Zespół pałacowo-parkowy Radziwiłłów w Białej Podlaskiej: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
ilustracja |
→Galeria: drobne merytoryczne |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Budynek infobox |
{{Budynek infobox |
||
|nazwa = Zespół zamkowy Radziwiłłów w Białej Podlaskiej |
| nazwa = Zespół zamkowy Radziwiłłów w Białej Podlaskiej |
||
|zabytek = A/134 z 28.09.1956 i z 31.12.1966 |
| nazwa oryginalna = |
||
| zabytek = A/134 z 28.09.1956 i z 31.12.1966 |
|||
|zdjęcie = |
| zdjęcie = 60816 - Tower entrance to the Radziwill Castle in Biala Podlaska - 02.jpg |
||
|opis zdjęcia = wieża zamkowa - Muzeum Okręgowe |
| opis zdjęcia = wieża zamkowa - Muzeum Okręgowe |
||
|państwo = PL-LU |
| państwo = PL-LU |
||
|miejscowość = Biała Podlaska |
| miejscowość = Biała Podlaska |
||
|adres = ul. Warszawska 12 |
| adres = ul. Warszawska 12 |
||
|typ budynku = |
| typ budynku = |
||
|styl architektoniczny = |
| styl architektoniczny = |
||
|architekt = Paweł Negroni zwany Murzynem |
| architekt = Paweł Negroni zwany Murzynem |
||
|inwestor =Aleksander Ludwik Radziwiłł |
| inwestor = Aleksander Ludwik Radziwiłł |
||
|wysokość całkowita = |
| wysokość całkowita = |
||
|wysokość do dachu = |
| wysokość do dachu = |
||
|kondygnacje = |
| kondygnacje = |
||
|powierzchnia użytkowa = |
| powierzchnia użytkowa = |
||
|rozpoczęcie budowy = 1622 |
| rozpoczęcie budowy = 1622 |
||
|ukończenie budowy = lata 30. XVII wieku |
| ukończenie budowy = lata 30. XVII wieku |
||
|przebudowy = |
| przebudowy = |
||
|zniszczono = |
| zniszczono = |
||
|odbudowano = |
| odbudowano = |
||
|pierwszy właściciel = |
| pierwszy właściciel = [[Aleksander Ludwik Radziwiłł]] |
||
|kolejni właściciele = |
| kolejni właściciele = |
||
|właściciel = |
| właściciel = |
||
|kod mapy =Biała Podlaska |
| kod mapy = Biała Podlaska |
||
|stopniN |
| stopniN = 52 |
||
| minutN = 1 |
|||
|stopniE = 23 |minutE = 6 |sekundE = 51 |
|||
| |
| sekundN = 52 |
||
| |
| stopniE = 23 |
||
| |
| minutE = 6 |
||
| |
| sekundE = 51 |
||
| opis miejsca = |
|||
| znak na mapie = |
|||
| commons = Category:Biała Podlaska Castle |
|||
| www = |
|||
}} |
}} |
||
'''Zespół zamkowy Radziwiłłów''' – obiekt zabytkowy w [[Biała Podlaska|Białej Podlaskiej]], obejmujący pozostałości dawnego zamku zbudowanego na planie gwiazdy pięcioramiennej z pięcioma bastionami otoczonymi [[fosa|fosą]] i wałem ziemnym. Zespół przylega do ulic Warszawskiej oraz Zamkowej, od zachodu graniczy z zabudową miejską, a od południa z doliną rzeki [[Krzna|Krzny]]. Jest położony w pobliżu centrum miasta. |
'''Zespół zamkowy Radziwiłłów''' – obiekt zabytkowy w [[Biała Podlaska|Białej Podlaskiej]], obejmujący pozostałości dawnego zamku zbudowanego na planie gwiazdy pięcioramiennej z pięcioma bastionami otoczonymi [[fosa|fosą]] i wałem ziemnym. Zespół przylega do ulic Warszawskiej oraz Zamkowej, od zachodu graniczy z zabudową miejską, a od południa z doliną rzeki [[Krzna|Krzny]]. Jest położony w pobliżu centrum miasta. |
||
Linia 62: | Linia 68: | ||
Plik:60816 - Eastern tower in the castle park in Biala Podlaska - 02.jpg|Wieża wschodnia |
Plik:60816 - Eastern tower in the castle park in Biala Podlaska - 02.jpg|Wieża wschodnia |
||
Plik:Biala Podlaska, Poland - panoramio (3).jpg| |
Plik:Biala Podlaska, Poland - panoramio (3).jpg| |
||
Plik:60816 - Mock-up of Radziwill castle in Biala Podlaska - 01.jpg|Makieta zamku wg stanu z końca XVII wieku |
|||
</gallery></center> |
</gallery></center> |
||
Wersja z 14:05, 18 sty 2018
![]() | |
![]() wieża zamkowa - Muzeum Okręgowe | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość |
Biała Podlaska |
Adres |
ul. Warszawska 12 |
Architekt |
Paweł Negroni zwany Murzynem |
Inwestor |
Aleksander Ludwik Radziwiłł |
Rozpoczęcie budowy |
1622 |
Ukończenie budowy |
lata 30. XVII wieku |
Pierwszy właściciel | |
Położenie na mapie Białej Podlaskiej ![]() Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie Polski ![]() Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego ![]() Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building} |
Zespół zamkowy Radziwiłłów – obiekt zabytkowy w Białej Podlaskiej, obejmujący pozostałości dawnego zamku zbudowanego na planie gwiazdy pięcioramiennej z pięcioma bastionami otoczonymi fosą i wałem ziemnym. Zespół przylega do ulic Warszawskiej oraz Zamkowej, od zachodu graniczy z zabudową miejską, a od południa z doliną rzeki Krzny. Jest położony w pobliżu centrum miasta.
