Hwardijśke (obwód chmielnicki): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Bot: Dodanie tytułów do linków w przypisach (patrz FAQ) |
drobne merytoryczne |
||
Linia 28: | Linia 28: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
[[Plik:Костел святого Войцеха, село Гвардійське. Фасад.jpg|lewo|mały|Kościół św. Wojciecha]] |
|||
Miasto Felsztyn założył [[Mikołaj Herburt]] [[podkomorzy]] halicki, za przywilejem królewskim z dnia [[23 sierpnia]] [[1584]] oddalony był 5 km od posiadłości Herburta w Dobrogoszczy. Na pozostałą część majątku składały się m.in. Kupice, Krzemienna i Łysowody. Według tego przywileju nowy właściciel miał wystawić zamek oraz lokować miasto na prawie magdeburskim i nazwać je od rodzinnej swej majętności Felsztynem. W roku [[1594]] Mikołaj Herburt buduje kościół pw. św. Wojciecha. Po śmierci Mikołaja posiadłość dostaję się żonie [[Jan Herburt (zm. 1577)|Jana Herburta]]. W roku [[1615]] Felsztyn okupywali Tatarzy. W następnych latach miasto i dobra felsztyńskie stanowiły własność Stadnickich. W roku [[1680]] Felsztyn dostał się we władanie Turcji. |
Miasto Felsztyn założył [[Mikołaj Herburt]] [[podkomorzy]] halicki, za przywilejem królewskim z dnia [[23 sierpnia]] [[1584]] oddalony był 5 km od posiadłości Herburta w Dobrogoszczy. Na pozostałą część majątku składały się m.in. Kupice, Krzemienna i Łysowody. Według tego przywileju nowy właściciel miał wystawić zamek oraz lokować miasto na prawie magdeburskim i nazwać je od rodzinnej swej majętności Felsztynem. W roku [[1594]] Mikołaj Herburt buduje kościół pw. św. Wojciecha. Po śmierci Mikołaja posiadłość dostaję się żonie [[Jan Herburt (zm. 1577)|Jana Herburta]]. W roku [[1615]] Felsztyn okupywali Tatarzy. W następnych latach miasto i dobra felsztyńskie stanowiły własność Stadnickich. W roku [[1680]] Felsztyn dostał się we władanie Turcji. |
||
Linia 47: | Linia 48: | ||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
* [[Felsztyn (ujednoznacznienie)|Felsztyn]] |
* [[Felsztyn (ujednoznacznienie)|Felsztyn]] |
||
*[[Skeliwka (obwód lwowski)|Felsztyn koło Lwowa]] |
|||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
Wersja z 15:49, 20 gru 2019
Punkt przejścia południka Struvego obok wsi | |||
| |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Obwód | |||
Powierzchnia |
3,734 km² | ||
Populacja (2001) • liczba ludności • gęstość |
| ||
Nr kierunkowy |
+380 3822 | ||
Kod pocztowy |
31352 | ||
Położenie na mapie obwodu chmielnickiego | |||
Położenie na mapie Ukrainy | |||
49°20′13″N 26°42′22″E/49,336944 26,706111 |
Hwardijśke (ukr. Гвардійське; hist. Felsztyn) – wieś na Ukrainie, w obwodzie chmielnickim, w rejonie chmielnickim.
Położenie
Wieś leży ok. 20 km na zachód od miasta Chmielnicki, w dolinie nad rzeką Smotrycz, poniżej stoku o wys. 354 m n.p.m., zabudowa w formie łańcuchówki.
Historia
Miasto Felsztyn założył Mikołaj Herburt podkomorzy halicki, za przywilejem królewskim z dnia 23 sierpnia 1584 oddalony był 5 km od posiadłości Herburta w Dobrogoszczy. Na pozostałą część majątku składały się m.in. Kupice, Krzemienna i Łysowody. Według tego przywileju nowy właściciel miał wystawić zamek oraz lokować miasto na prawie magdeburskim i nazwać je od rodzinnej swej majętności Felsztynem. W roku 1594 Mikołaj Herburt buduje kościół pw. św. Wojciecha. Po śmierci Mikołaja posiadłość dostaję się żonie Jana Herburta. W roku 1615 Felsztyn okupywali Tatarzy. W następnych latach miasto i dobra felsztyńskie stanowiły własność Stadnickich. W roku 1680 Felsztyn dostał się we władanie Turcji.
