Peter Andreas Heiberg: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
PYTEK (dyskusja | edycje)
3905 edycji
dodanie źródła informacji
m + przypis
 
(Nie pokazano 22 wersji utworzonych przez 16 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Artysta infobox
[[Image:Heiberg P A.jpg|thumb|right|200px|Peter Andreas Heiberg]]
⚫
|imię i nazwisko = Peter Andreas Heiberg
'''Peter Andreas Heiberg''', pisarz i poeta duński, ( ur. [[16 listopada]] [[1758]] w [[Vordingborg]]u, zm. [[30 kwietnia]] [[1841]] w [[Paryż]]u ).
|imię i nazwisko org =
|pseudonim =
⚫
|grafika = Peter Andreas Heiberg.jpg
|opis grafiki =
|alt grafiki =
|pełne imię i nazwisko =
|pełne imię i nazwisko org =
|data urodzenia = 16 listopada 1758
|miejsce urodzenia = [[Vordingborg]]
|data śmierci = 30 kwietnia 1841
|miejsce śmierci = [[Paryż]]
|narodowość = [[Duńczycy|duńska]]
|język =
|Alma Mater =
|dziedzina sztuki = [[literatura]]
|epoka = [[Oświecenie (epoka)|oświecenie]]
|gatunek = [[komedia]], [[powieść]], [[satyra]] polityczna
|muzeum artysty =
|ważne dzieła = ''De Vonner og de Vanner''
|faksymile =
|opis faksymile =
|odznaczenia =
|nagrody =
|commons = Category:Peter Andreas Heiberg
|wikiźródła =
|wikicytaty =
|www =
}}
'''Peter Andreas Heiberg''' (ur. [[16 listopada]] [[1758]] w [[Vordingborg]]u, zm. [[30 kwietnia]] [[1841]] w [[Paryż]]u) – duński pisarz{{odn|red. Ciesielski|1991|s=46}} [[Oświecenie (epoka)|epoki oświecenia]]{{odn|red. Floryan|1983|s=172}}, członek {{link-interwiki|Towarzystwo Norweskie|tekst=Towarzystwa Norweskiego|Q=Q338281}}{{odn|Kaszyński|Krysztofiak|1985|s=60}}.


W latach 1787–1793 ukazywała się w częściach jego powieść satyryczna ''Rigsdalers-Sedlens Hændelser''{{odn|red. Ciesielski|1991|s=46}}, w której opisując historię banknotu zmieniającego właścicieli (pochodzących z różnych środowisk) skrytykował duński [[feudalizm]]{{odn|Kaszyński|Krysztofiak|1985|s=59}}. W swoich utworach sympatyzował z [[Rewolucja francuska|rewolucją francuską]]{{odn|red. Ciesielski|1991|s=46}}{{odn|Kaszyński|Krysztofiak|1985|s=60}} oraz [[Racjonalizm światopoglądowy|ideami racjonalistycznymi]]{{odn|red. Floryan|1983|s=165}}. Przeciwstawiał się duńskiemu [[Absolutyzm władzy|absolutyzmowi]] oraz wpływom kultury niemieckiej{{odn|Kaszyński|Krysztofiak|1985|s=59}}{{odn|red. Floryan|1983|s=165}}, m.in. [[sentymentalizm]]owi{{odn|Kaszyński|Krysztofiak|1985|s=60}} oraz dodawaniu przed nazwiskami przedrostka ''von'', czemu dał wyraz w komedii ''De Vonner og de Vanner'' z 1792{{odn|red. Ciesielski|1991|s=46–47}}. Pisał również poezje, głównie okolicznościowe{{odn|red. Ciesielski|1991|s=46}}, m.in satyrę ''Indtogsvisen'' (1790) z okazji przyjazdu do Kopenhagi{{odn|Kaszyński|Krysztofiak|1985|s=60}} oraz ślubu [[Fryderyk VI Oldenburg|księcia Fryderyka]]{{odn|red. Ciesielski|1991|s=46}}. Z powodu swojego poparcia dla reform został wydalony z Danii; zamieszkał we Francji{{odn|Kaszyński|Krysztofiak|1985|s=60}}.
Zasłynął jako typowy przedstawiciel radykalnych poglądów oświecenia, walczył zwłaszcza o wolność druku, ostro sądził stosunki społeczne. W swych pierwszych powieściach, komediach i zwłaszcza w bardzo rozpowszechnionych pieśniach politycznych zwalczał wpływowe w Danii koła niemieckie.
Został znanym twórcą komedii i powieści satyrycznych, w których ujawniał swe poglądy polityczne.


Z powieściopisarką [[Thomasine Christine Gyllembourg]] miał syna [[Johan Ludvig Heiberg|Johana Ludviga Heiberga]], komediopisarza{{odn|red. Ciesielski|1991|s=43, 46}}{{odn|red. Floryan|1983|s=165, 172}}{{odn|Kaszyński|Krysztofiak|1985|s=90}}.
Na zawieszenie w urzędzie odpowiedział radykalnymi broszurami, wygnany w roku [[1798]] z kraju, udał się do Francji, gdzie wstąpił do służby państwowej i zyskał zaufanie [[Charles-Maurice de Talleyrand-Périgord|Talleyranda]]. W końcu oślepł. Wybór dramatów Heiberga ukazał się w [[1884]], „Viser og vers” ([[1894]]).


