Sejm konwokacyjny 1764: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Zobacz też: drobne merytoryczne |
→Reformy: drobne merytoryczne |
||
| Linia 13: | Linia 13: | ||
* zlikwidowano cła prywatne |
* zlikwidowano cła prywatne |
||
* wprowadzono [[cło generalne]] do skarbu państwowego |
* wprowadzono [[cło generalne]] do skarbu państwowego |
||
* zniesiono ''[[liberum veto]]'' w głosowaniu projektów wnoszonych przez Komisję Skarbową. Uznano, że głosowania takie będą decydowane ''figuria judicaria'', czyli tak jak w sądach tzn. większością. Umożliwiało to np. zwiększenie podatków na armię. |
|||
* zniesiono ''[[liberum veto]]'' w głosowaniu w sprawach skarbowych i wojskowych. |
|||
* wprowadzono zakaz przysięgania posłów na [[instrukcje poselskie]] |
* wprowadzono zakaz przysięgania posłów na [[instrukcje poselskie]] |
||
* ujednolicono system miar i wag |
* ujednolicono system miar i wag |
||
Wersja z 12:58, 19 kwi 2012
Sejm konwokacyjny 1764 roku – sejm konwokacyjny obradujący w dniach 7 maja-23 czerwca 1764 w Warszawie, zwołany pod węzłem konfederacji dla przygotowania elekcji Stanisława Augusta Poniatowskiego, przeprowadził szereg reform ustroju I Rzeczypospolitej.
Jego obradom przewodniczył marszałek Adam Kazimierz Czartoryski. W celu skutecznego przeprowadzenia obrad Zamek Królewski w Warszawie i Krakowskie Przedmieście obsadzone zostało oddziałami wojsk rosyjskich z armatami i nadwornymi hufcami Czartoryskich. 7 maja 1764 roku 22 senatorów i 46 posłów złożyło w grodzie warszawskim manifest, protestujący przeciwko łamaniu prawa międzynarodowego, uznający odbywający się w obecności wojsk obcych sejm konwokacyjny za nielegalny. [1]Wobec absencji posłów opozycji, którzy w ramach protestu przeciwko obecności wojsk rosyjskich opuścili sesję, Familia Czartoryskich przeprowadziła za zgodą posła rosyjskiego Hermana Karla von Keyserlinga zmianę ustroju Rzeczypospolitej. W jego obradach uczestniczyło jedynie 80 posłów (powinno 300) i 7 senatorów (zamiast 136).
W wyniku presji prymasa interrexa Władysława Aleksandra Łubieńskiego Rzeczpospolita uznała oficjalnie tytuły cesarzowej Wszechrusi Katarzyny II (nieuznawany od 1721) i tytuł króla w Prusach Fryderyka II (nieuznawany od 1701). Stanowiło to realne zagrożenie dla integralności terytorialnej państwa polskiego. Rosja w czasie rozbiorów podnosiła z tego tytułu roszczenia terytorialne wobec ziem ruskich Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Prusy natomiast wykorzystały fakt, że Prusy Królewskie stanowiły niegdyś integralną całość z Prusami Książęcymi. Sejm zatwierdził cesję terytorium Rzeczypospolitej na rzecz Rosji, dokonaną w traktacie Grzymułtowskiego. [2]
Reformy
- zlikwidowano cła prywatne
- wprowadzono cło generalne do skarbu państwowego
- zniesiono liberum veto w głosowaniu projektów wnoszonych przez Komisję Skarbową. Uznano, że głosowania takie będą decydowane figuria judicaria, czyli tak jak w sądach tzn. większością. Umożliwiało to np. zwiększenie podatków na armię.
- wprowadzono zakaz przysięgania posłów na instrukcje poselskie
- ujednolicono system miar i wag
- zlikwidowano Sejm Czterech Ziem, gdyż nie był on w stanie uporać się ze ściąganiem podatków od Żydów
- zreformowano kwartę i pogłówne żydowskie
- na czas nieokreślony zawiązano konfederację generalną, co pozwalało na skuteczne przeprowadzenie sejmu elekcyjnego i koronacyjnego
- utworzono jeszcze odrębne dla Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego, centralne kolegialne urzędy tj. Komisję Skarbową Koronną, Komisję Skarbową Wielkiego Księstwa Litewskiego i Komisję Wojskową
- ograniczono władzę hetmanów, czyniąc ich przewodniczącymi Komisji Wojskowych z głosem stanowczym
- uchwalono lustrację królewszczyzn
- zniesiono jurydyki i serwitoriaty
Zobacz też
- ↑ Henryk Schmitt, Dzieje panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, t. I Lwów 1868, s. 233-244.
- ↑ Jacek Staszewski, August II Mocny, Wrocław 1998, s. 100.