Zamek w Smoleniu: Różnice pomiędzy wersjami

Zamek w Smoleniu
	nr rej. I-3-18/46 z 17.05.1947, A-1275 z 17.12.1981
Państwo	Polska
Miejscowość	Smoleń
	Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:building}
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 14:33, 10 lip 2012

Zamek w Smoleniu – zamek rycerski znajdujący się we wsi Smoleń w województwie śląskim oraz na Szlaku Orlich Gniazd oraz Jurajskim Rowerowym Szlaku Orlich Gniazd.

Architektura

Zamek został wzniesiony w stylu gotyckim w połowie XIV wieku, najprawdopodobniej przez Ottona z Pilczy herbu Topór i zastąpił istniejącą tu być może wcześniej drewnianą strażnicę. Pierwszy zamek w swojej pierwszej fazie miał kształt małego wielobocznego obiektu zwężającego się w kierunku cylindrycznej wieży (stołpu). W późniejszych latach u stóp skały dobudowano dwa zamki dolne, otoczone murami z zachowaną do dzisiaj bramą wjazdową. Na dziedzińcu zamkowym znajduje się studnia, którą według tradycji wykuć mieli jeńcy tatarscy, a jej głębokość miała wynosić 200 m (inne źródła podają 100 m - tak naprawdę nie wiadomo, są to wyłącznie dywagacje, studnia obecnie jest zasypana do głębokości 26 m).

Historia

Wzgórze zamkowe było być może zasiedlone w okresie lateńskim - świadczą o tym dwa groty włóczni znalezione tu w XIX wieku. W 1300 roku wg kroniki Stryjkowskiego prowadzone były walki o zamek Pelciszka (chodzi o zamek Smoleń lub pobliską strażnicę na Skale Biśnik lub Grodzisku Pańskim) pomiędzy Wacławem II a Władysławem Łokietkiem.

1384 - pierwsza pewna wzmianka o zamku, wymieniony jest kapelan zamkowy Mikołaj

1394 - wymieniony kapelan zamkowy Dominik

przełom XIV i XV wieku - właścicielką zamku jest Elżbieta Pilecka-Granowska, III żona króla Władysława Jagiełły

1432 - wymienione podzamcze z folwarkiem i innymi zabudowaniami gospodarczymi

1492-1515 - na zamku przebywał Biernat z Lublina, który pełnił funkcję kapelana kaplicy zamkowej oraz prywatnego lekarza i sekretarza Jana Pileckiego. Biernat z Lublina w listach bardzo chwalił ten pobyt i podziwiał bogactwo biblioteki zamkowej.

W XVI wieku zamek od Pileckich nabyli Padniewscy herbu Nowina i przekształcili go w renesansową rezydencję (w wielu przewodnikach turystycznych i innych wydawnictwach pojawia się nieprawdziwa informacja, że od Pileckich nabył zamek Seweryn Boner, jednak zamek w Smoleniu nigdy nie należał do Bonerów. Po Pileckich przeszedł od razu w ręce Padniewskiego. Zamek więc rozbudowali Pileccy). Pomimo modernizacji bardzo szybko przestała wystarczać rosnącym w potęgę i bogactwo właścicielom. Ograniczona powierzchnia wzgórza utrudniała dalszą rozbudowę, zaś kiepskie połączenia komunikacyjne spowodowały, że Padniewscy najpierw zamieszkiwali w folwarku u stóp zamku, a następnie kasztelan oświęcimski Wojciech Padniewski postanowił przenieść się około 1610 roku do Pilicy, gdzie było dość miejsca, by wybudować nową, okazalszą siedzibę (Zamek w Pilicy).

Zamek w Smoleniu od tego czasu zaczął niszczeć, zaś jego los przypieczętowali Szwedzi, dewastując go w 1655 roku.

W 1657 roku Stanisław Warszycki planował oddanie zrujnowanego zamku na klasztor Franciszkanów. Nie doszło to jednak do skutku, a klasztor wiek później powstał w Pilicy.

W 1797 roku Austriacy przyczynili się znacząco do dewastacji zamku, używając kamienia z murów do budowy komory celnej w Smoleniu.

W latach 40. XIX wieku zamek nabył Roman Hubicki, który go uporządkował i częściowo zrekonstruował. W wyniku tych prac przy południowej ścianie zamku natrafiono na wiele ludzkich kości i militariów średniowiecznych. Wskazuje to na zbrojny atak na zamek w średniowieczu. Roman Hubicki na zamku w Smoleniu założył słynną fabrykę śrutu "Batawia".

W latach 50. i 60. XX wieku zamek zabezpieczono w postaci trwałej ruiny i wykonano wstępne badania architektoniczne.

