Traktat w Radnot: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 18:22, 12 mar 2014

Traktat w Radnot – zawarty w Radnot (w Siedmiogrodzie) 6 grudnia 1656 r. w czasie wojny polsko-szwedzkiej przez Karola X Gustawa i Jerzego II Rakoczego. W Radnot stronami w negocjacjach byli wyłącznie Karol X Gustaw i Jerzy II Rakoczy, natomiast Bohdan Chmielnicki, Fryderyk Wilhelm i Bogusław Radziwiłł nie byli sygnatariuszami traktatu, jednak ich interesy zostały w dokumencie zagwarantowane.

Król Szwecji Karol X Gustaw zmuszony zwiększającym się oporem wojsk koronnych i sojuszem pomiędzy Janem Kazimierzem i carem moskiewski Aleksym (Traktat w Niemieży) podpisał w dniu 20 listopada Traktat w Liabawie z elektorem brandenburskim. W Radnot sygnatariusze zobowiązali się do wspólnego uczestniczenia w wojnie z Polską oraz do podziału ziem Rzeczypospolitej. Ważną rolę w jego przygotowaniu odegrali polscy arianie^[1].

Dotyczył on sojuszu szwedzko - siedmiogrodzkiego i planowanego rozbioru Rzeczypospolitej, w którym wziąć mieli udział:

Bogusław Radziwiłł - miał dostać województwo nowogródzkie oraz zachować prawa do dziedzicznych posiadłości radziwiłłowskich,
Karol X Gustaw - miał dostać Prusy Królewskie, Kujawy, północne Mazowsze, Żmudź, powiaty kowieński, wołkowyski, upicki, brasławski, część województw połockiego i witebskiego wzdłuż Dźwiny, Inflanty polskie i Kurlandia (art.5),
Fryderyk Wilhelm Hohenzollern - zgodnie z Traktatem z Liabawy miał otrzymać województwa łęczyckie, kaliskie, poznańskie i sieradzkie wraz z ziemią wieluńską,
Bohdan Chmielnicki - co do przekazania mu terytoriów odłożono tę decyzję na później, tym bardziej że w rozmowach nie brał udziału żaden przedstawiciel Chmielnickiego (art.6),
Jerzy II Rakoczy - pozostałe ziemie Rzeczypospolitej m.in. z Krakowem.

Pod dokumentem swoje podpisy w imieniu Karola Gustawa złożyli Sternbach i Vellingk, zaś w imieniu księcia siedmiogrodzkiego János Kemény i kanclerz Mihály Mikes.

Traktat nie wszedł w życie.

↑ Historia dyplomacji polskiej pod red. Zbigniewa Wójcika, Warszawa 1982 t. II, s. 177.

Zobacz też

Układ w Kiejdanach

Bibliografia

Józef Andrzej Gierowski, Rzeczpospolita w dobie złotej wolności (1648-1763), Kraków 2001, s. 69.
Ludwik Kubala, Wojna Brandenburska i najazd Rakoczego w roku 1656 i 1657, szkiców historycznych serya 5 Lwów 1910 s. 130 - 133
Leszek Podhorodecki, Sławni hetmani Rzeczypospolitej, Warszawa 1994, s. 458.
Janusz Tazbir i inni, Sekrety historii Polski - tego nie uczyli nas w szkole, Warszawa 2004, s. 200.
Traktat szwedzko-siedmiogrodzki o rozbiorze Polski podpisany w Radnot 10 grudnia 1658 roku.
Traktat w Radnot. Pierwsza próba rozbioru Rzeczypospolitej Obojga Narodów
TRAKTAT Z RADNOT I UDZIAŁ BOGUSŁAWA RADZIWIŁŁA W PLANACH PODZIAŁU RZECZYPOSPOLITEJ

[1] Historia dyplomacji polskiej pod red. Zbigniewa Wójcika, Warszawa 1982 t. II, s. 177.

