Wojna litewsko-moskiewska (1492–1494): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m r2.5.2) (robot poprawia: et:Moskva-Leedu sõda (1492–1494) |
→Pokój wieczysty: drobne merytoryczne |
||
Linia 30: | Linia 30: | ||
* zakończenie działań zbrojnych |
* zakończenie działań zbrojnych |
||
* sojusz wojskowy zawarty pomiędzy oboma państwami przeciwko [[Chanat Krymski|Tatarom krymskim]] |
* sojusz wojskowy zawarty pomiędzy oboma państwami przeciwko [[Chanat Krymski|Tatarom krymskim]] |
||
* Litwa traci na rzecz państwa moskiewskiego [[ |
* Litwa traci na rzecz państwa moskiewskiego tereny wraz z [[Wiaźma|Wiaźmą]] |
||
* Litwa zachowuje część Księstw Wierchowskich z |
* Litwa zachowuje część [[Księstwa Wierchowskie|Księstw Wierchowskich]] z [[Lubeck]]iem, [[Mceńsk]]iem, [[Sierpiejsk]]iem i [[Masalsk]]iem |
||
* Litwa rezygnuje ostatecznie ze swoich roszczeń do ziem [[Nowogród Wielki|Nowogrodu Wielkiego]], [[Psków|Pskowa]], [[Twer]]u i [[Riazań|Riazania]] |
* Litwa rezygnuje ostatecznie ze swoich roszczeń do ziem [[Nowogród Wielki|Nowogrodu Wielkiego]], [[Psków|Pskowa]], [[Twer]]u i [[Riazań|Riazania]] |
||
* uznanie przez stronę litewską tytułu wielkiego księcia moskiewskiego ''gosudara wsieja Rusi'' |
|||
* zakaz przyjmowania kniaziów z jednego państwa przez drugie |
* zakaz przyjmowania kniaziów z jednego państwa przez drugie |
||
* wprowadzono wolność handlu |
* wprowadzono wolność handlu |
||
* Litwa nie uznała tytułu wielkiego księcia moskiewskiego ''gosudar wszystkiej Rusi''<ref>Łowmiański Henryk, Polityka Jagiellonów, Poznań 1999, s. 404</ref> |
|||
Potwierdzeniem tego traktatu był ślub ''[[per procura]]'' zawarty następnego dnia pomiędzy Aleksandrem Jagiellończykiem i [[Helena Moskiewska|Heleną Moskiewską]], córką Iwana III. |
Potwierdzeniem tego traktatu był ślub ''[[per procura]]'' zawarty następnego dnia pomiędzy Aleksandrem Jagiellończykiem i [[Helena Moskiewska|Heleną Moskiewską]], córką Iwana III. |
Wersja z 01:52, 11 mar 2011
Wojna litewsko-moskiewska 1492-1494 – stoczona w latach 1492-1494 pomiędzy Wielkim Księstwem Litewskim i Wielkim Księstwem Moskiewskim.
Geneza
Główną przyczyną wybuchu wojny było dążenie wielkiego księcia moskiewskiego Iwana III Srogiego do oderwania od Litwy Księstw Wierchowskich, położonych w dorzeczu górnej Oki. Wobec osłabienia kontroli litewskiej nad tym terytorium miejscowi książęta rozpoczęli w 1487 stopniowe przechodzenie na stronę Moskwy (tzw. otjezdy).
Wybuch
Wykorzystując śmierć króla Kazimierza IV Jagiellończyka w czerwcu 1492, na ziemie litewskie uderzyła armia moskiewska, która zdobyła Lubeck i Mceńsk, uprowadzając tamtejszą ludność. Następna wyprawa przeprowadzona jesienią zdobyła Chlepień, Rohaczew, zagroziła Wiaźmie. W tym czasie kniaziowie Sierpiejska i Mezecka przeszli na stronę Moskwy, poddając swoje księstwa.
Wojna
Zimą 1492 wojska litewskie pod wodzą namiestnika smoleńskiego Jerzego Hlebowicza przeszły do kontrofensywy, napadły na kniaziów uznających zwierzchnictwo Moskwy i spustoszyły ich dobra, odbijając Sierpiejsk i Mezeck. Jednak już w styczniu 1493 zmuszone zostały do opuszczenia tych miast, zagrożone nową wyprawą moskiewską, która zdobyła Wiaźmę i zagroziła nawet Smoleńskowi.
Rokowania
Strona litewska rozpoczęła pertraktacje dyplomatyczne już jesienią 1492, wysyłając poselstwo Stanisława Hlebowicza. W styczniu do Wilna przybyło poselstwo moskiewskie, które po raz pierwszy użyło tytułu gosudara wsieja Rusi.[1] Wobec braku wsparcia ze strony swojego brata Jana Olbrachta, wielki książę litewski Aleksander Jagiellończyk zmuszony był podpisać w 1494 pokój wieczysty z państwem moskiewskim.
Pokój wieczysty
Podpisany 5 lutego 1494 w Moskwie pomiędzy Wielkim Księstwem Litewskim i Wielkim Księstwem Moskiewskim przez posłów litewskich Stanisława Janowicza Kieżgajłę i Piotra Janowicza Montygerdowicza.
Postanowienia:
- zakończenie działań zbrojnych
- sojusz wojskowy zawarty pomiędzy oboma państwami przeciwko Tatarom krymskim
- Litwa traci na rzecz państwa moskiewskiego tereny wraz z Wiaźmą
- Litwa zachowuje część Księstw Wierchowskich z Lubeckiem, Mceńskiem, Sierpiejskiem i Masalskiem
- Litwa rezygnuje ostatecznie ze swoich roszczeń do ziem Nowogrodu Wielkiego, Pskowa, Tweru i Riazania
- zakaz przyjmowania kniaziów z jednego państwa przez drugie
- wprowadzono wolność handlu
- Litwa nie uznała tytułu wielkiego księcia moskiewskiego gosudar wszystkiej Rusi[2]
Potwierdzeniem tego traktatu był ślub per procura zawarty następnego dnia pomiędzy Aleksandrem Jagiellończykiem i Heleną Moskiewską, córką Iwana III.