Zespół pałacowo-parkowy Radziwiłłów w Białej Podlaskiej: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Nie podano opisu zmian |
ilustracja |
||
Linia 59: | Linia 59: | ||
Plik:Zespół zamku Radziwiłłów (XVIIw.,XIXw.) (skrzydło pałacu z wieżą 1622r., 1922r.) (fot.1) - Biała Podlaska ul. Warszawska woj. lubelskie ArPiCh A-134.JPG|Skrzydło boczne pałacu z wieżą |
Plik:Zespół zamku Radziwiłłów (XVIIw.,XIXw.) (skrzydło pałacu z wieżą 1622r., 1922r.) (fot.1) - Biała Podlaska ul. Warszawska woj. lubelskie ArPiCh A-134.JPG|Skrzydło boczne pałacu z wieżą |
||
Plik:Zespół zamku Radziwiłłów (XVIIw.,XIXw.) (kaplica XVIIw.) - Biała Podlaska ul. Warszawska woj. lubelskie ArPiCh A-134.JPG|Kaplica z ok. 1620 roku |
Plik:Zespół zamku Radziwiłłów (XVIIw.,XIXw.) (kaplica XVIIw.) - Biała Podlaska ul. Warszawska woj. lubelskie ArPiCh A-134.JPG|Kaplica z ok. 1620 roku |
||
Plik:Biała Podlaska3.JPG|Biblioteka |
|||
Plik:60816 - Eastern tower in the castle park in Biala Podlaska - 02.jpg|Wieża wschodnia |
|||
Plik:Biala Podlaska, Poland - panoramio (3).jpg| |
|||
</gallery></center> |
</gallery></center> |
||
Wersja z 14:01, 18 sty 2018
nr rej. A/134 z 28.09.1956 i z 31.12.1966 | |
wieża zamkowa - Muzeum Okręgowe | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość |
Biała Podlaska |
Adres |
ul. Warszawska 12 |
Architekt |
Paweł Negroni zwany Murzynem |
Inwestor |
Aleksander Ludwik Radziwiłł |
Rozpoczęcie budowy |
1622 |
Ukończenie budowy |
lata 30. XVII wieku |
Pierwszy właściciel | |
Położenie na mapie Białej Podlaskiej Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building} |
Zespół zamkowy Radziwiłłów – obiekt zabytkowy w Białej Podlaskiej, obejmujący pozostałości dawnego zamku zbudowanego na planie gwiazdy pięcioramiennej z pięcioma bastionami otoczonymi fosą i wałem ziemnym. Zespół przylega do ulic Warszawskiej oraz Zamkowej, od zachodu graniczy z zabudową miejską, a od południa z doliną rzeki Krzny. Jest położony w pobliżu centrum miasta.
Historia
Budowę zespołu w 1633 roku rozpoczął książę Aleksander Ludwik Radziwiłł podpisując umowę na budowę zamku z muratorem lubelskim Pawłem Murzynem. Powstała wtedy trzygondygnacyjna budowla pałacowa na planie zbliżonym do kwadratu z czterema pięciobocznymi wieżyczkami w narożach i loggią od frontu. Zespół bramny powstał w latach 1674-1680 lub około 1684 roku i upamiętniać miał zwycięstwo wojsk polskich pod Chocimiem. Około 1700 roku wybudowano barokowe oficyny pałacowe, zachodnią i frontowe, pawilony ogrodowe (apteka, laboratorium, skarbczyk), a całość otoczyły fortyfikacje bastionowe. W czasach Anny z Sanguszków Radziwiłłowej zarządzającej Białą do 1746 roku, brama została uzupełniona w partii attyki oraz ozdobiono wnętrza i otoczenie pałacu. W latach 1746-1760, gdy Białą zarządzał Hieronim Radziwiłł, podjęto prace projektowe mające uczynić z zamku siedzibę godną magnata o królewskich ambicjach, jednak do realizacji ich nie doszło. Przebudowy dokonał dopiero jego następca Michał Kazimierz Radziwiłł Rybeńko w latach 1760-1762 poprzez podwyższenie loggi o jedną kondygnację ora poprzez przekształcenie dachu na dwupołaciowy, spływający na boczne ściany budynku (wcześniej znajdowało się tam poddasze tak jak w zamku w Nieświeżu). W ten sposób na początku XVIII wieku zespół zamkowy w Białej uzyskał swój ostateczny architektoniczny wygląd, a wybudowany pałac stanowił wzór dla innych tego typu obiektów w Rzeczypospolitej.
W 1883 roku częściowo zrujnowany pałac został rozebrany. Zachowane fortyfikacje ziemne stanowią rzadki przykład umocnień "szkoły staroholenderskiej".
Poza fortyfikacjami zachowały się również:
Brama wjazdowa - zbudowana w 4. ćw. XVII w. z fasadą komponowaną na wzór łuku triumfalnego, osłaniającą prostokątne wnętrze. Kolumnową fasadę zdobią liczne elementy dekoracyjne, jak: popiersia, panoplia, płaskorzeźby.
Wieża wjazdowa (zwana wartowniczą) - wybudowana została w 1. połowie XVII w., połączona ćwierkolistną szyją bramną z bramą wjazdową. Zwieńczona wydatnym barokowym hełmem, stanowi dominujący element wysokościowy w panoramie miasta. Posiada sześć kondygnacji, obecnie siedziba Muzeum Południowego Podlasia.
Trzy oficyny - wybudowane przed 1709 r. flankują dawny dziedziniec paradny, zamieniony w XIX wieku na park miejski. W pierwszej, mieści się Miejska Biblioteka Publiczna, w drugiej Szkoła Muzyczna, Biblioteka "Barwna" zaś w trzeciej - Narodowy Fundusz Zdrowia, Bialskie Centrum Kultury, Bialskopodlaska Izba Gospodarcza, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna oraz Ośrodek Francuski Deux-Serves - Biała Podlaska.
Wieżyczka wschodnia - z 1. połowy XVII w., barokowa, wolnostojąca w głębi parku, dwukondygnacyjna, przykryta wewnątrz kopułą z dachem namiotowym. Podczas renowacji odkryte sgraffitowe zdobienia.
Kaplica zamkowa pw. św. Jozafata - z ok. 1620 r., ze sklepieniem kolebkowym i dwuspadowym dachem. Spoczywały w niej relikwie św. Jozafata.
Galeria
-
Rycina nieistniejącego już pałacu w stanie po przebudowie w 1760-62 r.
-
Brama z szyją bramną z lat 1696-1701
-
Oficyna północno-wschodnia
-
Skrzydło boczne pałacu z wieżą
-
Kaplica z ok. 1620 roku
-
Biblioteka
-
Wieża wschodnia
Linki zewnętrzne
- Pałac Radziwiłłów w Białej Podlaskiej zostanie odbudowany ?. Gabriela Maziejczyk, Historia.org.pl, 5 września 2015 [dostęp 2016-12-10].
Bibliografia
- E. Łopaciński, Zamek w Białej Podlaskiej. Materiały archiwalne, Biuletyn Historii Sztuki, XIX, 1957, s. 27-48
- J. Baranowski, Pałac w Białej Podlaskiej, Próba rekonstrukcji stanu z XVII w., Biuletyn Historii Sztuki, XXIX, 1967, s.39-56
- Tadeusz Bernatowicz, Niezrealizowana "królewska" rezydencja w Białej Podlaskiej, [w:] Artyści włoscy w Polsce XVI-XVIII w.