Historia
Budowę zespołu w 1633 roku rozpoczął książę Aleksander Ludwik Radziwiłł podpisując umowę na budowę zamku z muratorem lubelskim Pawłem Murzynem. Powstała wtedy trzygondygnacyjna budowla pałacowa na planie zbliżonym do kwadratu z czterema pięciobocznymi wieżyczkami w narożach i loggią od frontu. Zespół bramny powstał w latach 1674-1680 lub około 1684 roku i upamiętniać miał zwycięstwo wojsk polskich pod Chocimiem. Około 1700 roku wybudowano barokowe oficyny pałacowe, zachodnią i frontowe, pawilony ogrodowe (apteka, laboratorium, skarbczyk), a całość otoczyły fortyfikacje bastionowe. W czasach Anny z Sanguszków Radziwiłłowej zarządzającej Białą do 1746 roku, brama została uzupełniona w partii attyki oraz ozdobiono wnętrza i otoczenie pałacu. W latach 1746-1760, gdy Białą zarządzał Hieronim Radziwiłł, podjęto prace projektowe mające uczynić z zamku siedzibę godną magnata o królewskich ambicjach, jednak do realizacji ich nie doszło. Przebudowy dokonał dopiero jego następca Michał Kazimierz Radziwiłł Rybeńko w latach 1760-1762 poprzez podwyższenie loggi o jedną kondygnację ora poprzez przekształcenie dachu na dwupołaciowy, spływający na boczne ściany budynku (wcześniej znajdowało się tam poddasze tak jak w zamku w Nieświeżu). W ten sposób na początku XVIII wieku zespół zamkowy w Białej uzyskał swój ostateczny architektoniczny wygląd, a wybudowany pałac stanowił wzór dla innych tego typu obiektów w Rzeczypospolitej.
W 1883 roku częściowo zrujnowany pałac został rozebrany. Zachowane fortyfikacje ziemne stanowią rzadki przykład umocnień "szkoły staroholenderskiej".
Poza fortyfikacjami zachowały się również:
Brama wjazdowa - zbudowana w 4. ćw. XVII w. z fasadą komponowaną na wzór łuku triumfalnego, osłaniającą prostokątne wnętrze. Kolumnową fasadę zdobią liczne elementy dekoracyjne, jak: popiersia, panoplia, płaskorzeźby.
Wieża wjazdowa (zwana wartowniczą) - wybudowana została w 1. połowie XVII w., połączona ćwierkolistną szyją bramną z bramą wjazdową. Zwieńczona wydatnym barokowym hełmem, stanowi dominujący element wysokościowy w panoramie miasta. Posiada sześć kondygnacji, obecnie siedziba Muzeum Południowego Podlasia.
Trzy oficyny - wybudowane przed 1709 r. flankują dawny dziedziniec paradny, zamieniony w XIX wieku na park miejski. W pierwszej, mieści się Miejska Biblioteka Publiczna, w drugiej Szkoła Muzyczna, Biblioteka "Barwna" zaś w trzeciej - Narodowy Fundusz Zdrowia, Bialskie Centrum Kultury, Bialskopodlaska Izba Gospodarcza, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna oraz Ośrodek Francuski Deux-Serves - Biała Podlaska.
Wieżyczka wschodnia - z 1. połowy XVII w., barokowa, wolnostojąca w głębi parku, dwukondygnacyjna, przykryta wewnątrz kopułą z dachem namiotowym. Podczas renowacji odkryte sgraffitowe zdobienia.
Kaplica zamkowa pw. św. Jozafata - z ok. 1620 r., ze sklepieniem kolebkowym i dwuspadowym dachem. Spoczywały w niej relikwie św. Jozafata.
Galeria
-
Rycina nieistniejącego już pałacu w stanie po przebudowie w 1760-62 r.
-
Brama z szyją bramną z lat 1696-1701
-
Oficyna północno-wschodnia
-
Skrzydło boczne pałacu z wieżą
-
Kaplica z ok. 1620 roku
-
Biblioteka
-
Wieża wschodnia
-
Makieta zamku wg stanu z końca XVII wieku
Linki zewnętrzne
- Pałac Radziwiłłów w Białej Podlaskiej zostanie odbudowany ?. Gabriela Maziejczyk, Historia.org.pl, 5 września 2015 [dostęp 2016-12-10].
Bibliografia
- E. Łopaciński, Zamek w Białej Podlaskiej. Materiały archiwalne, Biuletyn Historii Sztuki, XIX, 1957, s. 27-48
- J. Baranowski, Pałac w Białej Podlaskiej, Próba rekonstrukcji stanu z XVII w., Biuletyn Historii Sztuki, XXIX, 1967, s.39-56
- Tadeusz Bernatowicz, Niezrealizowana "królewska" rezydencja w Białej Podlaskiej, [w:] Artyści włoscy w Polsce XVI-XVIII w.