Towarzystwo Naukowe im. Szewczenki: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Nie podano opisu zmian |
→Archiwum: drobne merytoryczne |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Towarzystwo Naukowe im. Szewczenki''' – najstarsza ukraińska instytucja naukowa. |
'''Towarzystwo Naukowe im. Szewczenki''' – najstarsza ukraińska instytucja naukowa. |
||
Powstałe [[11 grudnia]] [[1873]] we [[Lwów|Lwowie]] z inicjatywy [[Ołeksandr Konyski|Ołeksandra Konyskiego]] i [[Ołeksandr Barwinśkyj|Ołeksandra Barwinskiego]]<ref>K. Grunberg, B. Sprengel: ''Trudne sąsiedztwo'', Warszawa 2005, s. 175</ref> |
Powstałe [[11 grudnia]] [[1873]] we [[Lwów|Lwowie]] z inicjatywy [[Ołeksandr Konyski|Ołeksandra Konyskiego]] i [[Ołeksandr Barwinśkyj|Ołeksandra Barwinskiego]]<ref>K. Grunberg, B. Sprengel: ''Trudne sąsiedztwo'', Warszawa 2005, s. 175</ref> jako towarzystwo literackie pod nazwą Towarzystwo im. Szewczenki (''Towarystwo im. Szewczenka''). W 1892 roku zostało zorganizowane w stowarzyszenie naukowe na wzór [[Akademia Umiejętności|Akademii Umiejętności]] w Krakowie i odtąd zaczęło pełnić nieformalnie funkcję pierwszej ukraińskiej Akademii Nauk. Jego znanymi członkami byli m.in. [[Stepan Kaczała]], [[Omelian Ohonowśkyj]], [[Julian Romanczuk]]. Wsparcie finansowe tej inicjatywie zapewnili Elizaweta Skoropadśka-Miłoradowycz i Ołeksandr Konyśkyj. Stawiali oni sobie za cel organizację badań naukowych i ich popularyzację. |
||
Po [[Agresja ZSRR na Polskę|agresji ZSRR na Polskę]] i okupacji Lwowa przez [[Armia Czerwona|Armię Czerwoną]], Towarzystwo zostało zlikwidowane przez władze sowieckie 12 stycznia 1940, ponownie odtworzone w 1947 w Europie Zachodniej i Ameryce, we Lwowie zostało reaktywowane w 1989. |
Po [[Agresja ZSRR na Polskę|agresji ZSRR na Polskę]] i okupacji Lwowa przez [[Armia Czerwona|Armię Czerwoną]], Towarzystwo zostało zlikwidowane przez władze sowieckie 12 stycznia 1940, ponownie odtworzone w 1947 w Europie Zachodniej i Ameryce, we Lwowie zostało reaktywowane w 1989. |
||
Linia 20: | Linia 20: | ||
* archiwum senatorki [[Ołena Kysiłewśka|Ołeny Kysielewskiej]] (1928–1939), |
* archiwum senatorki [[Ołena Kysiłewśka|Ołeny Kysielewskiej]] (1928–1939), |
||
* archiwum [[Iwan Łypa|Iwana Łypy]] (1902–1938). |
* archiwum [[Iwan Łypa|Iwana Łypy]] (1902–1938). |
||
W latach 1997, 1999 i w 2001 roku prowadzone były rozmowy w sprawie wymiany ww. archiwów na znajdujące się w archiwach ukraińskich zbiory [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Zakładu Narodowego im. Ossolińskich]], zbiory [[Władysław Łoziński|Władysława Łozińskiego]], księgozbiór ks. Witolda Czartoryskiego (tzw. Księgozbiór z Honfleur), zbiory [[Bolesław Orzechowicz|Bolesława Orzechowicza]], pamiątki polskie z [[Muzeum Narodowe we Lwowie|Muzeum Narodowego im. Króla Jana III we Lwowie]], obiekty z kolekcji Adama Smolińskiego i inne<ref>{{Cytuj|tytuł=Odpowiedź na interpelację w sprawie Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie|data dostępu=2017-11-06|opublikowany=orka2.sejm.gov.pl|url=http://orka2.sejm.gov.pl/IZ5.nsf/main/24C59E16}}</ref>. |
|||
== Prezesi Towarzystwa we Lwowie == |
== Prezesi Towarzystwa we Lwowie == |
Wersja z 17:42, 6 lis 2017
Towarzystwo Naukowe im. Szewczenki – najstarsza ukraińska instytucja naukowa.
