Powiat bielski (województwo podlaskie)

Powiat bielski
	powiat
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
TERC	2003
Siedziba	Bielsk Podlaski
Starosta	Sławomir Jerzy Snarski
Powierzchnia	1385,2 km²
Populacja (31.12.2019); • liczba ludności	; 54 353
• gęstość	39,2 os./km²
Urbanizacja	52,25%
Tablice rejestracyjne	BBI
	Adres urzędu:ul. Mickiewicza 46; 17-100 Bielsk Podlaski
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich	2
Liczba gmin wiejskich	6
	Położenie na mapie województwa;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Powiat bielski – powiat w Polsce (województwo podlaskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Bielsk Podlaski.

W skład powiatu wchodzą:

gminy miejskie: Bielsk Podlaski, Brańsk
gminy wiejskie: Bielsk Podlaski, Boćki, Brańsk, Orla, Rudka, Wyszki
miasta: Bielsk Podlaski, Brańsk

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[2] powiat zamieszkiwały 54 353 osoby. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 54 058 osób^[3].

Demografia

W II RP

W II RP powiat bielski funkcjonował początkowo na mocy postanowień Dziennika Praw Królestwa Polskiego z 1919. Według tezy Alfonsa Krysińskiego i Wiktora Ormickiego, terytorium powiatu wchodziło w skład tzw. zwartego obszaru polsko-białoruskiego, to znaczy prawosławna ludność białoruska zamieszkiwała jedynie tereny wiejskie, zaś w większych miejscowościach dominowali Polacy^[4].

Według spisu powszechnego z 1921 roku, powiat w ówczesnych granicach zamieszkiwało 129 216 osób, w tym 79 154 (61,3%) Polaków, 35 964 (27,8%) Białorusinów, 13 715 (10,6%) Żydów, 283 (0,2%) Rosjan, 45 Niemców, 30 Rusinów, 14 Litwinów, 2 Finów, 1 Francuz, 1 Czech, 1 Gruzin, 1 Łotysz, 1 Szwajcar i 4 osoby o nie ustalonej narodowości^[5].

W PRL

Po wojnie z powiatu bielskiego do ZSRR odeszło 83.000 ha (61.400 z gminy Białowieża i 22.300 z gminy Narewka, de facto Masiewo), a przybyło 21.841 ha (do gminy Narewka – 6.000 ha, do gminy Kleszczele – 4.711 ha oraz nowa gmina Klukowicze – 11.130 ha)^[6]. Na podstawie decyzji PKWN z 22 sierpnia 1944 r. przywrócono dawny, przedwojenny podział administracyjny, jednak powiat bielski został powiększony o część dawnego powiatu brzeskiego. Według danych urzędowych w styczniu 1945 r. teren powiatu bielskiego zamieszkiwało ponad 191 tys. osób, w tym ok. 55 proc. Polaków, ok. 45 proc. Białorusinów, a 0,1 proc. stanowili inni (Ukraińcy, Rosjanie i Żydzi)^[7]. W dniu 22 marca 1952 r. wydzielono z powiatu nowy powiat siemiatycki, a 22 sierpnia 1953 r. powiat hajnowski^[7]. Ustawą z 28 maja 1975 r. (z wejściem w życie od 1 czerwca) dokonano reformy administracyjnej kraju, w związku z którą zlikwidowano powiaty.

W III RP

Na mocy ustawy z 1998 roku na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przywrócono powiaty. Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2012):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	58 225	100	29 450	50,58	28 775	49,42
Miasto	30 423	52,25	15 718	27,00	14 705	25,26
Wieś	27 802	47,75	13 732	23,58	14 070	24,16

Piramida wieku mieszkańców powiatu bielskiego w 2014 roku^[8].

Stopa bezrobocia

We wrześniu 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych wynosiła 1 100 osób, a stopa bezrobocia 4,5%^[9].

Religia

Według spisu powszechnego z 1921 roku, 64 311 (49,8%) mieszkańców powiatu w ówczesnych granicach wyznawało rzymski katolicyzm, 48 672 (37,7%) prawosławie, 15 977 (12,4%) judaizm, 56 osób było mariawitami, 27 greko-katolikami, 18 adwentystami, 1 baptystą i 1 muzułmaninem. 4 osoby zostały określone w spisie jako sektanci, a 9 osób zadeklarowało brak wyznania^[5].