[1]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-'''Traktat w Radnot''' – zawarty w [[Iernut|Radnot]] (w [[Siedmiogród|Siedmiogrodzie]]) [[6 grudnia]] [[1656]] r. w czasie [[potop szwedzki|wojny polsko-szwedzkiej]]. Sygnatariusze układu zobowiązali się do wspólnego ataku na Polskę oraz do podziału ziem [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej]]. Ważną rolę w jego przygotowaniu odegrali [[bracia polscy|polscy arianie]]<ref>Historia dyplomacji polskiej pod red. Zbigniewa Wójcika, [[Warszawa]]  [[1982]] t. II, s. 177.</ref>.
+'''Traktat w Radnot''' – zawarty w [[Iernut|Radnot]] (w [[Siedmiogród|Siedmiogrodzie]]) [[6 grudnia]] [[1656]] r. w czasie [[potop szwedzki|wojny polsko-szwedzkiej]] przez Karola X Gustawa i Jerzego II Rakoczego. W Radnot stronami w negocjacjach byli wyłącznie Karol X Gustaw i Jerzy II Rakoczy, natomiast [[Bohdan Chmielnicki]], [[Fryderyk Wilhelm I (Wielki Elektor)|Fryderyk Wilhelm]] i [[Bogusław Radziwiłł]] nie byli sygnatariuszami traktatu, jednak ich interesy zostały w dokumencie zagwarantowane.
+Król Szwecji Karol X Gustaw zmuszony zwiększającym się oporem wojsk koronnych i sojuszem pomiędzy Janem Kazimierzem i carem moskiewski Aleksym (Traktat w Niemieży) podpisał w dniu 20 listopada Traktat w Liabawie z elektorem brandenburskim. W Radnot sygnatariusze zobowiązali się do wspólnego uczestniczenia w wojnie z Polską oraz do podziału ziem [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej]]. Ważną rolę w jego przygotowaniu odegrali [[bracia polscy|polscy arianie]]<ref>Historia dyplomacji polskiej pod red. Zbigniewa Wójcika, [[Warszawa]]  [[1982]] t. II, s. 177.</ref>.
-Sygnatariusze: [[historia Szwecji|Szwecja]] – [[Karol X Gustaw]], [[Brandenburgia-Prusy|Brandenburgia]] – [[Fryderyk Wilhelm I (Wielki Elektor)|Fryderyk Wilhelm]], [[Siedmiogród]] – książę [[Jerzy II Rakoczy]], [[Hetmanat]] – [[Bohdan Chmielnicki]], [[Wielkie Księstwo Litewskie|Litwa]] – [[Bogusław Radziwiłł]].
-Dotyczył on planowanego [[Rozbiór państwa|rozbioru]] Rzeczypospolitej, w którym stronami byli:
+Dotyczył on sojuszu szwedzko - siedmiogrodzkiego i planowanego [[Rozbiór państwa|rozbioru]] Rzeczypospolitej, w którym wziąć mieli udział:
-* [[Bogusław Radziwiłł]] - miał dostać województwo nowogródzkie,
+* [[Bogusław Radziwiłł]] - miał dostać województwo nowogródzkie oraz zachować prawa do dziedzicznych posiadłości radziwiłłowskich,
-* [[Karol X Gustaw]] - miał dostać [[Prusy Królewskie]], [[Kujawy]], północne [[Mazowsze]], [[Żmudź]], [[Inflanty]] i [[Kurlandia|Kurlandię]],
+* [[Karol X Gustaw]] - miał dostać [[Prusy Królewskie]], [[Kujawy]], północne [[Mazowsze]], [[Żmudź]], powiaty kowieński, wołkowyski, upicki, brasławski, część województw połockiego i witebskiego wzdłuż Dźwiny, [[Inflanty polskie]] i [[Kurlandia|Kurlandia]] (art.5),
-* [[Fryderyk Wilhelm I (Wielki Elektor)|Fryderyk Wilhelm Hohenzollern]] - miał dostać [[Wielkopolska|Wielkopolskę]],
+* [[Fryderyk Wilhelm I (Wielki Elektor)|Fryderyk Wilhelm Hohenzollern]] - zgodnie z Traktatem z Liabawy miał otrzymać województwa łęczyckie, kaliskie, poznańskie i sieradzkie wraz z ziemią wieluńską,
+* [[Bohdan Chmielnicki]] - co do przekazania mu terytoriów odłożono tę decyzję na później, tym bardziej że w rozmowach nie brał udziału żaden przedstawiciel Chmielnickiego (art.6),
-* [[Bohdan Chmielnicki]] - miał dostać Ukrainę po [[Batoh]] na zachodzie i aż do [[Nowogród Siewierski|Nowogrodu Siewierskiego]] na północy,
 * [[Jerzy II Rakoczy]] - pozostałe ziemie Rzeczypospolitej m.in. z [[Kraków|Krakowem]].
+Pod dokumentem swoje podpisy w imieniu Karola Gustawa złożyli Sternbach i Vellingk, zaś w imieniu księcia siedmiogrodzkiego János Kemény i kanclerz Mihály Mikes.
 Traktat nie wszedł w życie.
@@ Linia 23: / Linia 25: @@
 * [http://kielakowie.pl/mediawiki/index.php?title=39_-_Panowanie_Jana_Kazimierza#Traktat_szwedzko-siedmiogrodzki_o_rozbiorze_Polski_podpisany_w_Radnot_10_grudnia_1658_roku. ''Traktat szwedzko-siedmiogrodzki o rozbiorze Polski podpisany w Radnot 10 grudnia 1658 roku.'']
 * [http://mojhistorycznyblog.blog.pl/2013/03/16/traktat-w-radnot-pierwsza-proba-rozbioru-rzeczypospolitej-obojga-narodow/ ''Traktat w Radnot. Pierwsza próba rozbioru Rzeczypospolitej Obojga Narodów'']
+* [https://www.academia.edu/6082938/Traktat_z_Radnot_i_udzial_Boguslawa_Radziwilla_w_planach_podzialu_Rzeczypospolitej  TRAKTAT Z RADNOT I UDZIAŁ BOGUSŁAWA RADZIWIŁŁA W PLANACH PODZIAŁU RZECZYPOSPOLITEJ]
 [[Kategoria:Stosunki polsko-szwedzkie]]