Powstałe 11 grudnia 1873 we Lwowie z inicjatywy Ołeksandra Konyskiego i Ołeksandra Barwinskiego[1] jako towarzystwo literackie pod nazwą Towarzystwo im. Szewczenki (Towarystwo im. Szewczenka). W 1892 roku zostało zorganizowane w stowarzyszenie naukowe na wzór Akademii Umiejętności w Krakowie i odtąd zaczęło pełnić nieformalnie funkcję pierwszej ukraińskiej Akademii Nauk. Jego znanymi członkami byli m.in. Stepan Kaczała, Omelian Ohonowśkyj, Julian Romanczuk. Wsparcie finansowe tej inicjatywie zapewnili Elizaweta Skoropadśka-Miłoradowycz i Ołeksandr Konyśkyj. Stawiali oni sobie za cel organizację badań naukowych i ich popularyzację.
Po agresji ZSRR na Polskę i okupacji Lwowa przez Armię Czerwoną, Towarzystwo zostało zlikwidowane przez władze sowieckie 12 stycznia 1940, ponownie odtworzone w 1947 w Europie Zachodniej i Ameryce, we Lwowie zostało reaktywowane w 1989.
Od 1892 wydaje wydawnictwo seryjne Записки Наукового товариства імені Шевченка, do 2009 ukazało się 257 tomów Zapisek.
Archiwum
Najcenniejsze zbiory archiwum Towarzystwa zostały wywiezione ze Lwowa przez Niemców w 1944 do Adelina (obecnie Zagrodno) na Dolnym Śląsku tuż przed wkroczeniem Armii Czerwonej do Lwowa. Jesienią 1945 zostały one przypadkowo odnalezione, a następnie przewiezione do Warszawy i złożone w Bibliotece Narodowej.
Dokumenty tego archiwum obejmują następujące zagadnienia:
- Rząd Ukraińskiej Republiki Ludowej (1918–1919),
- Ukraińska Armia Galicyjska (UHA) (1918–1920),
- Ukraińskie Zjednoczenie Narodowo-Demokratyczne (UNDO) (1922–1938),
- Ukraińska Reprezentacja Parlamentarna w Sejmie II RP (1924–1938),
- Obozy internowanych żołnierzy armii URL w Polsce (1919–1922),
- Partyzancko-Powstańczy Sztab Armii UNR gen. Tiutiunnyka (1919–1922),
- Towarzystwo Proswita (1892–1939),
- archiwum Dmytra Doncowa (1907–1939),
- archiwum senatorki Ołeny Kysielewskiej (1928–1939),
- archiwum Iwana Łypy (1902–1938).
W latach 1997, 1999 i w 2001 roku prowadzone były rozmowy w sprawie wymiany ww. archiwów na znajdujące się w archiwach ukraińskich zbiory Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, zbiory Władysława Łozińskiego, księgozbiór ks. Witolda Czartoryskiego (tzw. Księgozbiór z Honfleur), zbiory Bolesława Orzechowicza, pamiątki polskie z Muzeum Narodowego im. Króla Jana III we Lwowie, obiekty z kolekcji Adama Smolińskiego i inne[2].
Prezesi Towarzystwa we Lwowie
- Kornyło Suszkewycz (1873–1885)
- Sydir Hromnickyj (1885–1887, 1889–1891)
- Demian Hładyłowycz (1887–1889, 1891–1892)
- Julian Cełewycz (1892)
- Ołeksandr Barwinśkyj (1893–1897)
- Mychajło Hruszewski (1897–1913)
- Stepan Tomasziwskyj (1913–1918)
- Wasyl Szczurat (1919–1923)
- Kyryło Studynśkyj (1923–1932)
- Wołodymyr Łewyćkyj (1932–1935)
- Iwan Rakowśkyj (1935–1940)
- Ołeh Romaniw (1989-2005)
- Ołeh Kupczynskyj (od 2005)
- Z tym tematem związana jest kategoria:
- ↑ K. Grunberg, B. Sprengel: Trudne sąsiedztwo, Warszawa 2005, s. 175
- ↑ Odpowiedź na interpelację w sprawie Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie [online], orka2.sejm.gov.pl [dostęp 2017-11-06] .
Bibliografia, literatura, linki
- Ołeh Kupczynśkyj: Наукове товариство імені Шевченка]. w: Енциклопедія історії України: Т. 7. Редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. НАН України. Інститут історії України. Київ: Wyd. Наукова думка, 2010, s. 203-213. ISBN 966-00-0632-2.
- Wołodymyr Kubijowycz: Наукове Товариство ім. Шевченка у 1939–1952 pp. w: Український історик, 1973, Nr 01-02
- Towarzystwo w USA
- Strona Towarzystwa
- Записки Наукового товариства імені Шевченка, t.1-216 (1892-1991) (wersja elektroniczna)