Obecnie większość mieszkańców to katolicy (ok. 60% - 35 tys.) i prawosławni (ok. 40% - 23 tys.). Na terenie powiatu mieszkają też nieliczni protestanci, muzułmanie, żydzi i unici^{[potrzebny przypis]}.

Starostowie

Józef Sienkowski (1919-1921)
Marian Baehr (1921-1922)
A. Czajkowski (1925)
Włodzimierz Baranowski (1925-1928)
Józef Drożański (1928-1932)
Zelisław Januszkiewicz (1933-1939)^[10]

Przypisy

↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .
↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .
↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .
↑ Marek Wierzbicki: Stosunki polsko-białoruskie przed wrześniem 1939. W: Marek Wierzbicki: Polacy i Białorusini w zaborze sowieckim. Stosunki polsko-białoruskie na ziemiach północno-wschodnich II RP pod okupacją sowiecką 1939–1941. Wyd. 2. Warszawa: Stowarzyszenie Kulturalne Fronda, 2007, s. 25–43, seria: Biblioteka historyczna Frondy. ISBN 978-83-88747-76-2.
↑ ^a ^b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych.. T. 5: Województwo białostockie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1924. [dostęp 2011-02-26].
↑ Starostwo Powiatowe Bielsk Podlaski, Podział adm. powiatu 1945, sygn.100/str_v020. [dostęp 2012-07-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-01-02)].
↑ ^a ^b Zarys historii powiatu bielskiego - Powiat bielski [online], www.powiatbielski.pl [dostęp 2019-07-15] .
↑ Powiat bielski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-11-27] (pol.).
↑ Historia obszaru gminy Brańsk

Sąsiednie powiaty

Linki zewnętrzne

Strona powiatu bielskiego

[populacja2019-1] Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .

[2] , Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .

[3] GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .

[wierzbicki1-4] Marek Wierzbicki: Stosunki polsko-białoruskie przed wrześniem 1939. W: Marek Wierzbicki: Polacy i Białorusini w zaborze sowieckim. Stosunki polsko-białoruskie na ziemiach północno-wschodnich II RP pod okupacją sowiecką 1939–1941. Wyd. 2. Warszawa: Stowarzyszenie Kulturalne Fronda, 2007, s. 25–43, seria: Biblioteka historyczna Frondy. ISBN 978-83-88747-76-2.

[spis-5] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych.. T. 5: Województwo białostockie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1924. [dostęp 2011-02-26].

[6] Starostwo Powiatowe Bielsk Podlaski, Podział adm. powiatu 1945, sygn.100/str_v020. [dostęp 2012-07-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-01-02)].

[:0-7] Zarys historii powiatu bielskiego - Powiat bielski [online], www.powiatbielski.pl [dostęp 2019-07-15] .

[populacja2016-8] Powiat bielski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[9] GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-11-27] (pol.).

[10] Historia obszaru gminy Brańsk

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Miasta na prawach powiatu	Białystok (siedziba) Łomża Suwałki
Powiaty	augustowski białostocki bielski grajewski hajnowski kolneński łomżyński moniecki sejneński siemiatycki sokólski suwalski wysokomazowiecki zambrowski
Inne zagadnienia	Podział administracyjny Miasta Herb Flaga

Miasta	Bielsk Podlaski Brańsk
Gminy miejskie	Bielsk Podlaski Brańsk
Gminy wiejskie	Bielsk Podlaski Boćki Brańsk Orla Rudka Wyszki

