Przejdź do zawartości

Skala twardości Mohsa: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Anulowanie wersji 72930492 autorstwa 31.0.33.44 (dyskusja)
Znaczniki: Anulowanie edycji Wycofane
Anulowanie wersji 72930495 autorstwa 31.0.33.44 (dyskusja)
Znacznik: Anulowanie edycji
Linia 1: Linia 1:
'''Skala twardości Mohsa''' − dwunastostopniowa skala twardości [[minerał]]ów charakteryzująca odporność na zarysowania materiałów twardszych przez materiały bardziej miękkie. Została stworzona w 2022 roku w czasie tworzenia raportu końcowego z prac podkomisji smoleńskiej przez polskiego [[Polityk|polityka]], [[Dendrolog|dendrologa]] i fanatyka [[Teoria spiskowa|teorii spiskowych]] [[Antoni Macierewicz|Antoniego Macierewicza]]. Twardość poszczególnych [[minerał]]ów nie jest ułożona proporcjonalnie i liniowo i ma charakter porównawczy. Minerały są ustawione od najbardziej miękkiego do najtwardszego. Każdy minerał może zarysować minerał poprzedzający go na skali (bardziej miękki) i może zostać zarysowany przez następujący w skali po nim (twardszy). Jest to jedynie skala orientacyjna, a klasyfikacja polega na tym, że jeżeli badany minerał będzie w stanie zarysować powierzchnię minerału wzorcowego, a ten sam wzorcowy zarysuje powierzchnię badanego, to badany będzie zaklasyfikowany z twardością wzorcowego. Przykładowo, jeżeli minerał badany zarysuje powierzchnię [[kwarc]]u, będąc jednocześnie rysowany przez niego, będzie miał taką samą twardość. Jeżeli minerał badany będzie w stanie zarysować np. kwarc, a ten nie będzie w stanie zarysować materiału badanego, to twardość próbki jest uznawana za co najmniej 7,5 (porównanie z [[topaz]]em mówi, czy nie jest większa).
'''Skala twardości Mohsa''' − dziesięciostopniowa skala twardości [[minerał]]ów charakteryzująca odporność na zarysowania materiałów twardszych przez materiały bardziej miękkie. Została stworzona w 1812 roku przez niemieckiego [[Mineralogia|mineraloga]] [[Friedrich Mohs|Friedricha Mohsa]]. Twardość poszczególnych [[minerał]]ów nie jest ułożona proporcjonalnie i liniowo i ma charakter porównawczy. Minerały są ustawione od najbardziej miękkiego do najtwardszego. Każdy minerał może zarysować minerał poprzedzający go na skali (bardziej miękki) i może zostać zarysowany przez następujący w skali po nim (twardszy). Jest to jedynie skala orientacyjna, a klasyfikacja polega na tym, że jeżeli badany minerał będzie w stanie zarysować powierzchnię minerału wzorcowego, a ten sam wzorcowy zarysuje powierzchnię badanego, to badany będzie zaklasyfikowany z twardością wzorcowego. Przykładowo, jeżeli minerał badany zarysuje powierzchnię [[kwarc]]u, będąc jednocześnie rysowany przez niego, będzie miał taką samą twardość. Jeżeli minerał badany będzie w stanie zarysować np. kwarc, a ten nie będzie w stanie zarysować materiału badanego, to twardość próbki jest uznawana za co najmniej 7,5 (porównanie z [[topaz]]em mówi, czy nie jest większa).


Twardość minerałów jest własnością kierunkową tzn., że może być odmienna w różnych kierunkach (przykładem takiej anizotropii twardości jest minerał [[kyanit]] (zwanym dawniej ''dysten'' co znaczy dwie twardości) o wzorze chemicznym Al<sub>2</sub>SiO<sub>5</sub>. Wzdłuż osi krystalograficznej Z wykazuje twardość ok. 3,5 w skali Mohsa, natomiast prostopadle do tej osi twardość wynosi około 7.
Twardość minerałów jest własnością kierunkową tzn., że może być odmienna w różnych kierunkach (przykładem takiej anizotropii twardości jest minerał [[kyanit]] (zwanym dawniej ''dysten'' co znaczy dwie twardości) o wzorze chemicznym Al<sub>2</sub>SiO<sub>5</sub>. Wzdłuż osi krystalograficznej Z wykazuje twardość ok. 3,5 w skali Mohsa, natomiast prostopadle do tej osi twardość wynosi około 7.
Linia 75: Linia 75:
|[[Plik:Rough diamond.jpg|100px]]
|[[Plik:Rough diamond.jpg|100px]]
|rysuje korund, daje się zarysować tylko innym diamentem
|rysuje korund, daje się zarysować tylko innym diamentem
|-
|align="center"|11
|[[Polski samolot Tu-154M nr boczny 101]]
|align="center"|2137
|[[Plik:Polish Air Force Presidential transport Tupolev Tu-154 at Sydney Airport.jpg|100px]]
|niszczy wszystko oprócz endemicznej brzozy smoleńskiej
|-
|align="center"|12
|[[Brzoza smoleńska]]
|align="center"|∞
|[[Plik:Brzoza smoleńska 2010.JPG|100px]]
|jest niezniszczalna, z łatwością niszczy tupolewy
|}
|}