== Przypisy ==
Jego syn [[Johan Ludvig Heiberg]] był także znanym poetą i krytykiem literackim i teatralnym.
{{Przypisy}}


==Linki zewnętrzne==
== Bibliografia ==
* {{Cytuj | tytuł = Słownik pisarzy skandynawskich | redaktor = [[Zenon Ciesielski]] | miejsce = Warszawa | wydawca = Wiedza Powszechna | data = 1991 | isbn = 8321402755 | odn = {{odn/id|red. Ciesielski|1991}}}}
[http://www.kalliope.org/ffront.cgi?fhandle=heibergpa Portret i krótka metryka w języku angielskim]
* {{cytuj | redaktor = [[Władysław Floryan]] | tytuł = Dzieje literatur europejskej | wolumin = 2 cz. 2 | data = 1983 | isbn = 8301044527 | miejsce = Warszawa | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | odn = {{odn/id|red. Floryan|1983}}}}
* {{Cytuj | autor = Stefan H. Kaszyński, [[Maria Krysztofiak-Kaszyńska|Maria Krysztofiak]] | tytuł = Dzieje literatury duńskiej | miejsce = Poznań | wydawca = Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza | data = 1985 | oclc = 830185778 | odn = tak}}


{{Kontrola autorytatywna}}
{{Biografia stub}}


{{SORTUJ:Heiberg, Peter Andreas}}

[[Kategoria:Duńscy dramaturdzy]]
* '''Źródło'''
[[Kategoria:Duńscy prozaicy]]
* ''Wielka ilustrowana encyklopedia Gutenberga'' (1929-1934, Kraków)
[[Kategoria:Duńscy poeci]]
* ''Ilustrowana encyklopedia Trzaski, Everta i Michalskiego'' (tom 3)
[[Kategoria:Dramaturdzy XVIII wieku]]

[[Kategoria:Duńscy pisarze|Heiberg, Peter Andreas]]
[[Kategoria:Dramaturdzy XIX wieku]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1758|Heiberg, Peter Andreas]]
[[Kategoria:Prozaicy XVIII wieku]]
[[Kategoria:Zmarli w 1841|Heiberg, Peter Andreas]]
[[Kategoria:Prozaicy XIX wieku]]
[[Kategoria:Na podstawie starych encyklopedii|Heiberg, Peter Andreas]]
[[Kategoria:Poeci XVIII wieku]]
[[Kategoria:Poeci XIX wieku]]

[[Kategoria:Satyrycy]]
⚫
[[da:Peter Andreas Heiberg]]
[[Kategoria:Ludzie oświecenia]]
⚫
[[de:Peter Andreas Heiberg]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1758]]
[[en:Peter Andreas Heiberg]]
[[Kategoria:Zmarli w 1841]]
[[pt:Peter Andreas Heiberg]]

Aktualna wersja na dzień 11:23, 24 paź 2023

Peter Andreas Heiberg
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

16 listopada 1758
Vordingborg

Data i miejsce śmierci

30 kwietnia 1841
Paryż

Narodowość

duńska

Dziedzina sztuki

literatura

Epoka

oświecenie

Gatunek

komedia, powieść, satyra polityczna

Ważne dzieła

De Vonner og de Vanner

Multimedia w Wikimedia Commons

Peter Andreas Heiberg (ur. 16 listopada 1758 w Vordingborgu, zm. 30 kwietnia 1841 w Paryżu) – duński pisarz[1] epoki oświecenia[2], członek Towarzystwa Norweskiego(inne języki)[3].

W latach 1787–1793 ukazywała się w częściach jego powieść satyryczna Rigsdalers-Sedlens Hændelser[1], w której opisując historię banknotu zmieniającego właścicieli (pochodzących z różnych środowisk) skrytykował duński feudalizm[4]. W swoich utworach sympatyzował z rewolucją francuską[1][3] oraz ideami racjonalistycznymi[5]. Przeciwstawiał się duńskiemu absolutyzmowi oraz wpływom kultury niemieckiej[4][5], m.in. sentymentalizmowi[3] oraz dodawaniu przed nazwiskami przedrostka von, czemu dał wyraz w komedii De Vonner og de Vanner z 1792[6]. Pisał również poezje, głównie okolicznościowe[1], m.in satyrę Indtogsvisen (1790) z okazji przyjazdu do Kopenhagi[3] oraz ślubu księcia Fryderyka[1]. Z powodu swojego poparcia dla reform został wydalony z Danii; zamieszkał we Francji[3].

Z powieściopisarką Thomasine Christine Gyllembourg miał syna Johana Ludviga Heiberga, komediopisarza[7][8][9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e red. Ciesielski 1991 ↓, s. 46.
  2. ↑ red. Floryan 1983 ↓, s. 172.
  3. ↑ a b c d e Kaszyński i Krysztofiak 1985 ↓, s. 60.
  4. ↑ a b Kaszyński i Krysztofiak 1985 ↓, s. 59.
  5. ↑ a b red. Floryan 1983 ↓, s. 165.
  6. ↑ red. Ciesielski 1991 ↓, s. 46–47.
  7. ↑ red. Ciesielski 1991 ↓, s. 43, 46.
  8. ↑ red. Floryan 1983 ↓, s. 165, 172.
  9. ↑ Kaszyński i Krysztofiak 1985 ↓, s. 90.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Peter_Andreas_Heiberg&oldid=71589527”