W 2010 roku w wyniku złego stanu murów oraz katastrofalnej zimy powodującej złamania drzew i destrukcję murów postawiono tablice zakazujące wstępu na zamek. Wycięto kilkadziesiąt drzew w obrębie murów i ich najbliższego otoczenia.

Planowane są kolejne prace na zamku - zabezpieczenie murów i badania archeologiczne.

Badania archeologiczne

W 1997 roku archeolog Błażej Muzolf na niewielką skalę przeprowadził wstępne badania archeologiczne. Przyniosły one jednak ciekawe znaleziska dwóch hełmów średniowiecznych.

Bibliografia

Zamek w Smoleniu. [dostęp 14 marca 2008]. (pol.).

Henryk Błażkiewicz, Pilica. Zarys dziejów miejscowości, Kraków 1992

http://www.jura-pilica.com/?bonerowie-na-smoleniu,267 |data dostępu 25 lipca 2010|

@@ Linia 32: / Linia 32: @@
 '''Zamek w Smoleniu''' – zamek rycerski znajdujący się we wsi [[Smoleń (województwo śląskie)|Smoleń]] w [[województwo śląskie|województwie śląskim]] oraz na [[Szlak Orlich Gniazd|Szlaku Orlich Gniazd]] oraz [[Jurajski Rowerowy Szlak Orlich Gniazd|Jurajskim Rowerowym Szlaku Orlich Gniazd]].
+=== Architektura ===
-Wzgórze było być może zasiedlone w okresie lateńskim - świadczą o tym dwa groty włóczni znalezione tu w XIX wieku.
+Zamek został wzniesiony w stylu gotyckim w połowie [[XIV wiek]]u, najprawdopodobniej przez [[Otton z Pilczy|Ottona z Pilczy]] herbu [[Topór (herb szlachecki)|Topór]] i zastąpił istniejącą tu być może wcześniej drewnianą strażnicę. Pierwszy zamek w swojej pierwszej fazie miał kształt małego wielobocznego obiektu zwężającego się w kierunku cylindrycznej wieży ([[stołp]]u). W późniejszych latach u stóp skały dobudowano dwa zamki dolne, otoczone murami z zachowaną do dzisiaj bramą wjazdową. Na dziedzińcu zamkowym znajduje się studnia, którą według tradycji wykuć mieli jeńcy tatarscy, a jej głębokość miała wynosić 200 m (inne źródła podają 100 m - tak naprawdę nie wiadomo, są to wyłącznie dywagacje, studnia obecnie jest zasypana do głębokości 26 m).
-Zamek został wzniesiony prawdopodobnie w połowie [[XIV wiek]]u, najprawdopodobniej przez [[Otton z Pilczy|Ottona z Pilczy]] herbu [[Topór (herb szlachecki)|Topór]] i zastąpił istniejącą tu być może wcześniej drewnianą strażnicę. Z początku był to mały, wieloboczny, kamienny obiekt zwężający się przy wysokiej, cylindrycznej wieży. W późniejszych latach u stóp skały dobudowano dwa zamki dolne, otoczone grubymi murami z bramą wjazdową, która zachowała się do dziś. Na dziedzińcu zamkowym znajduje się studnia, którą według tradycji wykuć mieli jeńcy tatarscy, a jej głębokość miała wynosić 200 m (inne źródła podają 100 m - tak naprawdę nie wiadomo, są to wyłącznie dywagacje, studnia obecnie jest zasypana do głębokości 26 m).
+=== Historia ===
+Wzgórze zamkowe było być może zasiedlone w okresie lateńskim - świadczą o tym dwa groty włóczni znalezione tu w XIX wieku.
 W 1300 roku wg kroniki Stryjkowskiego prowadzone były walki o zamek Pelciszka (chodzi o zamek Smoleń lub pobliską strażnicę na Skale Biśnik lub Grodzisku Pańskim) pomiędzy Wacławem II a Władysławem Łokietkiem.
@@ Linia 46: / Linia 47: @@
 - wymienione podzamcze z folwarkiem i innymi zabudowaniami gospodarczymi
--1515 - na zamku przebywa Biernat z Lublina, który pełni funkcję kapelana kaplicy zamkowej oraz prywatnego lekarza i sekretarza Jana Pileckiego. Biernat z Lublina w listach bardzo chwali ten pobyt i podziwia bogactwo biblioteki zamkowej
+-1515 - na zamku przebywał [[Biernat z Lublina]], który pełnił funkcję kapelana kaplicy zamkowej oraz prywatnego lekarza i sekretarza Jana Pileckiego. Biernat z Lublina w listach bardzo chwalił ten pobyt i podziwiał bogactwo biblioteki zamkowej.
