Ryńsk: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m drobne redakcyjne |
zabytki, szkoły - źródło poniżej |
||
Linia 36: | Linia 36: | ||
Do [[1954]] roku miejscowość była siedzibą [[gmina Ryńsk|gminy Ryńsk]]. [[podział administracyjny Polski 1975-1998|W latach 1975-1998]] miejscowość administracyjnie należała do [[województwo toruńskie|województwa toruńskiego]]. |
Do [[1954]] roku miejscowość była siedzibą [[gmina Ryńsk|gminy Ryńsk]]. [[podział administracyjny Polski 1975-1998|W latach 1975-1998]] miejscowość administracyjnie należała do [[województwo toruńskie|województwa toruńskiego]]. |
||
⚫ | |||
W Ryńsku jest Szkoła Podstawowa im. Mikołaja z Ryńska oraz Gimnazjum im. Jana Pawła II. Budynek, w którym mieści się Szkoła Podstawowa ma ponad 200 lat, kiedyś należał do bogatego rodu. Dziś budynek jest odrestaurowany ale z tyłu na wielkiej tablicy można zobaczyć datę najprawdopodobniej wybudowania. Tuż obok jest gimnazjum od 2005 roku noszące imię Jana Pawła II. Gimnazjum zostało wybudowane w 1999 roku. W budynku znajduje się duża hala sportowa.Co roku 13 października obchodzona jest rocznica nadania imienia szkole. Z tej okazji urządzany jest festyn, na którym można zobaczyć m.in. mecz piłki nożnej między uczniami klas, pokazy strażackie. Gimnazjum jest nowoczesną szkołą. W Ryńsku są dwa kościoły z okresu gotyku. Jest duże boisko do piłki nożnej oraz piękny park, pełen zieleni i różnych gatunków roślin. |
|||
== Historia == |
|||
⚫ | |||
Po podziale Królestwa Polskiego przez Bolesława Krzywoustego ziemie na których leży Ryńsk weszły w skład [[Księstwo Mazowieckie|Księstwa Mazowieckiego]]. W [[1228]] roku piastowski książę [[Konrad Mazowiecki]] nadał w [[lenno]] Ziemię Chełmińską Zakonowi Krzyżackiemu. Po raz pierwszy miejscowość była wzmiankowana w [[1341]] roku gdy dokonano nadań na rzecz sołtysa Jana. W [[1414]] roku wieś jest wymieniona przez Krzyżaków w "Księdze Strat" wojennych, ponieważ wieś spłonęła podczas walk z Królestwem Polskim. |
|||
* [[Ryńskie]] |
|||
⚫ | |||
W roku 1526 król Polski Zygmunt I Stary przekazał wieś Jerzemu i Konradowi Plemięckim. W 1766 roku wieś należała do Marianny Wilksyckiej, a od roku 1800 do Jakuba Wilksyckiego. W latach 1807 – 1815 Ryńsk wchodził w skład Księstwa Warszawskiego. W 1872 roku właścicielem wsi stał się hr. Artur Sumiński. |
|||
⚫ | |||
== Zabytki == |
|||
* '''kościół p.w. Świętego Wawrzyńca''' z 1 poł. XIV wieku w stylu gotyckim i renesansowym, parafialny. Korpus kościoła przebudowany został w [[1608]] roku ze środków fundacji Fabiana Plemięckiego. Dobudowano wtedy wieżę. W 1648 r. kosztem Jana Działyńskiego kościół odnowiono. W świątyni zachował się wystrój z XVIII wieku |
|||
** renesansowa ambona |
|||
** ławy z wczesnorenesansową dekoracją snycerską |
|||
** barokowy prawy ołtarz boczny wykonany z czarnego marmuru w 1645 roku |
|||
** wczesnobarokowy ołtarz główny z połowy XVII wieku z późniejszymi XVIII wiecznymi rzeźbami św. Stanisława i św. Wojciecha oraz obrazem – „Męczeństwo św. Wawrzyńca” z przełomu XVI i XVII wieku |
|||
** kamienna barokowa chrzcielnica z poł. XVII wieku |
|||
** barokowa rzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego |
|||
** granitowa średniowieczna kropielnica |
|||
** XIX wieczne organy |
|||
** renesansowa monstrancja wieżyczkowa |
|||
** kielich z XVII wieku |
|||
** relikwiarz z 1749 roku |
|||
** gotycki dzwon z XV wieku |
|||
* '''Dwór''' - w XVII wieku należał do rodziny Działyńskich. Rozbudowano go na przełomie XVIII i XIX wieku. Po 1945 roku został przebudowany na szkołę. Obok pałacu znajdują się dwie klasycystyczne oficyny wybudowane około 1800 roku. Wokół rozciąga się park z tablicą pamiątkową poświęconą Mikołajowi z Ryńska. |
|||
* '''grodzisko''' |
|||
* '''Kościół p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa''' wzniesiony został w pocz. XX wieku w stylu neogotyckim. Zachował się w nim pierwotny wystrój wnętrza. |
|||
* polskie betonowe schrony bojowe z 1939 roku od strony Torunia |
|||
* młyn z końca XIX wieku |
|||
== Szkoły == |
|||
W Ryńsku znajduje się Szkoła Podstawowa im. Mikołaja z Ryńska. Budynek, w którym mieści się Szkoła Podstawowa ma około 200 lat i był dawniej siedzibą rodziny Działyńskiech. Na tyłach gmachu można zobaczyć przypuszczalną datę budowy. Obok znajduje się zbudowane w 1999 r. gimnazjum, które od 2005 roku nosi imię Jana Pawła II. W budynku znajduje się hala sportowa. Co roku 13 października obchodzona jest rocznica nadania imienia szkole. Z tej okazji urządzany jest festyn. |
|||
⚫ | |||
* [[Mikołaj z Ryńska]] - rycerz (1360-1411) |
* [[Mikołaj z Ryńska]] - rycerz (1360-1411) |
||
⚫ | |||
==Bibliografia== |
==Bibliografia== |
||
Linia 48: | Linia 74: | ||
=== Linki zewnętrzne === |
=== Linki zewnętrzne === |
||
*[http://www.turystyka.torun.pl/index.php?strona=174&back=1#rynsk Ryńsk w Toruńskim Serwisie Turystycznym] |
*[http://www.turystyka.torun.pl/index.php?strona=174&back=1#rynsk Ryńsk w Toruńskim Serwisie Turystycznym] |
||
*[http://www.pttk.torun.pl/TO-2216y.html Przewodnik na stronie PTTK] |
|||
{{kujawsko-pomorskie stub}}{{Polska wieś kategoria stub}} |
{{kujawsko-pomorskie stub}}{{Polska wieś kategoria stub}} |
Wersja z 16:25, 20 lip 2010
{{{rodzaj miejscowości}}} | |
![]() Kościół p.w. św. Wawrzyńca | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat |
wąbrzeski |
Gmina |
Wąbrzeźno |
Sołectwo |
{{{sołectwo}}} |
Liczba ludności (2006) |
{{{liczba ludności}}} |
Strefa numeracyjna |
{{{strefa numeracyjna}}} |
Kod pocztowy |
{{{kod pocztowy}}} |
Tablice rejestracyjne |
{{{tablice rejestracyjne}}} |
SIMC | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego ![]() Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie Polski ![]() Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark} |
Ryńsk – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie wąbrzeskim, w gminie Wąbrzeźno.
