Raszków (Mołdawia)

Raszków

Raşcov

Państwo	Naddniestrze / Mołdawia
Kod pocztowy	MD-6627
Położenie na mapie Naddniestrza Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie Mołdawii Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark}

{{Miejscowość infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | współrzędne = Nieznane pola: "sekundN", "stopniN", "stopniE", "sekundE", "minutE" oraz "minutN".

Raszków (rum. Raşcov; ros. Рашково, Raszkowo) – duża wieś w Mołdawii, w północnej części Naddniestrza, między Rybnicą a Camenca (rejon Camenca). 3 tys. mieszkańców (2006). przemysł spożywczy, maszynowy.

Historia

Prawdopodobnie wzmiankowane w dokumentach litewskich pod rokiem 1402 jako Karawuł. W czasach I Rzeczypospolitej na terenie dawnego woj. bracławskiego. W końcu XVII wieku miasteczko wznosiło się nad brzegiem Dniestru, a w jego wnętrzu znajdowała się polska twierdza otoczona drewnianym wałem z działami. W XVII wieku była to jedna z ostatnich ufortyfikowanych osad na południu Rzeczypospolitej, za nią znajdowało się już tylko graniczna osada Jahorłyk. W XVII wieku miasteczko było własnością Zamoyskich, po czym Joanna Barbara Zamoyska (1626-1653) wniosła je jako wiano wojewodzie sandomierskiemu Aleksandrowi Koniecpolskiemu. W XVIII wieku własność Lubomirskich. W XIX wieku dobra te kupił na licytacji Feliks Barczewski herbu Samson. Po nim właścicielem był jego syn Probus Piotr Włodzimierz Barczewski, znany filantrop, który zapisał w testamencie znaczne sumy na rzecz Polskiej Akademii Umiejętności. W związku z tym, że zmarł bezpotomnie majątek przeszedł na jego siostrę Wieńczysławę, a potem jej syna Pawła Juriewicza, późniejszego polskiego posła w Atenach.

Zabytki

• Kościół NMP i Kajetana ufundowany przez Józefa Lubomirskiego w 1749 lub około 1768 r. Najstarszy istniejący katolicki kościół w Mołdawii. Poświęcony w 1791 roku przez biskupa Jakuba Tumanowicza. Kościół był centrum parafii, do której należał Raszków, dwie wsie włościańskie Kuźmin i Studenna, oraz dwa szlacheckie zaścianki Zagnitkowa, Katerinowa oraz wieś Księdzowa (obecna nazwa to Słoboda Raszkowo). Kościół działał nieprzerwanie do 1932 roku, gdy zamknęły go władze radzieckie. Ponownie działał od lat 40. do 1948 roku, gdy zamieniono go w spichlerz i stolarnię. Ponownie uruchomiony w 1990 roku.
• Synagoga w Raszkowie (Mołdawia)
• cmentarz szlachecki z XVIII wieku przy drodze na Rybnicę. Na cmentarzu nagrobki z połowy XIX i pocz. XX wieku.

Pałac w Raszkowie

Paweł Juriewicz żonaty był od 1901 r. z ks. Elżbietą Woroniecką i wkrótce po ślubie rozpoczął budowę na wzgórzu nad rzeką pałacu w stylu neorenesansu francuskiego. Był to pałac trzynastosiowy, dwukondygnacyjny, nakryty wysokim stromym dachem z obszernym tarasem widokowym na okolicę. Pałac posiadał ok. 40 pokoi ozdobionych częściowo sprowadzonymi z Francji boazeriami. Salon wielki urządzony był oryginalnymi meblami w stylu Ludwika XIV oraz obrazami Winterhaltera, Baudry'ego i Lampiego. W skład kolekcji wchodziły cenne 22 jedwabne makaty ze zbiorów króla Augusta III Sasa oraz 32 pasy słuckie. Po prawej stronie pałacu zbudowano oficynę, a las dębowy przekształcono w park krajobrazowy. Kilka lat przed wybuchem I wojny światowej Raszków został sprzedany Feliksowi Bernatowiczowi herbu Leliwa, który cały majątek z kolei przepisał w testamencie swej matce Helenie Macewicz.

Miasto w literaturze

Za Dniestrem naprzeciw Raszkowa zaczynały się pastwiska tatarskie, niegdyś do Rzplitej należące, za które Tatarzy znaczne płacili daniny. Miasteczko, jak mówi Baliński, było za Rzplitej handlowném. Mieszkali w nim Grecy, Wołochy i Ormianie. Trudnili się handlem koni, wyrabiali safiany. Kościół parafialny był murowany. Miasteczko zbudowano na skałach, w których były obszerne jaskinie, gdzie bydło i owce się zimowały.

{{Cytat}} Brakujące pola: treść. Przestarzałe pola: 1.

O miejscowości wspomina Henryk Sienkiewicz w Ogniem i mieczem i Panu Wołodyjowskim. W pierwszej części Trylogii w pobliżu Raszkowa miał znajdować się jar nad Waładynką, gdzie Horpyna więziła Helenę Kurcewiczównę. W trzeciej części Trylogii pod Raszkowem został nabity na pal Azja Tuhaj-bejowicz.

Polonica

• W Raszkowie działa kościół parafialny (budynek kościoła jest remontowany) wyznania rzymskokatolickiego prowadzący również działalność charytatywną.
• Wprawdzie oficjalnie nieliczni Polacy są mieszkańcami Raszkowa, ale sporo osób oficjalnie narodowości ukraińskiej nosi nazwiska typu Lipiński, Jesionowski. Wynika to z tego, ze w latach 20. XX wieku przestała istnieć parafia rzymskokatolicka, a jej proboszcz został wywieziony na Syberię, działała natomiast parafia prawosławna. Fakt ochrzczenia w cerkwi był powodem klasyfikowania w spisach (i uznawania narodowości) ukraińskiej.

Ciekawostki

Pobliska wieś Słoboda Raszkowo (dawne Księdzowo) ma charakter polski (Nieprawidłowe parametry: {47|57|06|N|028|57|2|E|type:state}{{Współrzędne}} Nieznane pola: 3, 4, 5, 6, 7, 8 oraz 9.).

Z Raszkowa pochodzi m.in. Natalia Syniavska-Krzyżanowska, wyróżniona Nagrodą im. Jana Rodowicza "Anody".

Linki zewnętrzne

• Raszków (1), pow. olhopolski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 533 .

• Historia gminy polskiej w Raszkowie