-W [[XVI wiek]]u zamek nabył [[Seweryn Boner]] i przekształcił go w [[renesans]]ową rezydencję (jest to błędna informacja powielana przez wiele przewodników turystycznych i innych wydawnictw. Zamek w Smoleniu nigdy nie należał do Bonerów. Po Pileckich przeszedł od razu w ręce Padniewskiego. Zamek więc rozbudowali Pileccy.). Później warownia przeszła w ręce Padniewskich, jednakże pomimo modernizacji bardzo szybko przestała wystarczać rosnącym w potęgę i bogactwo właścicielom. Ograniczona powierzchnia wzgórza utrudniała dalszą rozbudowę, zaś kiepskie połączenia komunikacyjne spowodowały, że Padniewscy najpierw zamieszkiwali w folwarku u stóp zamku, a następnie postanowili przenieść się do [[Pilica (województwo śląskie)|Pilicy]], gdzie było dość miejsca, by wybudować nową, okazalszą siedzibę.
+W [[XVI wiek]]u zamek od Pileckich nabyli Padniewscy herbu Nowina i przekształcili go w [[renesans]]ową rezydencję (w wielu przewodnikach turystycznych i innych wydawnictwach pojawia się nieprawdziwa informacja, że od Pileckich nabył zamek [[Seweryn Boner]], jednak zamek w Smoleniu nigdy nie należał do Bonerów. Po Pileckich przeszedł od razu w ręce Padniewskiego. Zamek więc rozbudowali Pileccy). Pomimo modernizacji bardzo szybko przestała wystarczać rosnącym w potęgę i bogactwo właścicielom. Ograniczona powierzchnia wzgórza utrudniała dalszą rozbudowę, zaś kiepskie połączenia komunikacyjne spowodowały, że Padniewscy najpierw zamieszkiwali w folwarku u stóp zamku, a następnie kasztelan oświęcimski Wojciech Padniewski postanowił przenieść się około 1610 roku do [[Pilica (województwo śląskie)|Pilicy]], gdzie było dość miejsca, by wybudować nową, okazalszą siedzibę ([[Zamek w Pilicy]]).
-Zamek pozostawiony zaczął niszczeć, zaś jego los przypieczętowali [[Potop szwedzki|Szwedzi]], dewastując go w [[1655]] roku.
+Zamek w Smoleniu od tego czasu zaczął niszczeć, zaś jego los przypieczętowali [[Potop szwedzki|Szwedzi]], dewastując go w [[1655]] roku.
-W 1657 roku Stanisław Warszycki planował oddanie zrujnowanego zamku na klasztor Franciszkanów. Nie doszło to jednak do skutku, a klasztor wiek później powstał w Pilicy.
+W 1657 roku [[Stanisław Warszycki]] planował oddanie zrujnowanego zamku na klasztor Franciszkanów. Nie doszło to jednak do skutku, a klasztor wiek później powstał w Pilicy.
-W 1797 roku Austriacy przyczynili się znacząco do jego dewastacji, używając kamienia z murów do budowy komory celnej w Smoleniu.
+W 1797 roku Austriacy przyczynili się znacząco do dewastacji zamku, używając kamienia z murów do budowy komory celnej w Smoleniu.
 W latach 40. XIX wieku zamek nabył Roman Hubicki, który go uporządkował i częściowo zrekonstruował. W wyniku tych prac przy południowej ścianie zamku natrafiono na wiele ludzkich kości i militariów średniowiecznych. Wskazuje to na zbrojny atak na zamek w średniowieczu. Roman Hubicki na zamku w Smoleniu założył słynną fabrykę śrutu "Batawia".
 W latach 50. i 60. XX wieku zamek zabezpieczono w postaci trwałej ruiny i wykonano wstępne badania architektoniczne.
-W 1997 roku archeolog Błażej Muzolf przeprowadził wstępne badania archeologiczne na bardzo niewielką skalę. Przyniosły one jednak ciekawe znaleziska dwóch hełmów średniowiecznych.
 W 2010 roku w wyniku złego stanu murów oraz katastrofalnej zimy powodującej złamania drzew i destrukcję murów postawiono tablice zakazujące wstępu na zamek. Wycięto kilkadziesiąt drzew w obrębie murów i ich najbliższego otoczenia.
 Planowane są kolejne prace na zamku - zabezpieczenie murów i badania archeologiczne.
+=== Badania archeologiczne ===
+* W 1997 roku archeolog Błażej Muzolf na niewielką skalę przeprowadził wstępne badania archeologiczne. Przyniosły one jednak ciekawe znaleziska dwóch hełmów średniowiecznych.
 == Bibliografia ==