Do 1954 roku miejscowość była siedzibą gminy Ryńsk. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.
Historia
Po podziale Królestwa Polskiego przez Bolesława Krzywoustego ziemie na których leży Ryńsk weszły w skład Księstwa Mazowieckiego. W 1228 roku piastowski książę Konrad Mazowiecki nadał w lenno Ziemię Chełmińską Zakonowi Krzyżackiemu. Po raz pierwszy miejscowość była wzmiankowana w 1341 roku gdy dokonano nadań na rzecz sołtysa Jana. W 1414 roku wieś jest wymieniona przez Krzyżaków w "Księdze Strat" wojennych, ponieważ wieś spłonęła podczas walk z Królestwem Polskim.
W roku 1526 król Polski Zygmunt I Stary przekazał wieś Jerzemu i Konradowi Plemięckim. W 1766 roku wieś należała do Marianny Wilksyckiej, a od roku 1800 do Jakuba Wilksyckiego. W latach 1807 – 1815 Ryńsk wchodził w skład Księstwa Warszawskiego. W 1872 roku właścicielem wsi stał się hr. Artur Sumiński.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Rynsk_church2.jpg/220px-Rynsk_church2.jpg)
Zabytki
- kościół p.w. Świętego Wawrzyńca z 1 poł. XIV wieku w stylu gotyckim i renesansowym, parafialny. Korpus kościoła przebudowany został w 1608 roku ze środków fundacji Fabiana Plemięckiego. Dobudowano wtedy wieżę. W 1648 r. kosztem Jana Działyńskiego kościół odnowiono. W świątyni zachował się wystrój z XVIII wieku
- renesansowa ambona
- ławy z wczesnorenesansową dekoracją snycerską
- barokowy prawy ołtarz boczny wykonany z czarnego marmuru w 1645 roku
- wczesnobarokowy ołtarz główny z połowy XVII wieku z późniejszymi XVIII wiecznymi rzeźbami św. Stanisława i św. Wojciecha oraz obrazem – „Męczeństwo św. Wawrzyńca” z przełomu XVI i XVII wieku
- kamienna barokowa chrzcielnica z poł. XVII wieku
- barokowa rzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego
- granitowa średniowieczna kropielnica
- XIX wieczne organy
- renesansowa monstrancja wieżyczkowa
- kielich z XVII wieku
- relikwiarz z 1749 roku
- gotycki dzwon z XV wieku
- Dwór - w XVII wieku należał do rodziny Działyńskich. Rozbudowano go na przełomie XVIII i XIX wieku. Po 1945 roku został przebudowany na szkołę. Obok pałacu znajdują się dwie klasycystyczne oficyny wybudowane około 1800 roku. Wokół rozciąga się park z tablicą pamiątkową poświęconą Mikołajowi z Ryńska.
- grodzisko
- Kościół p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa wzniesiony został w pocz. XX wieku w stylu neogotyckim. Zachował się w nim pierwotny wystrój wnętrza.
- polskie betonowe schrony bojowe z 1939 roku od strony Torunia
- młyn z końca XIX wieku
Szkoły
W Ryńsku znajduje się Szkoła Podstawowa im. Mikołaja z Ryńska. Budynek, w którym mieści się Szkoła Podstawowa ma około 200 lat i był dawniej siedzibą rodziny Działyńskiech. Na tyłach gmachu można zobaczyć przypuszczalną datę budowy. Obok znajduje się zbudowane w 1999 r. gimnazjum, które od 2005 roku nosi imię Jana Pawła II. W budynku znajduje się hala sportowa. Co roku 13 października obchodzona jest rocznica nadania imienia szkole. Z tej okazji urządzany jest festyn.
Zobacz też:
- Mikołaj z Ryńska - rycerz (1360-1411)
- Układ w Ryńsku (1655)
Bibliografia
- Ryszard Boguwolski, Średniowieczny gródek rycerski w Ryńsku, "Kalendarz Grudziądzki", ISSN 1427-700X, 9, 2005
Linki zewnętrzne
Szablon:Kujawsko-pomorskie stubSzablon:Polska wieś kategoria stub