Przynależność wojewódzka	Prusy: departament białostocki (1795–1807) Rosja: obwód białostocki (1807–42) gubernia grodzieńska (1842–1915) II RP: woj. białostockie (1919–39) ZSRR: obwód białostocki (1939–40) III Rzesza: okręg białostocki (1941–44) PRL: woj. białostockie (1945–75)
Miasta (1795–75)	Bielsk (Podlaski) Boćki (do 1875 i 1919–34) Brańsk (do 1892 i od 1919) Ciechanowiec (← 1843–92 i 1919–52 →) Drohiczyn (← 1843–92 i 1919–52 →) Hajnówka (1951–53 →) Kleszczele (do 1875 i 1919–50*) Mielnik (← 1843–92 i 1919–34) Narew (do 1892 i 1919–34) Niemirów (← 1843–1875) Orla (do 1875 i 1919) Rudka (1795–1800) Siemiatycze (← 1843–92 i 1919–52 →)
Miasteczka (1795–1934)	Boćki (1875–1919) Brańsk (1892–1919) Ciechanowiec (1892–1919) Drohiczyn (1892–1919) Kleszczele (1892–1919) Mielnik (1892–1919) Milejczyce (← 1919-1934) Narew (1892–1919) Niemirów (1875-1934) Orla (1875-1919 i 1919-34) Siemiatycze (1892–1919)
Gminy wiejskie (1861–1954 i 1973–75)	Augustowo (1952–54) Białowieża (← 1922–53 →) Bielsk (Podlaski) (1934–52 i 1973–75) Boćki (1934–52 i 1973–75) Brańsk (1934–52 i 1973–75) Chraboły (1952–54 i 1973–75) Ciechanowiec (1934–52) Czeremcha (1952–53 →) Czyże (1952–53 →) Dobromil (1952–54) Domanowo (1915–34 i 1952–54) Drohiczyn (1934–52 i 1973–75) Dubiażyn (1861–1934) Dubicze Cerkiewne (1952–53 →) Grodzisk (1861–1952 →) Hajnówka (1929–30 i 1934–53) Holonki (1952–54) Kąty (1915–34) Klejniki (1861–1915 i 1952–53 →) Kleszczele (1915–53 →) Klukowicze (1945–52 →) Łosinka (1861–1934 i 1952–53 →) Łubin (Kościelny) (1915–34 i 1952–54) Malesze (1861–1915) Masiewo (← 1922–44) Mielnik (1934–52 →) Milejczyce (1915–52 →) Narew (1915–53 →) Narewka (1944–53 →) Narojki (1861–1934) Nowoberezowo (1861–1915) Oleksin (1861–1915) Orla (1861–1954 i 1973–75) Pasynki (1861–1934 i 1952–54) Pawły (1861–1915) Policzna (1952–53 →) Radziwiłłówka (Aleksandrówka) (1861–1934) Rajsk (1861–1915) Rudka (1915–34, 1952–54 i 1973–75) Ryboły (1952–54) Siemiatycze (1861–1952) Skórzec (1861–1934) Suchopol (← 1922–26 →) Śnieżki (1952–54) Topczewo (1915–34 i 1952–54) Widowo (1952–54) Widźgowo (1915–34) Wyszki (1915–54 i 1973–75)
Gromady (1954–72)	Andryjanki (1954–72) Augustowo (1954–68) Bielsk Podlaski (1969–72) Boćki (1954–72) Brańsk (1969–72) Chraboły (1959–72) Domanowo (1954–72) Falki (1954–59) Gregorowce (1959–72) Haćki (1954–59) Hodyszewo (1954–68) Holonki (1954–72) Hołody (1959–68) Kalnica (1959–68) Kiersnowo (1954–59) Klichy (1954–59) Kotły (1954–59) Lubieszcze (1954–59) Łubin Kościelny (1954–72) Malesze (1954–59) Malinowo (1954–59) Mokre (1954–59) Moskiewce (1954–59) Mulawicze (1954–61) Nurzec (1954–68) Oleksin (1954–59) Olszewo (1954–59) Orla (1954–72) Parcewo (1954–59) Pasynki (1954–72) Paszkowszczyzna (1954–59) Pawły (1954–59) Pietrzykowo-Gołąbki (1954–59) Piliki (1959–72) Ploski (1954–59) Popławy (1959–68) Rudka (1954–72) Ryboły (1954–72) Strabla (1954–72) Szczyty-Dzięciołowo (1954–57) Śnieżki (1954–72) Świrydy (1954–59) Topczewo (1954–72) Wyszki (1954–72) Zubowo (1954–59)
Legenda	de facto skasowane w 1941, de jure w 1950

Powiat miejski	Białystok (od 1928)
Powiaty ziemskie	augustowski białostocki białowieski (1921-22) bielski grodzieński (od 1921) kolneński (do 1932) łomżyński (do 1939) ostrołęcki (do 1939) ostrowski (do 1939) sejneński (do 1925) sokólski suwalski szczuczyński wołkowyski (od 1921) wysokomazowiecki