskim.
5. Harcerz Rzeczypospolitej – tak jak w przypadku HO oraz pozłacane wieńce z liści dębu i lauru

Stowarzyszenie Harcerskie

W Stowarzyszeniu Harcerskim wędrownik jest członkiem grupy metodycznej należący do drużyny wędrowniczej i mający co najmniej 16 lat.

Zobacz też

• Naramiennik wędrowniczy

Linki zewnętrzne

• Wędrowniczki ZHR
• Wędrownictwo w Internecie (archiwum)