Synagoga w Orli: Różnice pomiędzy wersjami
![Ziemia](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/20px-Geographylogo.svg.png)
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m lit. |
→Historia: merytoryczne Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) Zaawansowana edycja mobilna |
||
Linia 26: | Linia 26: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
Synagoga została |
Ściany sali męskiej, kolumnowe podpory i zachodni przedsionek z babińcem na piętrze są datowane na 2 poł. XVII wieku. Synagoga w dzisiejszym kształcie została ukształtowana w XVIII wieku. W początku [[XIX wiek]]u synagogę przebudowano ujednolicając elewację w [[Styl (sztuka)|stylu]] [[klasycyzm|klasycystycznym]] oraz dobudowano parterową przybudówkę, mieszczącą [[babiniec]]. Podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] synagoga została przejęta i zaadaptowana na potrzeby szpitala wojskowego<ref name="dir.icm.edu.pl">{{Cytuj stronę | nazwisko = | imię = | tytuł = Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom VII - wynik wyszukiwania - DIR | url = http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_VII/582 | opublikowany = | data = | data dostępu = 2010-01-22}}</ref>. |
||
Po zakończeniu wojny synagoga powróciła do [[kahał|gminy żydowskiej]], która ją wyremontowała i z powrotem dostosowała do potrzeb kultowych. W [[1938]] roku synagoga została uszkodzona podczas [[pożar]]u, lecz została natychmiast odnowiona. Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]], w [[1941]] roku hitlerowcy zdewastowali synagogę i urządzili w niej magazyn. |
Po zakończeniu wojny synagoga powróciła do [[kahał|gminy żydowskiej]], która ją wyremontowała i z powrotem dostosowała do potrzeb kultowych. W [[1938]] roku synagoga została uszkodzona podczas [[pożar]]u, lecz została natychmiast odnowiona. Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]], w [[1941]] roku hitlerowcy zdewastowali synagogę i urządzili w niej magazyn. |
Wersja z 22:17, 19 gru 2019
![]() Budynek synagogi w Orli | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Budulec |
murowana |
Data budowy |
około 1754 |
Data likwidacji | |
Tradycja |
ortodoksyjna |
Obecnie |
opuszczona |
Położenie na mapie gminy Orla ![]() | |
Położenie na mapie Polski ![]() | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego ![]() | |
Położenie na mapie powiatu bielskiego ![]() | |
![]() |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Orla%2C_synagoga.jpg/240px-Orla%2C_synagoga.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Orla_Synagoga.jpg/220px-Orla_Synagoga.jpg)
Synagoga w Orli – synagoga znajdująca się w Orli w centrum wsi. Jest najlepiej zachowaną synagogą w powiecie bielskim.
Historia
Ściany sali męskiej, kolumnowe podpory i zachodni przedsionek z babińcem na piętrze są datowane na 2 poł. XVII wieku. Synagoga w dzisiejszym kształcie została ukształtowana w XVIII wieku. W początku XIX wieku synagogę przebudowano ujednolicając elewację w stylu klasycystycznym oraz dobudowano parterową przybudówkę, mieszczącą babiniec. Podczas I wojny światowej synagoga została przejęta i zaadaptowana na potrzeby szpitala wojskowego[1].
Po zakończeniu wojny synagoga powróciła do gminy żydowskiej, która ją wyremontowała i z powrotem dostosowała do potrzeb kultowych. W 1938 roku synagoga została uszkodzona podczas pożaru, lecz została natychmiast odnowiona. Podczas II wojny światowej, w 1941 roku hitlerowcy zdewastowali synagogę i urządzili w niej magazyn.
Po zakończeniu wojny synagoga nadal służyła jako magazyn oraz przez pewien czas jako owczarnia i powoli popadała w ruinę. W tym czasie również rozebrano przybudówki mieszczące babińce. W latach 80. przeprowadzono częściowy remont elewacji zewnętrznych i dachu oraz odbudowano babińce.
Przez wiele lat istniały koncepcje, aby w synagodze urządzić dom kultury lub inną placówkę kulturalną. Ze względu na brak środków finansowych plany spełzły na niczym, a synagoga pozostaje opuszczona.
W sierpniu 2011 r. nieznani sprawcy wymalowali na murach synagogi antysemickie hasła i swastyki. Miejscowe władze usunęły graffiti w ciągu 24 godzin.
Legenda
Z synagogą była związana legenda, która mówi że synagoga była pierwotnie zborem kalwińskim, który Żydzi chcieli kupić od Radziwiłłów. Tak długo ich prosili, aż uzyskali zgodę, jednakże pod warunkiem zebrania w ciągu godziny zapłaty 10 000 grosików. Warunek został spełniony, a budowla stała się ich własnością.
Architektura
Murowany budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta w stylu klasycystycznym z elementami późnobarokowymi. Z zewnątrz na fasadzie głównej znajduje się trójkątny fronton z fryzem, wsparty na dwóch kolumnach. Między nim znajduje się wąski otwór wejściowy, nad którym był dawniej hebrajski napis: "Jakimże lękiem napawa to miejsce! Nic tu innego tylko Dom Boży".
We wnętrzu w obszernej, obniżonej w stosunki do ulicy i prostokątnej głównej sali modlitewnej nie zachowało się dawne oryginalne wyposażenie. Jedynie na wschodniej ścianie zachowały się pozostałości rzeźbionej i polichromowanej wnęki po Aron ha-kodesz. Na ścianach i sklepieniach liczne pozostałości barokowych malowideł przedstawiających głównie motywy zwierzęce i roślinne. Na środku zachowały się również cztery kolumny, między którymi dawniej stała bima.
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Synagoga w Orli na portalu Wirtualny Sztetl
- Przedwojenne zdjęcia synagogi w Orli na portalu Polin - Dziedzictwo polskich Żydów