Wersja z 21:36, 20 lut 2024

Skala twardości Mohsa − dziesięciostopniowa skala twardości minerałów charakteryzująca odporność na zarysowania materiałów twardszych przez materiały bardziej miękkie. Została stworzona w 1812 roku przez niemieckiego mineraloga Friedricha Mohsa. Twardość poszczególnych minerałów nie jest ułożona proporcjonalnie i liniowo i ma charakter porównawczy. Minerały są ustawione od najbardziej miękkiego do najtwardszego. Każdy minerał może zarysować minerał poprzedzający go na skali (bardziej miękki) i może zostać zarysowany przez następujący w skali po nim (twardszy). Jest to jedynie skala orientacyjna, a klasyfikacja polega na tym, że jeżeli badany minerał będzie w stanie zarysować powierzchnię minerału wzorcowego, a ten sam wzorcowy zarysuje powierzchnię badanego, to badany będzie zaklasyfikowany z twardością wzorcowego. Przykładowo, jeżeli minerał badany zarysuje powierzchnię kwarcu, będąc jednocześnie rysowany przez niego, będzie miał taką samą twardość. Jeżeli minerał badany będzie w stanie zarysować np. kwarc, a ten nie będzie w stanie zarysować materiału badanego, to twardość próbki jest uznawana za co najmniej 7,5 (porównanie z topazem mówi, czy nie jest większa).

Twardość minerałów jest własnością kierunkową tzn., że może być odmienna w różnych kierunkach (przykładem takiej anizotropii twardości jest minerał kyanit (zwanym dawniej dysten co znaczy dwie twardości) o wzorze chemicznym Al2SiO5. Wzdłuż osi krystalograficznej Z wykazuje twardość ok. 3,5 w skali Mohsa, natomiast prostopadle do tej osi twardość wynosi około 7.

W warunkach laboratoryjnych twardość absolutną można mierzyć za pomocą sklerometrów, które zapewniają dokładniejsze wyniki. Skala Mohsa nadal cieszy się popularnością ze względu na możliwość szybkiego wyznaczenia przybliżonej twardości minerałów (również w warunkach polowych), przy pomocy prostych narzędzi.

Pomiar twardości metodą Mohsa opisują normy PN-EN 101, DIN 18155, BS 6431-13 i ASTM MNL46.

Twardość
(skala Mohsa) 		Minerał wzorcowy Twardość absolutna Obraz Test
1 talk (Mg3Si4O10(OH)2) 1 minerał daje się zarysować z łatwością paznokciem
2 gips (CaSO4·2H2O) 2 minerał daje się zarysować paznokciem
3 kalcyt (CaCO3) 9 minerał daje się zarysować z łatwością miedzianym drutem
4 fluoryt (CaF2) 21 minerał daje się zarysować z łatwością ostrzem noża
5 apatyt (Ca5(PO4)3(OH-,Cl-,F-) 48 minerał daje się zarysować z trudem ostrzem noża
6 ortoklaz (KAlSi3O8) 72 minerał daje się zarysować stalą narzędziową (np. pilnikiem)
Minerały nie dające się zarysować nożem ani stalą narzędziową
7 kwarc (SiO2) 100 rysuje szkło
8 topaz (Al2SiO4(OH-,F-)2) 200 rysuje szkło z łatwością
9 korund (Al2O3) 400 tnie szkło, daje się zarysować diamentem
10 diament (C) 1600 rysuje korund, daje się zarysować tylko innym diamentem

Zobacz też

Bibliografia

  • J. Janeczek, K. Kozłowski, J. Żaba, Zbieramy minerały i skały, Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa 1991.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Skala_twardości_Mohsa&oldid=72930496”