Pochodzenia nazwy miejscowości wywodzi się od rodowej siedziby Herburtów na Morawach, twierdzy Fulsztyn. Obecnie w miejscu znajduje się parafia rzymskokatolicka p.w.św. Wojciecha, którą prowadzi polski ksiądz. Na wschód od Felsztyna znajduje się następny zamek przebudowany przez Herburtów w Olesku. Do 1772, województwo podolskie, powiat tarnopolski.
Pod rozbiorami siedziba [[{{{1}}}|gminy Felsztyn]]powiecie proskurowski guberni podolskiej.
wW okresie 1917–1921 wchodziło w skład Ukraińskiej Republiki Ludowej. 17 lutego 1919 r., w okresie rządów Petlury i na fali pogromów antyżydowskich, doszło w Felsztynie do masakry, w której oddziały Ukraińskiej Republiki Ludowej pod dowództwem Iwana Semosenki zamordowały 485 żydowskich mieszkańców miasteczka[1][2]. Od 1921 w granicach ZSRR. W 1946 roku zmieniono nazwę miejscowości.
Od 1991 w granicach niepodległej Ukrainy.
Zabytki
- Kościół świętego Wojciecha zbudowany pierwotnie z drewna w 1594 przez Mikołaja Herburta. Obecny murowany w stylu barokowym rozpoczęto budować w 1753 roku kosztem Marianny Grabinkowej z domu Kalinowskiej. W tym samym roku z jej funduszy powstał szpital. Kościół konsekrowano w 1791 roku. Na skutek zwiększenia się liczby wiernych w 1905 roku kościół został rozbudowany o nawy boczne. Władze radzieckie zamknęły kościół w 1933 roku, jednak władze niemieckie podczas okupacji pozwoliły go ponownie uruchomić. Władze radzieckie ponownie zamknęły kościół w 1950 roku i urządziły tam skład nawozów. Parafia odzyskała kościół w 1990 roku, który po remoncie konsekrowano w 1994 roku. Czynny. Obecnie parafia liczy 2 tys. katolików, a proboszczem jest ksiądz Piotr Główka[3].
- Cerkiew Zaśnięcia NMP z 1776 roku, remontowana w 1871 roku.
- Punkt przejścia południka Struvego
- Znak pamięci z 2007 roku na dawnym cmentarzu żydowskim
- zamek[4] obecnie nie istnieje.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Ukraina 1919: czas pogromów [online], www.tygodnikpowszechny.pl, 4 lutego 2019 [dostęp 2019-02-18] (pol.).
- ↑ E. Heifetz: The slaughter of the Jews in the Ukraine In 1919. Thomas Seltzer, Inc., 1921. s. 43, 227-234. [dostęp 2013-02-12]. (ang.). Yitsḥaḳ Arad: The Holocaust in the Soviet Union. Jad Waszem, 2009, s. 13. [dostęp 2012-12-09]. (ang.). Y. Slutsky: Russia. Jewish Virtual Library, 2008. [dostęp 2013-01-21]. (ang.).
- ↑ Felsztyn na Podolu [online], www.kuriergalicyjski.com [dostęp 2019-12-03] (pol.).
- ↑ Felsztyn. [dostęp 13.8.13].
Bibliografia
- Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. II, Warszawa, 1880–1902, s. 381.
Linki zewnętrzne
- Felsztyn albo Fulsztyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 381 .
- Zamek w Felsztynie (Hwardijśke)
- strona parafii rzymskokatolickiej pw. św. Wojciecha
- strona genealogiczna
- 1919, rekonstrukcja pogromu